1828: Ο Noah Webster αναδεικνύει την Ελληνογένεια της Αγγλικής γλώσσας

Γράφει ο Ιωάννης Δ. Παπακωνσταντίνου

Η 14^η Απριλίου 1828 ήταν μια μεγάλη ημέρα για την Ελλάδα. Τότε¹ η Ρωσία κήρυξε πόλεμο κατά της Τουρκίας,² σύμφωνα με στρατιωτικά σχέδια που είχαν εκπονήσει οι Ρώσοι το 1821, επί θητείας και με μεθοδεύσεις του Ιωάννου Καποδίστρια, ως Συνυπουργού Εξωτερικών και­ Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας («Εξ Απορρήτων Συμβούλου») του Τσάρου. Δι’ εκείνου του πολέμου, οι Ρώσοι επέπρωντο να καθορίσουν την απελευθέρωση της Ελλάδος ως ανεξάρτητης χώρας (και όχι ως αυτόνομης ηγεμονίας φόρου υποτελούς στον Σουλτάνο, όπως πάσχιζαν να επιτύχουν παντοιοτρόπως και ματαίως οι Άγγλοι).³

 

Κατά αξιοσημείωτη χρονική σύμπτωση, κατά την ίδια εκείνη σημαδιακή ημέρα, 14 Απριλίου 1828, ο Noah Webster, ο κορυφαίος Αμερικανός λεξικογράφος, μέλος της Ακαδημίας Επιστημών των Η.Π.Α. (1799) και μέγας παιδαγωγός των Η.Π.Α.—χαρακτηρισθείς κατ' ευφημισμό “Schoolmaster of the Republic” των Η.Π.Α.—άρχισε τότε επίσημα την ρηξικέλευθη λεξικογραφική του μεταρρύθμιση στην Αγγλόγλωσση Γραμματεία, συμβάλλοντας στην προβολή της εγειρομένης Ελλάδος ως πολιτισμικής υπερδυνάμεως σε παγκόσμιο επίπεδο έκτοτε,⁴ με αντίστοιχη απομείωση της προβολής πολιτισμικής υπεροχής της Μεγάλης Βρεταννίας σε αποικιακό επίπεδο τότε στον 19^ο αιώνα και σε διεθνές επίπεδο μέχρι σήμερα στον 21^ο αιώνα.

 

1. Ελληνοποίηση της Αγγλικής λεξικογραφίας

 

Συγκεκριμένα. στις 14 Απριλίου 1828, ο Noah Webster προέβη σε μια κίνηση που φαινομενικά ήταν μια συνήθης γραφειοκρατική πράξη ρουτίνας: Κατοχύρωσε στην Αγγλία τα πνευματικά δικαιώματα (copyright) ενός νέου λεξικού της Αγγλικής, με τίτλο «American Dictionary of the English Language», που επρόκειτο σύντομα να εκδοθεί εντός του έτους (1828) από την εκδοτική εταιρεία «Black, Young and Young», με έδρα το Λονδίνο. Φαινομενικά δηλαδή, επρόκειτο περί ενός ακόμη λεξικού που θα προσετίθετο στην Αγγλόγλωσση Γραμματεία, όπως π.χ. ήταν το πρωτόλειο χρηστικό λεξικό με τίτλο «A Compendious Dictionary of the English Language» του ιδίου τού Webster που είχε εκδοθεί πριν 22 χρόνια, το 1806.

 

Μόνο που το 1828 δεν ήταν 1806: Το νέο λεξικό του Webster το 1828 αποσκοπούσε όχι απλώς να εμπλουτίσει την Αγγλόγλωσση Γραμματεία αλλά να ανατρέψει άπαξ διά παντός το αφήγημα των Αγγλικών πανεπιστημίων, κυρίως της Οξφόρδης και δευτερευόντως του Cambridge, περί δήθεν πρωτογένειας και δήθεν γλωσσολογικής υπεροχής της επιτηδευμένης Βρετανικής Αγγλικής έναντι άλλων γλωσσών και διαλέκτων ανά τον κόσμο στην εποχή της αποικιοκρατίας και έκτοτε.

 

Προς αυτό τον σκοπό, ο Webster ήταν ο πρώτος που διά του νέου του λεξικού θα κατεδείκνυε ότι η Αγγλική γλώσσα δεν είναι πρωτογενής (γηγενής) γλώσσα κατά το μείζον αυτής μέρος: Θα απεδείκνυε ότι οι πραγματικές («αυτόχθονες») Αγγλικές λέξεις συνιστούν ένα σχετικά μικρό ποσοστό του Αγγλικού λεξιλογίου, χαμηλότερο από 15%, ενώ το μείζον ποσοστό του λεξιλογίου, περισσότερο από 62%, έχει Ελληνική ή Λατινική προέλευση. Εν τοις πράγμασι, εντός του 1828, ο Webster θα υποδήλωνε ότι υφίσταται θέμα περί του εάν κατά πόσο η Αγγλική μπορεί λογικά να θεωρείται αυτόνομη (γηγενής) γλώσσα που εμπλουτίσθηκε από Ελληνο-Λατινικό λεξιλόγιο, ή αντιστρόφως Ελληνο-Λατινογενής γλώσσα (Romance language)⁵ που απλώς ενσωμάτωσε ένα σχετικά μικρό αριθμό γηγενών (Κελτικών) λέξεων, υπό το πρίσμα μάλιστα ότι η δομή της Αγγλικής γλώσσας, η Αγγλική Γραμματική, προέρχεται εξ ολοκλήρου (κατά 100%) από την Ελληνική Γραμματική, ως απλουστευμένο αντίγραφο (αν όχι «κακέκτυπο») της Ελληνικής Γραμματικής.⁶

 

Επί πλέον, ο Webster θα ανεδείκνυε δια του λεξικού του, εντός του 1828, την αξιολογική σημασία των Ελληνο-Λατινικών λέξεων της Αγγλικής: Ο νοήμων χρήστης του λεξικού θα συνειδητοποιούσε, αργά ή γρήγορα, ότι εάν αφαιρούντο οι ελληνικές και οι λατινικές λέξεις από την Αγγλική, τότε με το λεξικολογικό (γηγενές) υπόλειμμα της Αγγλικής οι Βρετανοί δεν θα μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους ούτε σε ηγετικό επίπεδο, ώστε να διατηρήσουν την αποικιοκρατορία τους, ούτε καν σε στοιχειώδες επίπεδο ευρυτέρων κοινωνικοοικονομικών σχέσεων—πέραν βεβαίως απλών δραστηριοτήτων, όπως η καλλιέργεια αγρών και η συλλογή καρπών από τα δένδρα, ήτοι δραστηριότητες οι οποίες δεν προϋποθέτουν γνώση αυτών των δύο σπουδαίων αυτοκρατορικών⁷ γλωσσών (Ελληνικής και Λατινικής). 

Εκθ.2

 

Πέραν όμως αυτών, όπως διαπίστωσαν οι 2.500 πρώτοι αγοραστές του λεξικού του το 1828-1829, ο Webster (Έκθ. 2) προέβλεψε ρητά ότι το ποσοστό των Ελληνικών λέξεων στην Αγγλική θα αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου καθώς η επιστήμη, η τεχνολογία και η οικονομία θα προοδεύουν, δεδομένης της εννοιολογικής ανεπαρκείας ή και δομικής ακαταλληλότητας του γηγενούς Αγγλικού λεξιλογίου για τις ανάγκες της επιστήμης και της τεχνολογίας και εν γένει της δυναμικά εξελισσομένης γνώσεως, επί λέξει ως εξής (Introduction, σ. ΙΙΙ):

 

“Για την επιστημονική ορολογία, οι συγγραφείς προσφεύγουν γενικά στην Ελληνική· Και από αυτήν την πηγή, καθώς οι ανακαλύψεις στις επιστήμες απαιτούν νέους όρους, το λεξιλόγιο της Αγγλικής γλώσσας προσλαμβάνει συνεχή επαύξηση.”

 

(For terms in the sciences, authors have generally resorted to Greek; and from this source, as discoveries in science demand new terms, the vocabulary of the English language is receiving continual augmentation.)

 

Εκθ. 3

Προκειμένου να τα αναδείξει όλα αυτά, ο Webster πρωτοεφήρμοσε τότε μια ρηξικέλευθη καινοτομία στην Αγγλική λεξικογραφία: Ο Webster είναι ο πρώτος που εισήγαγε την ετυμολογία των λέξεων σε λεξικό της Αγγλικής γλώσσας, εν έτει 1828. Επί πλέον, ο Webster ανέδειξε τότε (1828) την ετυμολογία στο προκείμενο, τοποθετώντας την ετυμολόγηση κάθε λέξεως πριν και υπεράνω των ορισμών (definitions) των επί μέρους εννοιών της λέξεως: Με αυτόν τον τρόπο ο Webster υποδήλωνε ότι η γνώση της ετυμολογίας μιας Αγγλικής λέξεως, ειδικά όταν είναι Ελληνογενής ή Λατινογενής, αποτελεί βασική προϋπόθεση (παιδαγωγικώς αναγκαία συνθήκη) για την στοιχειωδώς επακριβή κατανόηση των εννοιών της λέξεως. Αυτό δε που αναστάτωσε την ακαδημαϊκή κοινότητα της Οξφόρδης (και όχι μόνον) είναι ότι ο Webster απέδωσε την ετυμολογία των Ελληνογενών λέξεων της Αγγλικής στην ελληνική γλώσσα, γράφοντας τις ελληνικές λέξεις με ελληνικούς χαρακτήρες (στο μονοτονικό)⁸ και με παράλληλη αγγλική μετάφρασή τους, π.χ. ως εξής (Έκθ. 3):

 

 

ARITH΄METIC, n, [Gr. αριθμεω, number, αριθμητικη, the art of numbering, from αριθμoς, number; from ῥυθμος, number, rhythm, order, agreement.]

 

 

Δηλαδή ο Webster εν πολλοίς ενσωμάτωσε στο Αγγλο-Αγγλικό λεξικό του ένα Ελληνο-Αγγλικό λεξικό εκ 10.000 και πλέον (ελληνικών) λέξεων, όπως επίσης και ένα αντίστοιχο Λατινο-Αγγλικό λεξικό εκ 30.000 και πλέον (λατινικών) λέξεων, προκειμένου κάθε ο μορφωμένος χρήστης του λεξικού να εξοικειώνεται στοιχειωδώς με την ετυμολογία κάθε Ελληνογενούς ή Λατινογενούς Αγγλικής λέξεως, ώστε να μπορεί να κατανοεί επακριβώς τις επί μέρους έννοιες της λέξεως (definitions).

 

Κατ' αυτό τον τρόπο ο Webster εισήγαγε τις αρχές της λεξικογραφικής εντιμότητος και ακαδημαϊκής ακεραιότητος στην Αγγλική λεξικογραφία, προσδιορίζοντας την ετυμολογική προέλευση των Ελληνογενών λέξεων κατά ένα ξεκάθαρο τρόπο, ώστε η να είναι ευδιάκριτη (αμέσως μετά την λέξη-λήμμα), αδιαμφισβήτητη (με ελληνικούς χαρακτήρες) και απολύτως σαφής (με αγγλικές μεταφράσεις των ελληνικών λέξεων). Εκείνο δε το επίτευγμα είχε ένα πρωτοφανές για τον Αγγλοσάξωνα ή Αμερικανό αναγνώστη αισθητικό αποτέλεσμα: O Webster γέμισε το Αγγλο-Αγγλικό λεξικό του με... ελληνικές λέξεις, όπως καταφαίνεται στο παρακάτω έκθεμα, που αποτελεί μέρος μόνον (¹/₃) της σχετικής σελίδας (Έκθ. 4):

 

Εκθ. 4

Παρατηρούμε ότι σε αυτό το ενδεικτικό απόσπασμα, για δέκα (10) Ελληνογενείς Αγγλικές λέξεις (idiocracy, idiocratic, idiocratical, idiocy, idioelectric, idiom, idiot, idiotic, idiotish, idiotism), o Webster αναφέρει στην ετυμολόγησή τους συνολικά οκτώ (8) ελληνικές λέξεις (ίδιος, ιδίωμα, ιδιωτεία, ιδιώτης, ιδιωτισμός, κεράννυμι, κεράω, κράσις), την δε λέξη ίδιος την χρησιμοποιεί συνολικά έξι (6) φορές. Ως λεξικογραφικό και αισθητικό αποτέλεσμα, σε αυτό το μικρό απόσπασμα του λεξικού (¹/₃ της σελίδας), απαντώνται ελληνικές λέξεις συνολικά δεκατρείς (13) φορές, ήτοι περισσότερες και απ' όσα είναι τα εν αυτώ (10) Αγγλικά λήμματα.

Εκθ. 5

Η ελληνοποίηση της Αγγλικής λεξικογραφίας δια του λεξικού του Webster το 1828, δεν περιορίσθηκε μόνον στην ως άνω ετυμολογία των Ελληνογενών λέξεων αλλά επεκτάθηκε και στους ορισμούς (definitions) πολλών ελληνογενών λέξεων της Αγγλικής, ειδικά μάλιστα λέξεων που είχαν βαρύνουσα σημασία για τα αποικιοκρατικά συμφέροντα της Αγγλίας τότε και τα κοσμοκρατορικά συμφέροντα των υπερδυνάμεων έκτοτε. Επί παραδείγματι, ο ορισμός της Αγγλικής λέξεως democracy στο λεξικό του Webster (1828) είναι εν μεταφράσει ο εξής (Έκθ. 5):

 

 

DEMO΄CRACY, n., [Gr. δημοκρατια; δημος, people and κρατεω, to possess, to govern.]

Κυβέρνηση από τον λαό· μια μορφή διακυβέρνησης, εις την οποία η υπέρτατη δύναμη ευρίσκεται στα χέρια του λαού συλλογικά, ή στην οποία ο λαός ασκεί [απευθείας] την νομοθετική εξουσία. Τέτοια ήταν η διακυβέρνηση των [αρχαίων] Αθηνών.

 

(Government by the people; a form of government, in which the supreme power is lodged in the hands of the people collectively, or in which the people exercise the powers of legislation. Such was the government of Athens.)

 

 

Δηλαδή με αυτόν τον ορισμό, βοηθούσης και της ετυμολογίας της λέξεως, ο Webster υποδηλώνει την τεράστια διαφορά μεταξύ των λέξεων democracy (δημοκρατία) και republic (αναδημία ή αντιδημία, αντί του δήμου).⁹ Το πρώτο είναι (αρχαιοελληνικό) πολιτικό σύστημα όπου ο λαός ασκεί ο ίδιος, άμεσα, την νομοθετική εξουσία, ενώ το δεύτερο είναι (ρωμαϊκό) πολιτικό σύστημα, όπου ο λαός έχει εκχωρήσει (ή και απεμπολήσει) το δικαίωμα άσκησης της νομοθετικής εξουσίας σε αντιπροσώπους του (βουλευτές), εκλεγομένους άπαξ από τον λαό για κάθε περίοδο (συνήθως πολυετή), προκειμένου να ασκούν οι ίδιοι την νομοθετική εξουσία αντ’ αυτού (του λαού). Υπό αυτή την (αρχαιοελληνική) εννοιολόγηση της λέξεως democracy, ουδέν πολιτικό καθεστώς, ούτε καν των Η.Π.Α., συνιστά Δημοκρατία (Democracy). Αυτή την τεράστια διαφορά μεταξύ των λέξεων democracy και republic, την διατυπώνει ρητά ο Webster στον ορισμό του λήμματος REPUBLIC, όπου αναφέρεται αφενός στα λήμματα DEMOCRACY και DEMOCRATIC κατ’ επανάληψη (τρις), και αφετέρου στην ευρέως διαδεδομένη τότε (και έκτοτε)¹⁰ εννοιολογική σύγχυση όσον αφορά τις λέξεις democracy και republic, σύμφωνα με την πρωτογενή σημασία τους (ελληνική και ρωμαϊκή αντίστοιχα), επί λέξει ως εξής:

 

RE·PUB΄LIC, n., [L. republica; res and publica; public affairs.]

(1. Κοινοπολιτεία; 2. πολιτεία στην οποία η άσκηση κυριαρχικής εξουσίας ευρίσκεται στα χέρια αντιπροσώπων εκλεγομένων από τον λαό. Σε σύγχρονη χρήση, διαφέρει από την δημοκρατία ή την δημοκρατική πολιτεία, εις την οποία ο λαός ασκεί την κυριαρχική εξουσία αυτοπροσώπως. Εν τούτοις, οι δημοκρατίες στην [αρχαία] Ελλάδα συνήθως [και λανθασμένως]  αποκαλούνται republics.)

 

(1. A commonwealth; 2. a state in which the exercise of the sovereign  power is lodged in representatives elected by the people. In modern usage, it differs from a democracy or democratic state, in which the people exercise the power of sovereignty in person. Yet the democracies in Greece are often [erroneously] called republics.) 

 

Κατ’ ουσίαν, ο Webster επεδίδετο, ως μέγας παιδαγωγός των Η.Π.Α., σε μάθημα πολιτικής αγωγής δια του λεξικού του, διδάσκων ότι η Δημοκρατία αποτελεί αρχαιοελληνική πραγματικότητα αλλά έκτοτε είναι μόνον ένα ιδεώδες (όχι όμως πραγματικότητα): Οι Η.Π.Α. είναι republic αλλά δημοκρατία δεν είναι· η αποικιοκρατική Μεγάλη Βρεταννία είναι κοινοπολιτεία (commonwealth) και συνταγματική (κοινοβουλευτική) βασιλεία, αλλά δημοκρατία δεν είναι· τα δύο πρώτα επαναστατικά συντάγματα των Ελλήνων στην Επίδαυρο, όπως και όλα τα επακολουθήσαντα συντάγματα συγκροτούσαν republics αλλά όχι δημοκρατίες· σήμερα η Ελληνική Πολιτεία αποτελεί ένα republic, αλλά δημοκρατία δεν είναι—διότι η συγκρότηση και λειτουργία κοινοβουλίου δεν κάνουν την Δημοκρατία, με την πρωτογενή (αρχαιοελληνική) έννοια του όρου (όπως και «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά» κατά την ελληνική λαϊκή παροιμία), σύμφωνα με τους ορισμούς του Webster.

Εκθ. 6

2. Αποικιοκρατικές αντιδράσεις κατά Webster

 

Η πρώτη ελληνοποίηση της αγγλικής λεξικογραφίας από τον Webster το 1828, παρότι συνιστούσε ύμνο για την Ελληνική πολιτισμική παράδοση, ωστόσο προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στο ακαδημαϊκό κατεστημένο της Αγγλίας, όπου πρωτοστατούν τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέϊμπριτζ σε θέματα «γλωσσικής ορθότητος»: O Webster, ως Προμηθέας της πραγματικής προέλευσης της Αγγλικής, εισήγαγε «καινά δαιμόνια», που ευλόγως θεωρήθηκαν ότι δεν συνάδουν με τις τότε πολιτισμικές σκοπιμότητες της αποικιοκρατικής Μεγάλης Βρεταννίας, και ειδικά με την προβολή πολιτισμικής υπεροχής¹¹ της ανά τον κόσμο, αφού δια του Webster η γλώσσα των αποικιοκρατών υποβαθμίζετο σε μια εν πολλοίς απομίμηση του πρωτοτύπου¹² (της Ελληνικής και Λατινικής). Εν τοις πράγμασι, ο Webster υποδήλωνε δια του λεξικού στους ανά τον κόσμο αποικιοκρατούμενους ιθαγενείς (Ινδούς κ.τ.λ.) ότι εάν και οσάκις χρειάζονται να εμπλουτίσουν την γλώσσα τους με νέους όρους, θα μπορούσαν να προσφεύγουν στο πρωτότυπο (την Ελληνική και την Λατινική) και όχι στην απομίμηση (την Αγγλική), ήτοι σε αυτούσια κείμενα των αρχαίων συγγραφέων (Ελλήνων και Λατίνων) και όχι στην εν μέρει ελληνογενή Αγγλική Γραμματεία (του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης κ.τ.λ.).

 

Ακόμη χειρότερα για τις αποικιοκρατικές βλέψεις της Βρεταννίας, το λεξικό του Webster έδινε την εντύπωση ότι διολίσθαινε σε φιλελεύθερες ιδέες, όπως π.χ. εμφαίνεται στον ορισμό της Ελληνογενούς λέξεως ΑRISTOCRACY—κινητήριος εξουσιαστικός φορέας της αποικιοκρατίας—την οποία ο Webster συσχέτιζε εννοιολογικά με την “ολιγαρχία” και κατά λογική επακολουθία με  “διεφθαρμένες μορφές αριστοκρατίας”, επί λέξει ως εξής (Έκθ. 6):

 

 

ARISTOC΄RACY, n., [Gr. αριστος, best, and κρατεω, to hold or govern.]

Μία μορφή διακυβέρνησης, στην οποία όλη η ανώτατη εξουσία ανήκει στα πλέον εξέχοντα πρόσωπα ενός κράτους ή σε μερικούς άντρες που διακρίνονται από την κοινωνική τους θέση και την πολυτέλεια [διαβίωσής τους]. Όταν η υπέρτατη δύναμη ασκείται από μικρό αριθμό, η κυβέρνηση ονομάζεται ολιγαρχία. Η τελευταία λέξη, ωστόσο, εφαρμόζεται συνήθως για διεφθαρμένες μορφές αριστοκρατίας.

 

(A form of government, in which the whole supreme power is vested in the principal persons of a state; or in a few men distinguished by their rank and opulence. When the supreme power is exercised by a small number, the government is called an oligarchy. The latter word, however, is usually applied to a corrupted form of aristocracy.)

 

 

Δεδομένου δε ότι, σε κάθε αποικία, τόσον η εκεί εξουσιάζουσα Αγγλική «αριστοκρατία», όσον και η συνεργούσα γηγενής «αριστοκρατία», ήσαν εξ ορισμού ολιγαρχικές και διεφθαρμένες—αφού υπηρετούσαν από κοινού την αποικιοκρατική υφαρπαγή πλουτοπαραγωγικών πρώτων υλών από την αποικία στη Μητρόπολη—ο Webster προκαλούσε την εντύπωση ότι κατ’ ουσίαν προσκαλούσε τους ανά τον κόσμο αποικιοκρατούμενους λαούς σε επανάσταση κατά της “διεφθαρμένης αριστοκρατίας”, κατά το πρότυπο της Αμερικανικής Επαναστάσεως, μεταδίδοντας δια του λεξικού του το μήνυμα ότι οι “αριστοκράτες” δεν ήσαν κατ’ ανάγκη “άριστοι” (με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου) αλλά “συνήθως” ήσαν “διεφθαρμένοι”, όσο και εάν “διακρίνονται από την κοινωνική τους θέση και την πολυτέλεια διαβίωσής τους”. Δηλαδή, ούτως ή άλλως, το λεξικό του Webster, ως μορφή και ως ουσία, και ειδικά η πλημμυρίδα του Αγγλο-Αγγλικού λεξικού από ελληνικές λέξεις και έννοιες, συνιστούσε ένα αντισύμβολο αποικιοκρατικής εξουσίας.

 

Σε εκείνο το πλαίσιο, ο Webster χαρακτηρίσθηκε τότε ως “ριζοσπάστης” (radical) ή ακόμη και ως “τρελός” (mad) από το ακαδημαϊκό και εξουσιαστικό κατεστημένο της Αγγλίας, αλλά ακόμη και από συντηρητικούς κύκλους (ρεπουμπλικανούς) των Η.Π.Α., που ήσαν προσκολλημένοι αφενός στην «γλωσσική ορθότητα» της Αγγλικής, και αφετέρου στη (φαινομενική) «πολιτική ουδετερότητα» της λεξικογραφίας, σύμφωνα με την Αγγλική παράδοση (των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Κέϊμπριτζ). Κατά συνέπεια το λεξικό Webster, δεν θεωρήθηκε «έγκριτο» τότε (1828), δηλαδή κατέστη  αρχικά αμφιλεγόμενο ως προς την λεξικογραφική του εγκυρότητα, σύμφωνα τουλάχιστον με τα τότε «academic standards» των Αγγλικών Πανεπιστημίων, και απέτυχε εμπορικά: Το 1828-1830, το λεξικό Webster πούλησε μόνον 2.500 αντίτυπα σε Η.Π.Α. και Αγγλία.

 

3. Αγώνας ζωής και δικαίωση μετά θάνατον

 

Ο Webster όμως δεν το έβαλε κάτω. Απεναντίας, η εμπορική αποτυχία της πρώτης έκδοσης του λεξικού του τον πείσμωσε, δεδομένου του χαρακτήρος του αλλά και των φιλελευθέρων ιδεών¹³ που τον διακατείχαν. Είχε ήδη αφιερώσει 22 παραγωγικά χρόνια της ζωής του σε αυτό το έργο, από ηλικία 48 ετών μέχρι την ηλικία των 70 ετών (1807-1828), για να απογοητευθεί και να κάνει πίσω ενώπιον της σφοδρής αντίδρασης εναντίον του έργου του. Με εμμονή ταγμένου οραματιστή¹⁴ αλλά και με μεγάλη αυτοπεποίθηση ότι επί τη βάσει πρωτογενών πηγών, της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας, το δικό του λεξικό απεκάλυπτε την αλήθεια για την Αγγλική γλώσσα, ενώ αντιθέτως τα άλλα έγκριτα λεξικά¹⁵ που κυκλοφορούσαν τότε (χωρίς ετυμολογία των λημμάτων κ.τ.λ.) την συγκάλυπταν, απεφάσισε να προχωρήσει και σε δεύτερη έκδοση του λεξικού του.

 

Επειδή όμως είχε καταστεί πλέον οριστικά «αποκλεισμένος» από την ακαδημαϊκή κοινότητα, απεφάσισε να χρηματοδοτήσει ο ίδιος έκτοτε το έργο του, τις επόμενες εκδόσεις του λεξικού του, και προς τούτο υποθήκευσε το ίδιο του το σπίτι τότε, παρ' ότι ήταν πολύτεκνος (με οκτώ παιδιά: 6 κορίτσια και 2 αγόρια). Με τεράστιες οικονομικές θυσίες, δικές του και της οικογενείας του, δηλαδή βυθισμένος στα χρέη καθ' όλη την δεκαετία του 1830, κατόρθωσε να ολοκληρώσει τέσσερις εκδόσεις (δίτομες/πλήρεις ή επίτομες/συνοπτικές) του λεξικού του το 1833-1843, κερδίζοντας έδαφος σταδιακά, βήμα-με-βήμα, με κάθε του νέα έκδοση, προς τον σκοπό της αναγνώρισής του ως εγκρίτου λεξικογράφου.

 

Ο Webster απεβίωσε λεξικογραφών στις 28 Μαΐου 1843, χωρίς όμως να έχει αναγνωρισθεί ακόμη το ρηξικέλευθο έργο του: Λίγες ημέρες πριν τον θάνατό του, πρόλαβε να ολοκληρώσει ένα προσάρτημα (appendix) στη δεύτερη δίτομη έκδοση του λεξικού του (1843), η οποία είχε πολύ μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία από την έκδοση του 1828.

Εκθ. 7

Το έργο του ανέλαβαν να συνεχίσουν σε μεν λεξικογραφικό επίπεδο ο γαμπρός του (σύζυγος της κόρης του, Francis Julianna) Δρ. Chauncy A. Goodrich (Έκθ. 7), καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale και ιερωμένος,  σε δε εκδοτικό επίπεδο δύο Αμερικανοί με καταγωγή από την Σκωτία, οι George και Charles Merriam (Έκθ. 8), οι οποίοι κατά τις επόμενες δεκαετίες κατόρθωσαν να διαδώσουν και καθιερώσουν το έργο του Webster όχι μόνον στις Η.Π.Α. και τις άλλες Αγγλόγλωσσες χώρες, ακόμη και στην Αγγλία,¹⁶ αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο: Σήμερα ο μεν Webster αναγνωρίζεται ως ο μέγας λεξικογράφος των Η.Π.Α., το δε ελληνοπρεπές λεξικογραφικό του έργο τυγχάνει καθολικής ακαδημαϊκής αναγνώρισης, με παγκόσμια εμπορική διάδοση, σε όλες τις χώρες του πλανήτη, και με οικουμενική σημασία και απήχηση.¹⁷ Επιγραμματικά επομένως, ο υπέρ πάντων και μέχρις εσχάτων αγωνισθείς Noah Webster θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί άξιο (worthy) τέκνο των Η.Π.Α. και ενάρετος (virtuous) άνθρωπος της Οικουμένης, με την αρχαιοελληνική έννοια των δύο όρων.

Εκθ. 8

 

ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΣΗ

 

^1-17 Το ως άνω κείμενο—μετά των επισημειώσεων (1-17), που θα αναρτηθούν στις 24 Φεβρουαρίου 2021—είναι ελεύθερα διαθέσιμο (freely readable and downloadable) σε μορφή αρχείου pdf («Τhe Lexicographic Revolution of Noah Webster in 1828») εδώ:

 

https://www.academia.edu/45163030/%CE%A4he_Lexicographic_Revolution_of_Noah_Webster_in_1828