Μερικά γενικά συμπεράσματα για την εκστρατεία του Σαγγαρίου και τη δίκη του υποστράτηγου πρίγκιπα Ανδρέα (19 Νοεμβρίου 1922) (μέρος Β΄)

Ο αρχιστράτηγος Παπούλας με επιτελείς και τον Σωματάρχη Πολυμενάκο
Μετά την σύντομη διήγηση των γεγονότων της μάχης του Σαγγαρίου όπως ακριβώς περιγράφεται στην Ιστορία του Γ.Ε.Σ. θα ήθελα να κάνω κάποιες παρατηρήσεις και να καταγράψω κάποια συμπεράσματα τόσο για την περίπτωση του υποστράτηγου πρίγκιπα Ανδρέα που ήταν άλλωστε η αφορμή για να ασχοληθώ με την μάχη του Σαγγαρίου όσο και γενικότερα για την μάχη αυτή καθ΄αυτή.

Η πρώτη μου παρατήρηση είναι ότι στην συγκεκριμένη στρατιωτική επιχείρηση το γενικό επιτελείο (Παπούλας, Σαρηγιάννης, Πάλλης) στάθηκε πολύ κατώτερο των περιστάσεων με λάθη που στοίχισαν εκατοντάδες τραυματίες και νεκρούς. Η σύλληψη της προέλασης προς την Άγκυρα ήταν εντελώς ατυχής, εντελώς άσκοπη η πορεία του Β΄ Σώματος μέσω της Αλμυρής ερήμου, όπως επίσης ατυχής ήταν η επίθεση στο Κάλε Γκρότο που φαίνεται ότι σχεδιάστηκε περίπου στην τύχη χωρίς σωστή γνώση του εδάφους και δεν εγκαταλείφθηκε όταν φανερώθηκε η δυσκολία της.
Σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές (π.χ. ο Κλεάνθης Μπουλαλάς) η λανθασμένη αυτή επίθεση βάρυνε στην τελική έκβαση της συνολικής μάχης, ενώ δεν είχαν κρατηθεί εφεδρείες για να εκμεταλλευτούν τις τοπικές επιτυχίες που παρουσιάστηκαν για να "υφαρπάξουν την νίκη". Οι διαταγές και τα σχέδια του επιτελείου τις κρίσιμες αυτές ημέρες ήταν βεβιασμένα, πολλές φορές λανθασμένα (διέταξαν καταδίωξη του εχθρού όταν αεροπόροι ανέφεραν ότι οι Τούρκοι υποχωρούσαν ενώ τα επιτελεία των Σωμάτων κατέγραφαν ότι οι Τούρκοι ενδυνάμωναν τις θέσεις τους, στον τομέα του Κάλε Γκρότο οι γεωφυσικοί χάρτες του επιτελείου ήταν λάθος), είτε άλλες φορές αλληλοαναιρούμενα. Απέτυχαν επίσης να συντονίσουν την δράση των μεγάλων μονάδων που επιτίθονταν με αποτέλεσμα η πίεση να μην είναι συνδυασμένη δίνοντας χρόνο στον αντίπαλο να αντιδράσει μεταφέροντας μονάδες. Μέχρι και επίθεση πεζικού χωρίς χρήση πυροβολικού διέταξαν λόγω έλλειψης πυρομαχικών! Και όμως ούτε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, τους δεν τους εγκάλεσε κανείς από την "επαναστατική
Τμήμα ελλήνων οπλιτών λίγο πριν από εφόρμηση στην μάχη του Σαγγαρίου
επιτροπή" (αντιθέτως με τους Χατζηανέστη και πρίγκιπα Ανδρέα), ούτε η Ιστορία έχει καταγράψει λεπτομερώς τα σοβαρά τους λάθη και τις μοιραίες τους αποφάσεις (εννοείται ότι μιλάμε για ανθρώπινα λάθη και όχι για προδοσία). Κατά την γνώμη μου, αυτό δεν έχει γίνει ως τώρα καθαρά για πολιτικούς λόγους, καθώς ο Παπούλας πρόλαβε να αναβαπτιστεί ως Βενιζελικός, ενώ ο Σαρηγιάννης υπήρξε τέτοιος ανέκαθεν. 

Κατά δεύτερον, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω τον βαθύ σεβασμό μου για την εγκαρτέριση και την απαράμιλλη γενναιότητα του μέσου Έλληνα οπλίτη και αξιωματικού τις ημέρες αυτές που κόστισαν 3.879 νεκρούς και 19.353 τραυματίες! Κατά την γνώμη μου, η πρώτη σοβαρή μάχη του Ελληνικού στρατού στην Μικραισιατική εκστρατεία ήταν η μάχη του Σαγγαρίου. Σε όλες τις προηγούμενες είτε ο εχθρός ήταν υποδεέστερος, είτε δεν στεκόταν να πολεμήσει. Επίσης φαίνεται ότι ενώ την στιγμή την μάχης του Σαγγαρίου βρίσκονταν στα όπλα 310.000 οπλίτες επί του πεδίου της μάχης παρατάχθηκαν μόλις 65.000 - 70.000 άνδρες, αντί να κινητοποιηθεί μέχρι και ο τελευταίος διαθέσιμος στρατιώτης από την ηπειρωτική Ελλάδα, ώστε να αποκτηθεί σοβαρή αριθμητική υπεροχή. Αυτό ήταν άλλο ένα μεγάλο λάθος του ΓΕΣ τότε, αν και υπάρχουν ελαφρυντικά λόγω έλλειψης πυρομαχικών, τροφίμων αλλά και γενικότερης ανάγκης εξασφάλισης των μετόπισθεν. Ο Έλληνας οπλίτης πολέμησε με αληθινό θάρρος υπό τρομερά αντίξοες συνθήκες χωρίς τρόφιμα και πυρομαχικά και η τελική ήττα ήταν καθαρά αποτέλεσμα χειρισμών σε υψηλότερο επίπεδο και κεντρικών αποφάσεων. Οι σχετικές (μαρξιστικές) απόψεις του Ψυρούκη για ήττα των Ελλήνων επειδή πολεμούσαν για λογαριασμό Ελλήνων και Άγγλων καπιταλιστών και για τον λόγο αυτό δεν είχαν ηθικό, δεικνύει σε πόσο βαριά σφάλματα μπορεί να σε οδηγήσει η διανοητική μαρξιστική πώρωση.  

Η τρίτη παρατήρηση μου είναι ότι στην συνείδηση μου τόσο οι φυγάδες αξιωματικοί της Κωνσταντινούπολης (Ιωάννου, Κονδύλης, Ζυμβρακάκης κτλ), όπως και ο Ιωάννης Μεταξάς εγκλημάτισαν εις βάρος της Ελλάδας με το να μην βρίσκονται στην μάχη αυτή να προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους, υπό οποιοδήποτε προσωπικό κόστος υπό οποιεσδήποτε πολιτικές συνθήκες. Ο διχασμός βενιζελικών - αντιβενιζελικών κατέστρεψε την Ελλάδα υπονομεύοντας τις όποιες -μικρές πάντως- πιθανότητες της για επιτυχία της Μικρασιατικής εκστρατείας η τουλάχιστον για ένα έντιμο συμβιβασμό με τον Κεμάλ με διάσωση της Ανατολικής Θράκης που πιστεύω ότι ήταν ένα αρκετά πιθανό και ρεαλιστικό σενάριο. Σχημάτισα την εικόνα ότι η παρουσία όλων αυτών σε στενή ειλικρινή συνεργασία, μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες και προσωπικές μικρότητες, είναι πιθανό να κέρδιζε ακόμη και την μάχη του Σαγγαρίου. Ειδικά η παρουσία του Μεταξά στην θέση του Παπούλα ίσως από μόνη της να έφερνε την νίκη η να εμπόδιζε την λανθασμένη προέλαση η να μετρίαζε της βαρύτατες απώλειες. Δεν σχημάτισα την γνώμη πως ο Παπούλας στερούταν εντελώς στρατιωτικών χαρισμάτων, πάντως δεν είχε το ειδικό βάρος και την εμπειρία για να ηγηθεί μιας τόσο δύσκολης προσπάθειας και σίγουρα υπέστη την (βλαπτική) επιρροή του επιτελείου του για την προέλαση προς την Άγκυρα, χωρίς να μπορέσει να ζυγίσει από μόνος του την κατάσταση.

Όσον αφορά τον πρίγκιπα Ανδρέα, αποκόμισα την εντύπωση ότι ίσως δεν ήταν αρκετά έμπειρος για Σωματάρχης αλλά όφειλε να παραμείνει ένας απλός διοικητής μεραρχίας. Όχι ότι στερούταν στρατιωτικών γνώσεων η ευφυίας, το αντίθετο μάλιστα. Οι στρατιωτικές του σπουδές υπήρξαν λαμπρές σε Ακαδημίες πολέμου στο εξωτερικό αλλά και το βιβλίο το οποίο έγραψε αποδεικνύει ότι είχε στρατιωτικές γνώσεις, αλλά και προσωπική άποψη για την πορεία των επιχειρήσεων. Τα περισσότερα συμπεράσματα και παρατηρήσεις του, τόσο για τις κινήσεις των μονάδων όσο και για τα λάθη του επιτελείου, συμπίπτουν απολύτως με την επίσημη Ιστορία του ΓΕΣ. Επίσης υπάρχουν ικανά στοιχεία που με πείθουν ότι είχε προβλέψει το λάθος της προέλασης προς την Άγκυρα, όπως άλλωστε και ο υποστράτηγος Κοντούλης (Ιστορία ΓΕΣ προς Άγκυρα, σελ. 11). Επίσης διαβάζοντας το βιβλίο αποκομίζεις την εντύπωση ότι αποστασιοποιημένος από τα γεγονότα πίστευε ότι ενήργησε σωστά και ότι ήταν απολύτως αθώος. Κατηγορήθηκε ότι έγινε Σωματάρχης επειδή ήταν γαλαζοαίματος και ιδιαίτερα νέος για την θέση αυτή, όμως κανείς από τους κατήγορους του δεν προσκομίζει κάποιο στοιχείο που να αποδεικνύει ότι καταστρατηγήθηκε η στρατιωτική επετηρίδα και η αρχαιότητα. Υπενθυμίζω ότι ήδη οι σημαντικότεροι υψηλόβαθμοι βαθμοφόροι που είχαν διακριθεί ως τον Νοέμβριο του 1920 είτε είχαν παραιτηθεί, είτε είχαν καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη, ενώ οι απότακτοι είχαν όλοι αποκατασταθεί στους βαθμούς τους. Μην ξεχνάμε επίσης ότι όταν ο Ανδρέας αντικατέστησε τον Βλαχόπουλο το γενικό επιτελείο επικαλέστηκε ακριβώς την επετηρίδα για να το κάνει αυτό.

Πάντως και ο ίδιος δεν είναι εντελώς άμοιρος ευθυνών για την τελική αποτυχία του Σαγγαρίου (και από μια άποψη κανείς υψηλόβαθμος που πήρε μέρος στη μάχη αυτή δεν ήταν άμοιρος ευθυνών). Φέρει μερική έστω ευθύνη για την υπερβολική εμμονή κατά την επίθεση στο Κάλε Γκρότο, ασχέτως των λανθασμένων διαταγών του επιτελείου που όμως δεν βρισκόταν επί τόπου να διαπιστώσει το άσκοπο της επιχείρησης αφού υπήρχαν τουλάχιστον άλλες δύο γραμμές Τουρκικής αμύνης πίσω από τους λόφους της τοποθεσίας αυτής. Ενώ η ενέργεια υποτίθεται πως ήταν κυκλωτική μόνο τέτοια δεν ήταν. Βέβαια τυχόν μη συμμόρφωση του με τις διαταγές του επιτελείου θα ισοδυναμούσε επίσης με άλλο ένα σημαντικό πειθαρχικό παράπτωμα. Αντιθέτως πιστεύω ότι ήταν σωστή η πρωτοβουλία για την οποία ακριβώς κατηγορήθηκε: η προσπάθεια του να μην αναλάβει το Β΄ Σώμα στρατού άλλη μια επίθεση που δεν θα έδιδε καμία βοήθεια στο Γ΄ Σώμα στρατού, ενώ αντιθέτως θα το έβαζε σε μεγάλο κίνδυνο. Πιστεύω ότι η πρωτοβουλία του μέσω του συνταγματάρχη Γαβαλιά ήταν περισσότερο το προοίμιο της εξασφάλισης της οδού υποχώρησης για την στρατιά, η οποία φαινόταν επιβεβλημένη εκ των πραγμάτων αλλά το επιτελείο δίσταζε να πάρει παραπέμποντας την απόφαση ακόμη και στην Κυβέρνηση! που φυσικά δεν είχε άποψη για την πρόοδο των επιχειρήσεων η την κατάσταση της στρατιάς. Ο υποστράτηγος πρίγκιπας Ανδρέας προσπάθησε να επιβάλλει την λύση στο επιτελείο, εκμεταλλευόμενος την εξωστρατιωτική θέση του (κάτι που παραδέχεται και ο ίδιος στην απολογία του).

Το κατηγορητήριο της δίκης φυσικά και δεν ευσταθεί σε καμία περίπτωση. Τυπικώς οι μονάδες του δεν εγκατέλειψαν ποτέ τις θέσεις τους, καθώς όπως είδαμε θα τις εγκατέλειπαν την ερχόμενη  αφού εξασφάλιζε την τυπική- όπως πίστευε ο πρίγκιπας- έγκριση του Παπούλα μέσα στην ημέρα. Άλλωστε αυτό φαίνεται από την απάντηση του Παπούλα που αναφέρει για "σκέψη εγκατάλειψης θεσεως". Το Β΄ Σώμα έμεινε στην θέση του και η απόδειξη αυτού είναι ότι σε συνδυασμό με τις δυνάμεις της Ι μεραρχίας απέκρουσαν επικίνδυνη εχθρική επίθεση όπως περιγράψαμε. Αν σκεφτεί κανείς ότι το Επιτελείο έδωσε την επομένη ακριβώς την ίδια διαταγή με αυτό που αρχικώς ονόμασε "εγκατάλειψη θέσεως", έχουμε μια πλήρη εικόνα του γεγονότος. Η έμμεση πρωτοβουλία του Ανδρέα ήταν μεν στρατιωτικά ως ένα σημείο αντιπειθαρχική (αναμφίβολα πάντως ένας Σωματάρχης όφειλε να έχει άποψη για την τύχη της στρατιάς), αλλά σίγουρα προς την σωστή κατεύθυνση για να δημιουργηθεί μια εξέλιξη που είτε θα έδινε την νίκη με μια επίθεση στο δεξί των Τούρκων, είτε θα εξασφάλιζε μια ασφαλή οπισθοχώρηση. Υπαγορεύτηκε δε από την αβουλία του γενικού επιτελείου το οποίο επί 7 ημέρες είχε 60.000 οπλίτες νηστικούς χωρίς πυρομαχικά, σε μειονεκτική αμυντική θέση ενώπιον οχυρωμένου εχθρού, χωρίς εφεδρείες αλλά και χωρίς να παίρνεται μια απόφαση τι θα γίνει. Η αναβλητικότητα αυτή σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις παρά λίγο να στοιχίσει την μερική η ολική καταστροφή της στρατιάς.

Στιγμιότυπο από την δίκη του πρίγκιπα Ανδρέα
Η δίκη του πρίγκηπα Ανδρέα που ξεκίνησε στις 19 Νοεμβρίου του 1922 ήταν κατά την γνώμη μου, καθαρώς μια δίκη πολιτικής σκοπιμότητας η οποία ολοκληρώθηκε αυθημερόν. Η δίκη είχε καθαρά συμβολικό χαρακτήρα καθώς ο Ανδρέας είχε ήδη αποστρατευθεί,  και εντασσόταν στην προσπάθεια της "επαναστατικής επιτροπής" να πείσει την κοινή γνώμη ότι για την στρατιωτική καταστροφή στην Μικρά Ασία ευθυνόταν η επιρροή του Θρόνου στον στρατό. Χαρακτηριστικό του προαποφασισμένου της δίκης είναι ότι η καταδικαστική απόφαση αναγνώστηκε χωρίς να είναι παρόν ο κατηγορούμενος ο οποίος είχε μεταφερθεί στο σπίτι του υποστράτηγου Πάλλη. Την ποινή της ισόβιας εξορίας του την ανακοίνωσε ο ιδιος ο Πάγκαλος ο οποίος συνόδευσε τον "ρίψασπι" πρίγκιπα μαζί με την οικογένεια του μέχρι το Φάληρο όπου τον περίμενε ο Βρετανός πλωτάρχης Τάλμποτ με το Αγγλικό πολεμικό "Καλυψώ". Σύμφωνα άλλωστε με επιστολή του Ελευθέριου Βενιζέλου προς το υπουργείο Εξωτερικών : «[…] δίκη πρίγκηπος Ανδρέου εάν δεν εγκαταλειφθεί πρέπει να περατωθεί εντός 48 ωρών ει δυνατόν, η δε ποινή εάν επιβληθή να μην υπερβή στρατιωτική καθαίρεσιν και ισόβιον υπερορίαν, αποφευγομένης επιμελώς πανηγυρικής καθαιρέσεως και εν γένει περιοριζομένης καθαιρέσως εις την δι’ αποφάσεως επιβολής αυτής». 

Μάρτυρες υπεράσπισης όπως ο επίλαρχος Τσαγγαρίδης -ένας γενναίος αξιωματικός αποδεκτός και από τους Βενιζελικούς- που επιθυμούσε εθελοντικά να καταθέσει υπέρ του πρίγκιπα Ανδρέα αποκλείστηκε από την αλλόκοτη μονοήμερη διαδικασία. Παρόλα αυτά ο Τσαγκαρίδης -τραυματισθείς βαρύτατα στην μάχη του Κάλε Γκρότο- αψηφώντας τους κινδύνους από μια εναντίωση στην "επαναστατική κυβέρνηση", απέστειλε επιστολή στο στρατοδικείο στην οποία αθώωνε τον
Ο πρίγκιπας Ανδρέας απολογείται (αρχείο Πέτρου Πουλίδη της ΕΡΤ)
πρίγκιπα Ανδρέα και επέρριπτε βαρύτατες ευθύνες στον Αρχιστράτηγο Παπούλα και στο γενικό επιτελείο. Η επιστολή αναγνώστηκε στο στρατοδικείο και απλά ο πρόεδρος του στρατοδικείου υποστράτηγος Βλαχόπουλος αρκέστηκε να πει ότι η επιστολή "απηχούσε προσωπικές απόψεις". 

Η δίκη αφορούσε περισσότερο την εμπλοκή του Θρόνου στο στράτευμα και δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα για να βρει τι πραγματικά συνέβη. Η εισαγγελική αγόρευση πείθει για αυτό, όπως και το θλιβερό παρασκηνιακό αλισβερίσι της "επαναστατικής κυβέρνησης" με τους Άγγλους για την τύχη του Ανδρέα. Η δίκη ολοκληρώθηκε σε μια μόλις ημέρα, ενώ όλοι οι μάρτυρες (Τριλίβας, Σκυλακάκης, Καρβούνης) συμπεριλαμβανομένου του Παπούλα -εκτός του Σαρηγιάννη- κατέθεσαν ευνοϊκά -αν όχι αθωωτικά- για τον πρίγκιπα Ανδρέα. Ο Παπούλας υποστήριξε ότι για την ανυπακοή του Ανδρέα έφταιγε ο επιτελάρχης του, ενώ ο Τριλίβας -διοικητής της V μεραρχίας τότε- επέμεινε ως το τέλος παρά την πίεση των στρατοδικών, ότι δεν υπήρχε καμία περίπτωση αντιπειθαρχικού κρούσματος στην συμπεριφορά του πρίγκιπα Ανδρέα. Το ίδιο κατέθεσε και ο Λοχαγός Σκυλακάκης. Απορεί λοιπόν κάποιος που στηρίχτηκε η καταδικαστική απόφαση, αφού όλοι οι μάρτυρες -πλην Σαρηγιάννη- κατέθεσαν στοιχεία μόνο υπέρ του Ανδρέα. Η μάλλον δεν χρειάζεται να απορεί κανείς.  

Αναμφίβολα ο Ανδρέας, αδερφός του Βασιλιά Κωνσταντίνου, θύμιζε περισσότερο Άγγλο φλεγματικό Λόρδο παρά Έλληνα αξιωματικό και δεν ήταν καθόλου συμπαθής σε μεγάλη μερίδα Βενιζελικών στρατιωτικών και πολιτικών. Έτσι αρχικά τα πρώτα χρόνια ως το 1930 η υποτιθέμενη ανυπακοή του εν ώρα μάχης, αλλά και η δήθεν ανίκανη αναποφάσιστη κυβέρνηση Γούναρη, χρησίμευσε στον Παπούλα (που μεταπήδησε πολιτικά στους Βενιζελικούς) και στον Σαρηγιάννη που σταδιοδρόμησε επί Παγκάλου, ώστε να αποποιηθούν κάθε ευθύνη για την μοιραία εκστρατεία του Σαγγαρίου. Αργότερα την σκυτάλη στην συκοφάντηση του Ανδρέα πήραν διάφοροι Ιστορικοί και μη, οι οποίοι φιλοτέχνησαν μια εικόνα ενός αφ΄ υψηλού σνομπ τύπου εντελώς άσχετου με τα στρατιωτικά, που την μια έστελνε τους Έλληνες στρατιώτες στον θάνατο απερίσκεπτα, την άλλη δεν εκμεταλλευόταν την νίκη τους είτε από ατολμία είτε γιατί...κοιμόταν!

γράφει ο κ. Γιάννης Καψής στις πολυδιαβασμένες "Χαμένες πατρίδες" του σε λεζάντα φωτογραφίας:

Στο Κάλε-Γκρότο μετά την μάχη. Η απρόσιτη βουνοκορφή ήταν σπαρμένη με τα κορμιά των γενναίων. Λίγα λεπτά αν κρατούσε η επίθεση η Άγκυρα θα έπεφτε...Αλλά ο πρίγκιπας Ανδρέας αναπαυόταν...!

Στην μονογραφία "Σαγγάριος 1921" (εκδόσεων "Περισκόπιο") στην σελίδα 15 ο κ. Παπαδημητρίου γράφει ότι ο Βασιλόπαις Ανδρέας διέταξε επίθεση κατά μέτωπο παραβλέποντας τις δυνατότητες που υπήρχαν για υπερκέραση που τις υπέδειξε ο συνταγματάρχης Βερνάρδος μέλος του γενικού επιτελείου της Στρατιάς. Στην επίσημη ιστορία του ΓΕΣ αναφέρεται ότι (σελ 159) ο Βερνάρδος πρότεινε να κινηθεί το Β΄ Σώμα κυκλωτικά υποστηρίζοντας -εσφαλμένα λόγω λανθασμένων πληροφοριών της στρατιάς από πληροφορίες της αεροπορίας- ότι ο εχθρός υποχωρούσε και όχι για να ελιχθεί σε σχέση με την οχυρωμένη περιοχή. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι και τα Α΄ και Γ΄ Σώματα στις μάχες αυτές εναντίον ορεινών οχυρωμένων τοποθεσιών έκαναν επίθεση. Σύμφωνα με τον Ανδρέα κάθε ευρεία κυκλωτική κίνηση της ΙΧ μεραρχίας όπως ζητούσε ο Βερνάρδος στην συγκεκριμένη συγκυρία θα έβρισκε ισχυρή αντίσταση και θα κατέληγε στην πλήρη καταστροφή της.

Στην απολογία του Αρχιστράτηγου Παπούλα που δημοσιεύτηκε από τον γνωστό δημοσιογράφο Ιωάννη Πασά υπό τον τίτλο "η αγωνία ενός Έθνους" (εν έτει 1925) αναφέρει την μετακίνηση του Β΄ Σώματος να γίνεται χωρίς εντολή του επιτελείου με κατεύθυνση προς τον Σαγγάριο (ενώ έγινε με εντολή του επιτελείου όπως είδαμε), υποχώρηση που εξανάγκασε το επιτελείο να σημάνει γενική υποχώρηση για να μην πλαγιοκοπηθεί η στρατιά! (σελ. 140-143). Επίσης υποστηρίζεται πως αν το Β΄ Σώμα στρατού έκανε την επίθεση που περιγράψαμε θα ανέτρεπε εύκολα τις αντίπαλες δυνάμεις και θα άνοιγε ο δρόμος προς την Άγκυρα! (Να σημειωθεί ότι όπως είδαμε ήδη στην κατάθεση του λίγα χρόνια πριν ο Παπούλας άλλα υποστήριξε).

Στην ίδια λογική και η κατάθεση στην δίκη του πρίγκιπα Ανδρέα, του περίφημου Σαρηγιάννη που είπε ανερυθρίαστα τα εξής:
"Έαν επετύγχανεν η εκτέλεσις της διαταγής (εννοεί την επίθεση) θα εκερδίζετο η μάχη του Σαγγαρίου. Οι πρώτοι ελιγμοί άλλωστε ήσαν υπέρ ημών!!"

Το ότι ήδη από τις 22 Αυγούστου είχε σχεδόν αποφασιστεί η υποχώρηση και απλώς ζητούσαν την τελική έγκριση από την κυβέρνηση, το ότι η στρατιά είχε το 1/3 των δυνάμεων της εκτός μάχης, η το γεγονός ότι την 28η Αυγούστου και τα δύο σώματα δέχτηκαν επίθεση από ισχυρότατες δυνάμεις που λίγο έλειψε να τους επιφέρουν μεγάλη ζημιά στην στρατιά, δεν φάνηκε να συγκινεί τον Έλληνα επιτελή με τις λαμπρές στρατιωτικές σπουδές στην Γαλλία με του οποίου την βιογραφία έχουμε ασχοληθεί αλλά πιστεύουμε ότι αξίζει περισσότερο της προσοχής μας και θα επανέλθουμε με νέα στοιχεία.

Αλλού πάλι ο κ. Γιάννης Καψής αναφέρει:

""Την επομένη της μάχης, ο διοικητής του Β΄ Σώματος στρατού πρίγκιπας Ανδρέας αντικαθίσταται και καταφεύγει στην Κέρκυρα. Όπως είναι γνωστό ο Πάγκαλος τον παρέπεμψε σε στρατοδικείο που τον καταδίκασε σε ισόβια εξορία"

Η αλήθεια; Μετά από τρίμηνη άδεια που ζήτησε και του παρασχέθηκε, ο Ανδρέας παρέμεινε για ένα η δύο μήνες στην Σμύρνη ως διοικητής του Β΄ Σώματος στρατού και αμέσως μετά τον Νοέμβριο του 1921 ανέλαβε την διοίκηση του Ε΄ Σώματος στρατού στην Ήπειρο. Αποστρατεύθηκε πρίν τον Σεπτέμβριο του 1922. Στην Κέρκυρα βρισκόταν όταν συνελήφθη από τον Λούφα.

Αλλά και στο διαδίκτυο:
(γράφει η καθόλα συμπαθής και γνωστή μας blogger και δημοσιογράφος κα Χριστιάνα Αλούπα σε απόσπασμα που κυκλοφορεί σε πολλά ιστολόγια)

Ο «βασιλόπαις», όπως επιθυμούσε να τον αποκαλούν, είχε πάρει μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως υποστράτηγος, διοικώντας την ΧΙΙ Μεραρχία και στη συνέχεια προήχθη σε αντιστράτηγο και ανέλαβε τη διοίκηση του Β΄ Σώματος Στρατού. Από το σημείο όμως αυτό και μετά αρχίζουν τα προβλήματα. Ο πρίγκιπας ήρθε σε ρήξη με τους επιτελείς του, όταν ο αρχιστράτηγος Παπούλας διέταξε το Β΄ Σώμα Στρατού να προχωρήσει κι εκείνος κράτησε το Σώμα στάσιμο για 12 ημέρες, μη εκτελώντας τη διαταγή, γιατί θεωρούσε ότι έτσι έπρεπε να γίνει!
Παρ’ όλα αυτά η οριστική ρήξη, που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει, ήρθε όταν ο Παπούλας, αναμένοντας επίθεση εναντίον του Γ΄ Σώματος και σχεδιάζοντας να αιφνιδιάσει τον Κεμάλ με ταυτόχρονη επίθεση των δύο άλλων Σωμάτων, διέταξε τον πρίγκιπα να κινηθεί. Όμως εκείνος είχε πάλι τη δική του άποψη! Μετακίνησε το Σώμα του πίσω από το Γ΄ Σώμα, αφήνοντας τελείως ακάλυπτο το Α΄ Σώμα, που έπαθε πανωλεθρία. Κατόπιν τούτου ο Ανδρέας αντικαταστάθηκε από τον αντιστράτηγο Τρικούπη. Ήταν όμως πολύ αργά. Οι συνέπειες ήταν μη αναστρέψιμες.



Το πιο ωραίο το άφησα για το τέλος και αφορά το λήμμα της βικιπαιδείας για τον πρίγκιπα Ανδρέα. Συγκεκριμένα έχει ως πηγή την σελ. 184 της "Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους", σύμφωνα με την οποία ο Παπούλας αφαίρεσε την διοίκηση του Β΄ Σώματος στρατού από τον Ανδρέα για λόγους ανικανότητας. Αν πάτε στην σελίδα αυτή, η λανθασμένη αυτή πληροφορία δεν αναφέρεται πουθενά. Αλλά και η τρίτη παραπομπή είναι επίσης ανύπαρκτη και λάθος. Επίσης δεν πρέπει κανείς να ξεχνάει πως ο Ανδρέας ως Σωματάρχης δεν διοικούσε μόνος του, αλλά είχε ολόκληρο επιτελείο αξιωματικών εκτός των διοικητών των μεραρχιών που επίσης είχαν επιτελεία τους οποίους συμβουλευόταν. Τέτοιοι οργανισμοί όπως ένα ολόκληρο σώμα στρατού με 15.000 άνδρες δεν διοικείται έτσι στην τύχη από ένα άνθρωπο με ένα ζευγάρι κυάλια, αλλά έχει λειτουργίες και διοικητικούς μηχανισμούς μέχρι την κατώτατη βαθμίδα και δεν μπλοκάρει η λειτουργία τους όταν ο εκάστοτε διοικητής τους...πάρει έναν υπνάκο. 

Όπως γίνεται αντιληπτό ο πρίγκιπας Ανδρέας στην Ελληνική Ιστορία βρίσκεται κάπου στα όρια μεταξύ της μυθιστορίας και του θρύλου...

Επίλογος

Πιστεύω κάθε καλόπιστος αναγνώστης μου που είχε την υπομονή να διαβάσει ως εδώ έχει σχηματίσει γνώμη για το ζήτημα του πρίγκιπα Ανδρέα. Ομολογώ ότι μετά από όλα αυτά τα τρομερά και φοβερά που διάβασα εναντίον του πρίγκιπα Ανδρέα δεξιά και αριστερά, ακόμη έχω ένα φόβο μήπως κάτι μου ξέφυγε που είδαν όλοι οι προηγούμενοι. Επειδή δεν είμαι στρατιωτικός, προσπάθησα να στηριχθώ κυρίως στην επίσημη εξιστόρηση του ΓΕΣ, αλλά ομολογουμένως όσο και αν παρακολουθείς τις κινήσεις των μονάδων στους χάρτες δυσκολεύεσαι να αναπλάσεις στην φαντασία σου ένα απολύτως διασταυρωμένο σενάριο για το τι πραγματικά συνέβη.

Στην εξιστόρηση μου έλαβα υπόψιν μου το βιβλίο - απολογία του Ανδρέα "Δορύλαιον -Σαγγάριος" αλλά δεν ενσωμάτωσα αυτούσια καμία πληροφορία του χωρίς πριν να την διασταρώσω, ώστε το κείμενο μου να είναι όσο αντικειμενικότερο γίνεται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν βρήκα και εκεί πολλά στοιχεία που αν διασταυρωθούν, ίσως φανούν χρήσιμα για την καλύτερη αξιολόγηση προσώπων και πραγμάτων. Το βιβλίο περιέχει πολλές πληροφορίες για τον συνταγματάρχη Σαρηγιάννη -όλες λίαν αρνητικές (ίσως όχι άσχετες με την κατάθεση Σαρηγιάννη στην δίκη)- ενώ περιγράφει την πλήρη διασάλευση της πειθαρχίας στο στράτευμα στα τέλη του 1921, αλλά και τις φανερές επαφές του συνταγματάρχη Πλαστήρα με Βενιζελικούς και στελέχη της ¨Μικρασιατικής Άμυνας" στην Σμύρνη για την προετοιμασία του κινήματος που έλαβε χώρα μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Επίσης υπαινίσσεται εμμέσως πως η κατάρρευση του μετώπου προήλθε από εσκεμμένη προδοσία του Πλαστήρα. 

Δεν είναι μακριά από την αλήθεια ότι κάποιες απόψεις του πρίγκιπα Ανδρέα αρκούν για να τον καταστήσουν μισητό, όπως η απέχθεια του για τους Μικρασιάτες, η το μίσος του για τον Πλαστήρα και τους Βενιζελικούς. (απόσπασμα επιστολής του Πρίγκηπα Ανδρέα προς τον Ιωάννη Μεταξά (Ι. Μεταξά, Ημερολόγιο, Παράρτημα 1921-1922, σ. 757-60) που κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο:

Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων. Επικρατεί Βενιζελισμός ογκώδης και κατά την l5ην Δεκεμβρίου [σημ.: εορτή του Αγίου Ελευθερίου] είχον κλείσει σχεδόν όλα τα καταστήματα. Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ δια να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ.).
Αυτό όμως δεν αλλάζει σε τίποτε την ουσία της υπόθεσης και τα αντικειμενικά στοιχεία της όπως τα περιγράψαμε. Άλλωστε αν εξετάζαμε τα γεγονότα σύμφωνα με τις συμπάθειες η αντιπάθειες μας, ίσως να ικανοποιούσαμε την φιλαυτία μας, αλλά η καταγραφή μας δεν θα άντεχε στον οποιοδήποτε κριτικό έλεγχο και θα ήταν θνησιγενής και άσκοπη. Το τελικό μου συμπέρασμα είναι ότι η αντίθεση του πρίγκιπα Ανδρέα με το επιτελείο δεν είχε την παραμικρή επίδραση στο ατυχές αποτέλεσμα της εκστρατείας του Σαγγαρίου. 

Ι. Β. Δ.

Πηγές

-Γενικό Επιτελείο Στρατού, Επιχειρήσεις προς Άγκυρα 1921 (τόμος πέμπτος), εκδόσεις ΔΙΣ (έκδοση 1965)

-Κλεάνθη Μπουλαλά, Η Μικρασιατική εκστρατεία 1919-1922 (με τον φακόν της ιστορικής αλήθειας), (έκδοση 1959)

-Βασιλόπαιδος Ανδρέα, Δορύλαιον - Σαγγάριος 1921, εκδόσεις ΑΕΤΟΣ (έκδοση 1928)

-Αλέξανδρου Κοτζιά, Επίλογος στο Γουδί - η δίκη των εξ, εκδόσεις Φυτράκης (έκδοση 1974)

-Συλλογικό έργο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, εκδοτική Αθηνών

-Νικόλαου Μέρτζου, Η μικρασιατική εκστρατεία 1919-1922 (φωτογραφίες του Θεόδωρου Νικολέρη οι περισσότερες από το Β΄ Σώμα στρατού υπό την διοίκηση του πρίγκιπα Ανδρέα), εκδόσεις "Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών"

-Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, Σαγγάριος 1921 (η επική μάχη που σφράγισε την τύχη του Μικρασιατικού Ελληνισμού), άρθρο στην ομώνυμη μονογραφία της σειράς "Μεγάλες Μάχες" των εκδόσεων Περισκόπιο

-Γεώργιου Σπυρίδωνος (υπ. ε. α.), Η Μικρασιατική εκστρατεία όπως την είδα (πόλεμος και ελευθερίαι), εκδόσεις "Ελεύθερη Σκέψις"

-Φοίβου Γρηγοριάδη, Διχασμός Μικρά Ασία τόμος 2, εκδόσεις ΚΕΔΡΗΝΟΣ (1971)

-ΓΕΣ, Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας, εκδόσεις ΔΙΣ

-Γιάννη Καψή, Χαμένες πατρίδες, εκδόσεις Νέα σύνορα - Αντώνης Λιβάνης (έκδοση ΄89 όπως το αναφέρει ακριβώς το γράφω) 

-Ιωάννη Τσαγγαρίδη, το ημερολόγιο ενός στρατηγού, εκδόσεις Εστία (έκδοση 1987)

-Αναστάσιου Παπούλα, Η αγωνία ενός Έθνους, (έκδοση 1925) 

-εφημερίδα "Μακεδονία", φύλλο 20ης Σεπτεμβρίου
Επίμετρον 1

Η απολογία του Ανδρέα:

Πρίγκιπας Ανδρέας στο εδώλιο του κατηγορουμένου
Ο Ανδρέας απολογήθηκε διαβάζοντας από χειρόγραφό. Μεταξύ άλλων είπε:
«[…]Είδα ότι κυρίως η Στρατιά αναγνωρίζει ως λυσιτελή τη μεταφορά δυνάμεων από το δεξιό, αλλά ότι τέτοια ως μη εγκαίρως εφικτή. Ανεπόλησα παλαιά γνωστή πρόθεση της Στρατιάς η οποία την 17 Αυγούστου διέταξε τη μεταφορά δύο Μεραρχιών προς ενίσχυση του αριστερού.[…]Προς τούτο εκάλεσα τους διοικητές των Μεραρχιών σε σύσκεψη. Μου δόθηκε η πληροφορία ότι όσον λυσσαλέα και εάν γινόταν η επίθεση, δεν θα ήταν δυνατόν να επιφέρει προέλαση σημαντική, τουναντίον δε, ως εκ της επεκτάσεως του αριστερού του εχθρού, οι μεραρχίες μας θα υπέκειντο σε κύκλωση. Ανέφερα τότε στους διοικητές τη διαταγή της Στρατιάς, τους είπα ότι δεν σκοπεύω να ζητήσω την έγκριση της για να μετακινηθεί το Β' Σώμα για να μπορέσει να λάβει ενεργό και αποτελεσματικό μέρος στον αγώνα. Οι μέραρχοι απήλθαν με τη ρητή εντολή να μελετήσουν και να παρασκευασθούν και για τις δυο περιπτώσεις.[…] Ήμουν πεπεισμένος ότι και. η πλέον επιτυχής επίθεση του Σώματός μου δεν θα εξασκούσε καμία επίδραση επί της εκβάσεως ενδεχομένης εχθρικής επιθέσεως κατά του Γ' Σώματος. Η πεποίθηση μου εδικαιώθη εκ των γεγονότων. Διότι αν ο εχθρός κατόρθωνε να προχωρήσει ολίγα μόνο χιλιόμετρα και κατελάμβανε τη γέφυρα Καβατζή, θα απέκοπτε τη Στρατιά των συγκοινωνιών της και η καταστροφή της θα επήρχετο πλήρης.[…] Κατηγορούμαι ότι δεν εξετέλεσα διαταγή της Στρατιάς. Αυτό δεν είναι αληθές, δεν υπάρχει παράβαση διαταγής, διότι η διαταγή της Στρατιάς όριζε επίθεση των Α' και Β' Σωμάτων, μόλις αυτά θα ειδοποιούντο από το Γ' Σώμα. Αλλά τέτοια ειδοποίηση δεν μου έγινε. Την ίδια διαταγή είχε και το Α' Σώμα. Επιτέθηκε αυτό; Όχι. Και είναι μεν αληθές, ότι άρχισε η μετακίνηση των μεταγωγικών και αυτό μπορεί να χαρακτηρισθεί ως αρχή εκτελέσεως. Αλλά η μετακίνηση, που είχε προετοιμασθεί πλήρως, δεν επρόκειτο να εκτελεσθεί χωρίς έγκριση της Στρατιάς. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι εστάλη από το πρωί αναφορά τηλεγραφική στη Στρατιά και αναμενόταν απάντηση, είτε με τον ασύρματο είτε με το αυτοκίνητο. Εάν σκόπευα να μετακινήσω το Σώμα την 7 μ.μ. χωρίς έγκριση, δεν θα ανέφερα από την 8η πρωινή προς τη Στρατιά την πρόθεση μου.[…] Τι απεδείχθη δε εκ των πραγμάτων; Ότι η ετοιμασία προς μετακίνηση του Σώματος έσωσε τον ελληνικό στρατό από κύκλωση. Εάν το Σώμα δεν είχε κάνει τη σκέψη για τη μετακίνηση, την ετοιμασία και την αναφορά προς τη Στρατιά, αλλά αρκείτο, σύμφωνα με τη διαταγή της Στρατιάς, να περιμένει την ειδοποίηση του Γ' Σώματος για να επιτεθεί, η Στρατιά δεν θα εξέδιδε ακολούθως τη διαταγή της 28 Αυγούστου, περί μετακινήσεως του Β' Σώματος. Διότι η Στρατιά θεωρούσε ως μόνη λύση προς αποτροπή του κινδύνου την επίθεση προς Βορρά με το Α' και το Γ' Σώμα.[…]

Οι επαναστατικοί επίτροποι (εισαγγελείς):
Ο πρώτος επαναστατικός επίτροπος συνταγματάρχης Καλογεράς, υποστήριξε στην αγόρευσή του τα εξής:

«Έχω την πεποίθηση ότι ο αντιστράτηγος δικάζεται ως αδελφός του τέως βασιλέως. Του ανατέθηκε η διοίκηση, διότι ήταν αδελφός του βασιλέως.[…] Η στρατιωτική πρωτοβουλία δεν μπορεί να εκδηλώνεται όπως αρέσει στον ηγήτορα, αλλά πρέπει να μην ξεφεύγει από τον κύκλο της ενεργείας εκείνων που εξέδωσαν τη διαταγή. Η απόφαση της Στρατιάς περί προελάσεως σε τόσο κρίσιμη στιγμή είναι σπουδαιότατη και τιμά τη Στρατιά. Στον κατηγορούμενο δεν επιτρέπεται να σκεφθεί κάτι άλλο, διότι η διαταγή είναι ρητή. […]Η ανάθεση μονάδων σε μέλη της βασιλικής οικογένειας είναι δύναμη φθοροποιός για το στράτευμα. Διότι, αν ο κατηγορούμενος δεν ήταν αδελφός του βασιλέως, η διοίκηση της Στρατιάς θα επέμενε στην εκτέλεση της διαταγής. Δεν επέμενε διότι φοβόταν κλονισμό του γοήτρου της Δυναστείας. Το αδίκημα προβλέπεται από το άρθρο 207 της Στρατιωτικής Ποινικής Νομοθεσίας και δεν επιτρέπεται αμφιβολία ότι το αδίκημα έγινε. Εκπληρώνοντας πράξη συνειδήσεως, σας δηλώνω ότι ο κατηγορούμενος δεν υπέχει πλήρη την ευθύνη του εν λόγω άρθρου, διότι, όπως δέχθηκε, η ιδιότητα του ως βασιλόπαιδος και οι συνθήκες υπό τις οποίες διατελούσε ως διοικητής του Β' Σώματος είναι γεγονότα τέτοια που πείθουν ότι ο κατηγορούμενος δεν ήταν σε θέση να εκτιμήσει τη σοβαρότητα της καταστάσεως.[…]

Ο δεύτερος επίτροπος Ν. Αβραάμ υποστήριξε στην δική του αγόρευση:

«[…]Η παράβαση της εντολής έγινε ασφαλώς. Το ζήτημα της αυτοβουλίας είναι ζήτημα που συζητήθηκε και στο εξωτερικό. Ως προς το περιεχόμενο της διαταγής δεν μπορεί να γεννηθεί αμφιβολία, ότι αυτή περιείχε όλα τα στοιχεία και για την εκτέλεση ακόμη, όπως βεβαίωσε ο μάρτυς συνταγματάρχης Σαρηγιάννης. Εκείνο που θα συζητήσει η υπεράσπιση είναι, αν στην αναφορά που έστειλε ο κατηγορούμενος υπάρχει άρνηση. Αυτές καθεαυτές οι φράσεις της αναφοράς απαρτίζουν τα στοιχεία της αρνήσεως. Αλλά εκτός αυτής, υπάρχει και έμπρακτη εκδήλωση της αρνήσεως, διότι αναφέρεται σ' αυτήν ότι άρχισε μετακίνηση των μεταγωγικών.[…]Ο δόλος υπάρχει από τη στιγμή που διατυπώνεται η άρνηση, κατά τους διασημότερους συγγραφείς. Στη στάση αυτή του κατηγορουμένου κατά του αρχιστρατήγου συνέβαλε βεβαίως και η πριγκιπική του ιδιότητα. Διότι, όπως βεβαίωσε και ο αρχιστράτηγος Παπούλας, κανείς άλλος σωματάρχης δεν προέβη σε παρόμοια απείθεια. […] Ζητώ την τιμωρία του πρίγκιπα. Η τιμωρία του θα χρησιμεύσει ως δίδαγμα για τους επερχόμενους και ως κύρος της αρχής της ισότητας, επί της οποίας εδράζεται η δικαιοσύνη, ώστε να ισχύσει και σε εκείνους που νόμισαν ότι, έχοντας στη φλέβα τους το γαλάζιο αίμα, έχουν και το δικαίωμα να παραβιάζουν και να περιφρονούν γενικότερα.

Πηγή επιμέτρου

http://pluton22.blogspot.gr/2012/10/blog-post_21.html

Επίμετρον 2 

η Ελληνική βασιλική οικογένεια το 1900
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα του Πρίγκιπα Ανδρέα (1882-1944)

Τέταρτος γιος του Βασιλέως Γεωργίου Α' και της Βασίλισσας Όλγας, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1882.

Εκπαιδεύτηκε στη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων απ' όπου αποφοίτησε το 1901 και κατετάγη στο Ιππικό με τον βαθμό του ανθυπιλάρχου. Μετά την επανάσταση του 1909 πήγε στην Γερμανία για ανώτατη εκπαίδευση.
Μετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους ως επίλαρχος στο Γενικό Στρατηγείο, ακολούθως προάχθηκε στον βαθμό του συνταγματάρχη και ανέλαβε την διοίκηση συντάγματος ιππικού, την οποία διατήρησε –με μικρή διακοπή– μέχρι την αναχώρηση του Βασιλέως Κωνσταντίνου από την Ελλάδα το 1917. Ήρθε στην Ελλάδα το 1920 και ανέλαβε ξανά τα στρατιωτικά του καθήκοντα. Μετείχε στην μικρασιατική εκστρατεία ως διοικητής μεραρχίας και κατόπιν του Β' Σώματος Στρατού. Μετά την κατάρρευση και τα γεγονότα που ακολούθησαν αναγκάστηκε να εγκατασταθεί στο εξωτερικό, όπου και πέθανε το 1944.

Ο πρίγκιπας Ανδρέας παντρεύτηκε το 1903 την πριγκίπισσα Αλίκη του Βάττεμβεργκ, και απόκτησαν πέντε παιδιά. Ο μοναδικός τους γιος, ο Φίλιππος, είναι σύζυγος της Βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ.

Πηγή

http://www.greekroyalfamily.gr/timeline/birth-of-prince-andreas.html

Σχόλια

  1. Μια μικρη παρατηρηση! Χωρις να αποδεχομαι ως κατ'αναγκη ορθη την αποφαση του Ιωαννη Μεταξα, να μην συνδραμει στην μικρασιατικη εκστρατεια, θεωρω οτι η περιπτωση του δεν ειναι συγκρισιμη με την περιπτωση των "Αμυνιτων"! Ο Μεταξας ηταν αποστρατος, στον οποιο προταθηκε απο τους κυβερνωντες να γινει αρχιστρατηγος. Το αρνηθηκε προτασοντας συγκεκριμενους λογους και εν τελει, ειπε οτι ειναι διατεθειμενος να επιστρεψει στον στρατο και να αναλαβει υπηρεσια αναλογη του βαθμου του. Οι "Αμυνιτες" ηταν εν ενεργεια αξιωματικοι που ηδη βρισκονταν στο Μετωπο και οι οποιοι με το που εγινε η κυβερνητικη αλλαγη, οχι απλα λιποτακτησαν, αλλα ανεπτυξαν και αρνητικη δραση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ξεκιναω απο το τελος.Ας δουμε λιγακι το βιογραφικο του Ανδρεα.
    Γεννηθηκε το 1882 και εγινε Αντιστρατηγος και μελος του εξαμελους Ανωτατου Στρατιωτικου Συμβουλιου, στα 39 του χρονια! Ισως ο νεωτερος Στρατηγος στην Ιστορια του Ελληνικου Στρατου. Ποιον δουλευουμε λεγοντας οτι δεν παραβιαστηκε η επετηριδα;

    Θα μου πειτε, ισως προηχθη κατ’ εκλογην λογω ικανοτητας. Η ικανοτητα ενος αξιωματικου κρινεται απο την επαγγελματικη του καταρτιση και την επιδοση του.

    Ηταν αποφοιτος της Σχολης Ευελπιδων, οπως εκατονταδες αλλοι αξιωματικοι. Παλι καλα, γιατι ο Βασιλιας Κωνσταντινος ουτε απο τη ΣΣΕ δεν ειχε αποφοιτησει. Με τι σειρα αποφοιτησε; Αγνωστο. Παντως ο συμμαθητης του στην ιδια Ταξη Θ. Παγκαλος αποφοιτησε 1ος.

    Μετά την επανάσταση του 1909 πήγε λεει στην Γερμανία για ανώτατη εκπαίδευση. Τι ειδους εκπαιδευση, και σε τι αντικειμενο; Κανενας δεν μας λεει. Ο Μεταξας σπουδασε στη φημισμενη Ακαδημια πολεμου του Βερολινου, ο Παγκαλος στην περιφημη Ecole de Guerre του Παρισιου. Ο Χατζηανεστης σπουδασε σε δυο εξαιρετικα στρατιωτικα Σχολεια, τη σχολη Πυροβολικου του Woolich, και την Σχολη Γαιωδεσιας του Αυστριακου Στρατου.
    Δυσκολο να σταλθηκε απο το Κρατος για ανωτερη στρατιωτικη εκπαιδευση, διοτι το 1909-1911 ηταν εκτος Στρατου, οπως ολοι οι Πριγκιπες. Μαλλον ο Ανδρεας θα πρεπει να παρακολουθησε μαθηματα νομικης, φιλοσοφιας ή κατι παρομοιο!

    Απο εμπειρια; Ολοι οι αλλοι Ανωτατοι αξιωματικοι ειχαν μετασχει σε ολους σχεδον τους πολεμους απο το 1897 εως το 1921. Ακομα και οι αποτακτοι αντιβενιζελικοι ηταν βετερανοι που ειχαν απουσιασει μονο απο τις μαχες της περιοδου 1917-1920. Ο Ανδρεας; Μονο στους Βαλκανικους. Ως τι; Ως «επιλαρχος στο Γενικο Στρατηγειο». Με τι καθηκοντα; Αγνωστο. Ο Μεταξας πχ ηταν Διευθυντης Επιχειρησεων. Ο Παρασκευοπουλος ηταν Αρχηγος του Πυροβολικου. Τι ηταν ο Ανδρεας; Μαλλον «δορυφορος» του αδελφου του Κωνσταντινου. Μη εχοντας πραγματικη επιτελικη εμπειρια, πιθανολογω οτι χωθηκε στο Στρατηγειο για να αποφυγει τη μαχιμη υπηρεσια.

    Μετα τους Βαλκανικους; Διοικητης Συνταγματος Ιππικου εν ειρηνη. Στα 34 χρονια του, χωρις καμμια ιδιαιτερη σταδιοδρομια ή πολεμικη δραση, ηταν Συνταγματαρχης και κατειχε μια απο τις 2-3 αρχαιοτερες θεσεις του οπλου του.

    Ξαφνικα, νατος Στρατηγος-Διοικητης της ΧΙΙ Μεραρχιας στη Μικρα Ασια, στον πιο απαιτητικο πολεμο που διεξηγαγε ποτε ο Ελληνικος Στρατος. Στα απομνημονευματα του, αντι να πει ευχαριστω για την υψηλη θεση που δεν του αξιζε, γκρινιαζει οτι του δωσανε κακη Μεραρχια, με πολλους πειθαρχικους λοχους. Με αυτη τη «λαμπρη» η σταδιοδομια ανελαβε Διοικητης του 1/3 της Στρατιας στην μεγαλυτερη μαχη της Ελληνικης Ιστοριας. Αξιος, αξιος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τι κόμπλεξ είναι αυτό με τον πρίγκηπα Ανδρέα... αλλά όταν ξεχνάμε τον ρόλο του Δημοκρατικού Σαρηγιάννη στην απόφαση για προέλαση ή τα καμώματα του πρωτοπαλήκαρου του βενιζελισμού μαύρου γάτου- Πλαστήρα ( που ιεροσυλία τον αποκάλεσαν μαύρο καβαλάρη, κλέβοντας το από τον πραγματικό ήρωα των βαλκανικών Βελισσαρίου) τότε το μόνο εύκολο είναι να τα ρίχνουμε σε μέλος της "επάρατης". Οι δημοκρατικοί δεν φταίνε ποτέ και όταν κάνουν λάθη αυτά έχουν άλλη αίγλη, γιατί είναι...δημοκρατικά. Όπως και τα κινήματα τους...


    Υ.Γ μου άρεσε αυτό με τους βαθμούς, όταν βενιζελικοί αξιωματικοί ( που δεν είχαν περάσει, ούτε έξω από την Ευελπίδων) πήραν 2-3 βαθμούς παραπάνω μόνο και μόνο επειδή εντάχθηκαν στην "Άμυνα"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Και όσο για τς κατηγορίες του για τους μικρασιάτες, τις υπερτονίζουν αυτοί που ξεχνούν τις κατάρες του βενιζέλου για τον αχάριστο και ανόητο λαόν που δεν εκτιμούσε τη ιδιοφυΐα του ( πάντα προσγειωμένος) ή τις συμβουλές του στους Κρήτες χωροφύλακες να μην λυπηθούν κανέναν αντίπαλο. Όπως και τις συμβουλές στην Αντάντ να σφίξουν τον αποκλεισμό γιατί οι Έλληνες είναι έθνος εμπόρων. Στο κάτω κάτω η πίκρα του Ανδρέα είχε και κάποια βάση, καθώς οι μικρασιάτες απέφευγαν ν α καταταχθούν μαζικά και όσοι το έκαναν, τη έβγαζαν στα μετόπισθεν. Μόνο κι μόνο γιατί δεν κυβερνούσε ο βενιζελισμός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο Αβδουλ Χαμιτ Β που ήταν σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατοριας και αιματοκυλησε Εβραίους Αρμένιους και Ασσυριους το 1895. Ο Ενβερ πασάς Ο Ταλατ και ο Τζεμαλ αιματοκυλησαν και αυτοί τις μειονότητες τα έτη 1906-1918 Οι μικρασιατες γιατί δεν έφευγαν από την Μικρά Ασία εφόσον αυτοί οι 3 πασαδες και αυτος Ο αιμοδιψης σουλτάνος εκαναν τόσα εγκλήματα πολέμου τι είχαν να χάσουν?

      Διαγραφή
    2. Δηλαδή, πότε ήθελες να φύγουν οι Μικρασιάτες; Το 1919, που είχε χάσει τον πόλεμο η Τουρκία; Κι αν ήτανε κάθε φορά που κάνανε σφαγές οι Τούρκοι σε κάποιο κομμάτι του Ελληνισμού αυτό να έφευγε με τη θέλησή του από τις εστίες του, σήμερα τα σύνορά μας θα ήταν στην Λαμία, ρε φίλε...

      Διαγραφή
  5. Επίσης δεν τίθεται θέμα σύγκρισης της περίπτωσης του Μεταξά με τους φυγάδες Αμυνίτες. Ο Μεταξάς δεν βρισκόταν πλέον στο στράτευμα και διατύπωσε τις αντιρρήσεις του για την εκστρατεία από την αρχή. Αν είχε δεχτεί απλά θα ήταν ο έβδομος που θα δολοφονούσαν οι βενιζελικοί και μέχρι σήμερα θα τον αποκαλούσαν προδότη. Αντίθετα Οι βενιζελικοί αμυνίτες εγκατέλειψαν τις θέσεις του εν καιρώ πολέμου και από την Κων/πολη έκαναν προπαγάνδα κατά της συνέχισης του πολέμου. Με αποτέλεσμα τα κείμενα τους ( όπως και του Ριζοσπαστη), να τα ρίχνουν οι Κεμαλικοί στις γραμμές των Ελλήνων για να τους ρίξουν το ηθικό! Μάλιστα ο Κονδύλης είχε μηνύσει το 1935 εφημερίδα που ανέφερε την δράση του σαν αμυνίτη στην Πόλη, αλλά τελικά στο δικαστήριο δικαιώθηκε η εφημερίδα καθώς τα στοιχεία ήταν συντριπτικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. 1.Ο υποστράτηγος(πρίγκηπας) Ανδρέας δεν είχε πολεμική πείρα σε μονάδες πρώτης γραμμής(δεν θα τον άφηναν άλλωστε λόγω ιδιότητος να κινδυνεύσει) αλλά επιτελική από τον πόλεμο 1912-13.Προς τιμήν του επεδίωξε και πήγε στο μέτωπο όταν οι 'αμυνίτες' πήγανε Κων/πολη εν μέσω επιχειρήσεων για αρθρογραφία σε εφημερίδες και διακοπές και κάποιοι 'βασιλικοί' κουραμπιέδες στα Φρουραρχεία και σε Αναπ/κες Διοικήσεις Π.Ελλάδος και σε μεγάλα αστικά κέντρα της Ιωνίας.
    2.Απέδωσε άριστα ως Δ/της ΧΙΙής Μεραρχίας μείον απόσπασμα Γ.Ζήρα( η οποία μόλις είχε συγκροτηθεί,με ασήμαντο Π/Β, μέσα επικ/νίας και ασαφείς εντολές από το Γ.Σ. της Στρατιάς) από 10-06 έως 10-07 στην προέλαση,μάχη Αλπανός,μάχη 08ής Ιουλίου επιθετική επιστροφή Τούρκων.
    3.Ως Δ/της Β'ΣΣ(μαζί με τον Δ/τη Α'ΣΣ)ήσαν οι μόνοι ανώτατοι που προειδοποίησαν για τις εξαιρετικές δυσχέρειες της προέλασης προς Άγκυρα και τόνισε ότι ο εχθρικός στρατός δεν είχε αποσυντεθεί αλλά είχε εκτελέσει τακτική υποχώρηση διατηρώντας τον μεγαλύτερο όγκο των δυνάμεων του ανέπαφο.
    4.Η σκέψη του στην μάχη του Σαγγαρίου για μετακίνηση του Β'ΣΣ προς το Γ'ΣΣ δεν ήταν ''εγκατάλειψη θέσεως προ του εχθρού'' αλλά ελιγμός και η μόνη ενδεδειγμένη κίνηση για να φύγει η στρατιά από το αδιέξοδο.Άλλωστε η ίδια η στρατιά τον υιοθέτησε 1-2 ημέρες μετά αλλά είχαν αλλάξει τα δεδομένα.
    5.Έχαιρε σεβασμού υπό όλων των αξιωματικών του Β'ΣΣ που υπηρέτησαν σε αυτό(Δ/των μεραρχιών,τ/ξ ιππικού,επιτελαρχών).
    6.Αποτέλεσε μετά την καταστροφή βολική δικαιολογία για τις βαρειές ευθύνες και την ανικανότητα του Γ.Σ.(Παπούλα,Πάλλη,Σαρηγιάννη)και Ξ.Στρατηγού και προπαγάνδας των βενιζελικών.
    7.Η δίκη του ήταν μια παρωδία με ειλλημένη την απόφαση από πριν.
    8.Ο ΔΙΧΑΣΜΟΣ είχε τόσο τυφλώσει τους Έλληνες που στον βωμό του κομματικού συμφέροντος όλα ήταν θεμιτά.Η Ελλάς θα έπρεπε να ήταν πιο δίκαιη απέναντι του αν και ο ίδιος διέπραξε ατοπήματα(βλέπε επιστολή του στον Ι.Μεταξά και η γνώμη του για τους Έλληνες Μικκρασιάτες).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ωστε ο Πριγκιπας, που ηταν 30 χρονων παλληκαρι το 1912, δεν απεκτησε πολεμικη πειρα στους Βαλκανικους, διοτι «δεν θα τον αφηναν να κινδυνευσει». Ενώ αυτος ηταν ετοιμος να πεσει στη φωτια της μαχης! Στο Γενικο Στρατηγειο υπηρετησαν οι Πριγκιπες Ανδρεας, Νικολαος, Χριστοφορος, Γεωργιος, Αλεξανδρος. Τοσο εξοχοι επιτελεις ηταν ολοι αυτοι οι Πριγκιπες; Ο Γεωργιος και ο Αλεξανδρος δικαιολογουνται, ηταν 2ος και 3ος αντιστοιχα στη σειρα της θρονοδιαδοχης μετα τον πατερα τους, δεν επρεπε να κινδυνευσουν. Οι αλλοι;

    Και τι ειδους επιτελικα καθηκοντα ασκουσαν; «Δορυφοροι» του Κωνσταντινου και αυτοι. Εκανα ερωτησεις παραπανω για τη τη δηθεν επιτελικη πειρα του Πριγκιπα Ανδρεα , και αναμενω υπομονετικα απαντησεις.

    Εξυμνουνται τα πολεμικα κατορθωματα του Πριγκιπα Ανδρεα, ως Μεραρχου της ΧΙΙ Μεραρχιας, ο ιδιος ομως τα λεει λιγο διαφορετικα:

    “Οσο αναλογιοζομαι το ποιον και την συστασιν της ΧΙΙ Μεραρχιας κατα τας παραμονας των σπουδαιοτερων επιχειρησεων ας ανελαβε ποτε ο Ελληνικος Στρατος, φριττω και αισθανομαι ευγνωμοσυνην οτι δεν ευρεθημεν ενωπιθον σθεναρας αντιστασεως του εχθρου ή εις δυσκολον τιναν θεσιν ως ευρεθησαν αλλλαι Μεραρχιαι.”

    (Δορυλαιον- Σαγγαριος Σεςλ. 10-11)

    Ελεχθη οτι μονο ο Πριγκιπας και ο Κοντουλης ειχαν διαφωνησει με την επιθεση στην Αγκυρα. Και αλλοι ειχαν διαφωνησει, αλλα τις πλεον τεκμηριωμενες αντιρρησεις τις εξεφρασε ο ικανοτατος Διευθυντης του 4ου Γραφειου της Στρατιας Συνταγματαρχης Σπυριδωνος. Εχουμε δικαιωμα να ρωτησουμε αν ο Πριγκιπας μιλησε στον Βασιλια αδερφο του για τις επιφυλαξεις του οταν εκεινος ηλθε στο Εσκι Σεχηρ τον Ιουλιο του 1921. Διοτι η αποφαση για την επιθεση στην Αγκυρα τεθηκε προς τελικη εγκριση στον ιδιο τον Βασιλια. Αν αυτος ελεγε ΟΧΙ, η επιθεση ΔΕΝ θα γινοταν.

    Ο ιδιοφυης «ελιγμος» του στο Σαγγαριο, ολως τυχαιως θα τον οδηγουσε πισω απο τα δυο αλλα Σωματα.

    Οι Παλλης, Σαρρηγιαννης, Στρατηγος, παρα τα λαθη τους, ειχαν σπουδες, εμπειρια και πολεμικη δραση που ο Πριγκιπας δεν ειχε δει ουτε στα ονειρα του.

    ΥΓ: Η Ελλαδα δεν χρωσταγε τιποτα στον Πριγκιπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Απ’την στιγμή που ο Παπούλας δεν του επέβαλε το 1921 περαιτέρω κυρώσεις δεν ευσταθεί κατηγορία προδοσίας. Αλλιώς το 1922 έπρεπε να δικαστεί και ο Παπούλας και όχι μόνο ο Ανδρέας.

    Κατά τον Μαρκεζίνη στη Γερμανία ο Ανδρέας εκπαιδεύτηκε « στο περίφημο τότε Σύνταγμα των Δραγώνων ».


    Κατά την γνώμη μου ο Ανδρέας δεν υστερούσε σε τίποτα απ’τους υπόλοιπους στρατιωτικούς της εποχής του. Τα ίδια χάλια ήταν με τους υπολοίπους. Μάλιστα στη μάχη του Σαγγαρίου είχε το δυσκολότερο έργο. Σε σχέση με την πρωτοβουλία του αυτό που ενόχλησε τον Παπούλα μάλλον θα ήταν ότι ο Ανδρέας βρέθηκε ένα βήμα πιο μπροστά από αυτόν στη σκέψη !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αγαπητε Ανωνυμε 30 Ιανουαρίου 2014 - 2:17 π.μ.

    Γραφετε οτι ο Πριγκιπας εκπαιδευτηκε « στο περίφημο τότε Σύνταγμα των Δραγώνων ».
    Ο Σπυρος Μαρκεζινης ειναι νηφαλιος αφηγητης μεν, αλλα αφοσιωμενος συντηρητικος βασιλοφρων. Και εχω επιφυλαξη σε αυτο που λεει, και δεν φαινεται να ξερει για τι πραγμα μιλαει.
    Μας λεει οτι εκπαιδευτηκε «στο περίφημο τότε Σύνταγμα των Δραγώνων». Με μια προχειρη αναζητηση, εγω μετρησα 27 Συνταγματα Δραγωνων στον Γερμανικο Στρατο των αρχων του 1913!
    http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Imperial_German_cavalry_regiments
    Παρακολουθησε λοιπον την εκπαιδευση καποιου γερμανικου Συνταγματος Ιππικου, το οποιο ο Μαρκεζινης βαφτιζει «ΤΟ περιφημο Συνταγμα Δραγωνων». Δεν φαινεται να ειχε φοιτησει στην αντιστοιχη γερμανικη Σχολη Εφαρμογης του Οπλου αυτου. Ενδιαφερον αν ειναι αληθεια, αλλα οχι κατι εξαιρετικο.
    Εγω δεν ειπα οτι υστερουσε σε σχεση με τους αλλους αξιωματικους ή οτι ηταν βλακας. Αποφοιτος της Σχολης Ευελπιδων ηταν. Το βιβλιο του δειχνει οτι και ευστροφος ηταν, και τα στρατιωτικα θεματα κατανοουσε. Αλλα ηταν μεσος ορος. Υπηρχε πληθος αξιωματικων σαν αυτον, δεν ηταν τιποτα το ιδιαιτερο. Γιατι να παρει αυτος το Β ΣΣ, σε τοσο κρισιμες στιγμες;
    Γραφεις «Τα ίδια χάλια ήταν με τους υπολοίπους». Υπηρχαν παρα πολλοι μετριοι και ανικανοι, αλλα υπηρχαν και εξαιρετικοι αξιωματικοι στον τοτε Ελληνικο Στρατο. Γιατι δεν μπορουσε να παρει καποιος απο αυτους το Β ΣΣ, και το πηρε ο Πριγκιπας;
    Δεν κατηγορηθηκε για προδοσια, αλλα για απειθαρχια, την οποια ο Παπουλας κατεστειλλε αμεσως.
    Ο Παπουλας δεν ειχε καν στρατιωτικη σκεψη. Η ασχετοσυνη του με την τεχνη του πολεμου ηταν παροιμιωδης, και ο Ανδρεας την περιγραφει με διασκεδαστικο τροπο στο βιβλιο του. Κουμαντο στη Στρατια εκαναν οι Παλλης-Σαρηγιαννης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Προς NF,29-01,07:40
    1.Η συμμετοχή του Ανδρέα στις συσκέψεις του επιτελείου των Α΄και Β΄βαλκανικών πολέμων όπου υπήρχαν ικανά μυαλά(Β.Δούσμανης,Ι.Μεταξάς,Ξ.Στρατηγός,Στάικος)έστω και ως δορυφόρος όπως λες, προσθέτει ανεκτίμητη εμπειρία.
    2.Η ΧΙΙ μεραρχία παρά τα πενιχρά της μέσα,απέδωσε καλά από 10-06 έως 10-07 και λογικό είναι σημαντικό μερίδιο επιτυχίας να ανήκει και στον Δ/τή αυτής.
    3.Ο Υποστράτηγος Ανδρέας ήταν από αυτούς τους ανωτάτους Αξ/κους που προειδοποίησε για τις εξαιρετικές δυσχέρειες της προς Άγκυρας εκστρατείας άνευ λήψεως δραστικών μέτρων. Τονίζω το ανώτατους(Δ/τες Σ.Σ και Μεραρχιών)και η γνώμη τους έπρεπε να έχει βαρύνουσα σημασία στο Γενικό Στρατηγείο. Ο Αντισυνταγματάρχης Σπυρίδωνος, άριστος αξ/κός, δεν εισακούστηκε από τους "έμπειρους" και ικανούς Πάλλη, Σαρηγιάννη με αποτέλεσμα να πολεμάει ο Στρατός νηστικός, χωρίς επαρκή πυρομαχικά και διακομιδές των τραυματιών. Ο Παπούλας παρά το ότι αντιλήφθηκε αρχικά τις τεράστιες δυσχέρειες τελικά ενέδωσε και προτίμησε αντί της παραίτησης την ''καρέκλα''. Ο μέτριος Ανδρέας προειδοποίησε υπεύθυνα για το αυτονόητο ενώ οι Πάλλης, Σαρηγιάνης με ''πλούσια πολεμική δράση και επιτελική εμπειρία'' όπως αναφέρεις, ήταν εκτός πραγματικότητας και δεν αφουγκράζονταν τον μαχόμενο Στρατό. Πώς είναι ανάξιος ο Ανδρέας και άξιοι εκείνοι;
    Τις ικανότητες του Ανδρέα ομολογούσαν ικανότατοι Αξιωματικοί όπως ο στρατηγός Τριλίβας Ι.,συν/ρχης Γαβαλιάς Α.,αντ/ρχης Μπότσαρης,ο θρυλικός επίλαρχος Τσαγγαρίδης Ι.,τ/ρχης Σκυλακάκης και μάλιστα ήθελαν να τα καταθέσουν και στην ''δίκη''. Η μετακίνηση του Β΄ΣΣ δεν το έβαζε πίσω από τα άλλα δύο Σώματα όπως ειρωνικά αναφέρεις αλλά σκόπευε σε από κοινού επίθεση με το Γ΄ΣΣ στο ασθενές (δεξιό) των Τούρκων.
    4.Ο βασιλιάς Κων/νος ήταν ο ανώτατος άρχων(βλέπε σημερινό ΠτΔ)βασίλευε δεν κυβερνούσε. Ο Γούναρης κυβερνούσε και μαζί με τον υπουργό στρατιωτικών Θεοτόκη παρασύρθηκαν από τον μοιραίο και ''παντογνώστη'' αντισυνταγματάρχη Σαρηγιάννη και επέβαλαν την εκστρατεία προς Άγκυραν για πολιτικούς κυρίως λόγους(και με ευθύνη του Ξ.Στρατηγού).
    5.Τα λάθη ανθρώπινα και στον πόλεμο συχνότατα αλλά είναι ανήθικο, άνανδρο και απολύτως ψευδές να ρίχνουν ευθύνες από το Γ.Σ. στον Δ/τη Β΄ΣΣ(Ανδρέα)για την αποτυχία του Σαγγαρίου και μάλιστα να τον δικάζουν.
    6.Μετά την επανάσταση του 22 το βενιζελικό κατεστημένο (για πολιτικούς λόγους) αφενός και οι Παπούλας, Σαρηγιάννης και λοιποί αφετέρου διέβαλαν και διέσυραν έναν Έλληνα αξ/κό(που τύχαινε να είναι αδελφός του Βασιλέα Κων/νου) για να αποκρύψουν τις κολοσσιαίες ευθύνες τους. Η ποινή και η εξορία που του επιβλήθηκε ήταν πέρα για πέρα ΆΔΙΚΗ και ανήθικη και πιστεύω πως πρέπει να αναιρεθεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @ Αλεξης

    Δηλαδη ο Πριγκιπας απεκτησε επιτελικη ικανοτητα, επειδη «επαιρνε ματι» τους Μεταξα και Στρατηγο επι τω εργω;

    Σε οτο αφορα το τι εκανε η XII Mεραρχια στη μαχη του Εσκι Σεχηρ, ο Ανδρεας τα λεει ολα μονος του, και δεν εχω να προσθεσω κατι δικο μου.

    Το οτι προειδοποιησε για τις δυσκολιες της επιθεσης στηνΑγκυρα, δεν λεει και τιποτα. Και ο Παπουλας προειδοποιησε για τις δυσκολιες παρολο που ειχε μαυρα μεσανυχτα απο την τεχνη του πολεμου. Οι δυσμενεις προβλεψεις του ικανοτατου Σπυριδωνος προεκυψαν απο λεπτομερη επιτελικη αναλυση και μελετη. Οι Παπουλας-Ανδρεας ηταν εντελως ανικανοι να κανουν τετοιο πραγμα, ιδιως ο ο πρωτος, και οι δικες τους δυσμενεις προβλεψεις οφειλονταν στο φοβο μπροστα στο αγνωστο, αλλα και σε ελλειψη αυτοπεποιθησης, προερχομενη μαλλον απο την επιγνωση της ανεπαρκειας τους.

    Αντιπαρερχομαι το επιχειρημα οτι ο Κωνσταντινος ηταν κατι σαν σημερινος ΠτΔ και οτι «απλως βασιλευε». Η δε συγκριση του ισχυροτατου και δεσποτικου Βασιλια Kωνσταντινου με τον διακοσμητικο ΠτΔ του σημερα, μονο μειδιαματα προκαλει σε οσους ξερουν εστω και λιγη Ιστορια.

    Ο Πριγκιπας Ανδρεας διοικουσε το 1/3 του Στρατου στη μαχη της Αγκυρας, και εχει ευθυνες για οτι εγινε. Ειναι βεβαιο οτι θα ειχε αποδωσει πολυ καλυτερα το Β ΣΣ, αν το διοικουσε ενας καλυτερος Στρατηγος απο τον μετριοτατο Πριγκιπα Ανδρεα.

    Μιλατε για σπουδαιους αξιωματικους που ηθελαν να καταθεσουν περι των μεγαλων ικανοτητων του Πριγκιπα στη δικη του. Παραξενο, διοτι ο ιδιος ο Πριγκιπας αλλιως τα λεει :
    «Μεγιστην εντυπωσιν μου επροξενησε τοτε η παντελης και απολυτος σιωπη των πολλων και ποικιλλων μου συναδελφων μεθ’ ων καθ’ ολον το στρατιωτικον μου σταδιον υπηρετησα και μεθ’ ων πολλακις ευρεθην εις δυσκολον θεσιν ενωπιον του εχθρου [....] Εις και μονον εκ των πολλων μου συναδελφων ηκουσε τη φωνη της συνειδησεως του και –επαναστατης αυτος μεχρι μυελου οστεων- και αψηφησας τους εκ της επαναστασεως κινδυνους του λεγειν την αληθειαν εγραψεν επιστολην διαμαρτυρομενος οτι κατηγορουμαι εγω και κατηγορων τον αντιστρατηγον Παπουλαν ως υπευθυνον της Μικρασιατικης Καταστροφης.»

    Συμπερασμα: Οι αξιωματικοι που υπερασπιστηκαν τον Πριγκιπα ηταν ο εξης ενας, ο επιλαρχος Τσαγγαριδης.

    Η καταδικη του Πριγκιπα Ανδρεα αναιρεθηκε και ακυρωθηκε το 1935 με την Παλινορθωση. Το στιγμα ομως του εμεινε, και καλως του εμεινε.

    Κατηγορουνται οι.......βενιζελικοι για την εκατομβη του Σαγγαριου; Αν ειναι δυνατον.

    ΥΓ: Οι αντιβενιζελικοι ηταν και αυτοι καλοι πατριωτες και εντιμοι ανθρωποι, και η οικογενεια των Γλυξμπουργκ δεν αξιζε την αφοσιωση τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. "Οι αντιβενιζελικοι ηταν και αυτοι καλοι πατριωτες και εντιμοι ανθρωποι, και η οικογενεια των Γλυξμπουργκ δεν αξιζε την αφοσιωση τους."
    Ναι, ειδαμε και τις καταπληκτικες περιοδους 1924-1935 και 1974 εως σημερα, που δεν ειχαμε την κακια οικογενεια των "Γλυξμπουργκ", τι προκοπη καναμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ναι άξιζε ο πολιτικός απατεώνας βενιζέλος την εμπιστοσύνη ενός μεγάλου κομματιού του λαού. Ή μήπως οι αμόρφωτοι και ανίδεοι από σχολές στρατοκράτες του ( Πλαστήρας Πάγκαλος κλπ). Εκτός αν λέμε στρατιωτικη ικανότητα την έφεση στα κινήματα και τις πολιτικολογίες. Είδαμε και την βενιζελική δημοκρατία του ανθρώπου των Άγγλων Μπενύ Σελόν με την χρεωκοπία, το θάψιμο του βορειοηπειρωτικού και του κυπριακού (1931),τα σκάνδαλα του Καραπαναγιώτη, και την διάλυση του στρατού. Nf ευτυχώς άρχισες να πετάς την μάσκα του δήθεν λογικού και μετριοπαθούς και δείχνεις τον αλήθινο χαρακτήρα κάθε βενιζελικού. Μετά από τέτοια συντριβή που έπαθες από τα στοιχεία ο λαϊκισμός είναι το μόνο που απέμεινε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. "Κατηγορούνται οι βενιζελικοί για τον Σαγγάριο"

    Και πολύ σωστά τους κατηγορούν. δηλαδή δεν φταίει ο ανεκδιήγητος Βενιζέλικός Σαρηγιάννης που επέμενε για την εκστρατεία και φταίει ο Πρίγκηπας Ανδρέας που προσπάθησε να διορθώσει την κατάσταση. Επίσης λογικό να δικαιώθηκε το 1935 . πριν οι αδίστακτοι και αμετανόητοι Βενιζελικοί που δυνάστευαν τον τόπο, δεν υπήρχε περίπτωση να ομολογούσαν τα λάθη τους και να μην σπίλωναν οτιδήποτε έχει να κάνει με την άλλη πλευρά. Εδώ ακόμα θεωρούν τον δικτάτορα και αρχομανή Βενιζέλο κάτι λίγο παραπάνω από..θεό!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Τα έχουμε άλλωστε ξαναπεί. Υπεύθυνοι δεν είναι αυτοί που έδωσαν την μάχη στο Σαγγάριο ( αργά ή γρήγορα εκεί θα οδηγούσαν τα πράγματα), αλλά αυτοί που ξεκίνησαν μια καταδικασμένη σε αποτυχία εκστρατεία του 1919. Από την στιγμή που ο δήθεν ιδιοφυής κρητικός μας έπλεξε σε πόλεμο στην άλλη άκρη του Αιγαίου δεν υπήρχε άλλος τρόπος από την περικύκλωση του Κεμάλ.
    Πράγμα όμως εξαιρετικά δύσκολο λόγω των αποστάσεων. Αν είχαν ακούσει εξαρχής τον Μεταξά οι Βενιζελικοί, θα είχαμε αποφύγει πολλά. Και όμως ακόμα υπάρχουν οπαδοί του Βενιζελισμού που επιμένουν πως μπορούσαμε να νικήσουμε στην Μικρά Ασία. Δηλαδή Μέσα στην έδρα του αντιπάλου, με αυτόν να έχει ανεξάντλητες εφεδρείες, τεράστια ενδοχώρα για να ελιχθεί, βοήθεια από Σοβιετικούς, Ιταλούς και Γάλλους και έναν ελληνικό στρατό να πολεμάει εξαντλημένος επί 10 χρόνια! Όταν η απλή λογική πάει περίπατο, λόγω τυφλού ιδεολογικού φανατισμού και εμμονής στο αλάθητο του Βενιζέλου τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Έγραψες:

    " ... Κατά την γνώμη μου, η πρώτη σοβαρή μάχη του Ελληνικού στρατού στην Μικραισιατική εκστρατεία ήταν η μάχη του Σαγγαρίου. Σε όλες τις προηγούμενες είτε ο εχθρός ήταν υποδεέστερος, είτε δεν στεκόταν να πολεμήσει..." .

    Γι' αυτό και μόνο, σταμάτησα να διαβάζω, είναι προφανές ότι εκτός του ότι αγνοείς βασικές πτυχές της Μικρασιατικής Εκστρατείας, η προσέγγιση της Ιστορίας και -κυρίως- η αφήγησή της γίνεται με ερασιτεχνικό τρόπο.

    Η αλήθεια είναι ότι ο Ε.Σ. πριν την μάχη του Σαγγαρίου, είχε ήδη δώσει πολλές άλλες εξ' ίσου σοβαρές ή ακόμα και σοβαρώτερες μάχες, ενώ ο Τουρκικός στρατός από τον Δεκέμβριο τουλάχιστον του 1920 (1η μάχη Ινονού) μόνο υποδεέστερος δεν μπορεί να θεωρηθεί.

    Μάλιστα αυτοί που δεν στεκόταν να πολεμήσουν ήσαν οι Έλληνες και όχι οι Τούρκοι, όπως έγινε στο τέλος της 2ης μάχης του Ινονού, όπου παραλίγο να θρηνούσαμε μιά πρόωρη ...καταστροφή "a la" Αύγουστος του 1922, Ευτυχώς οι Τούρκοι, δεν μας καταδίωξαν εντόνως τότε, φαίνεται δεν είχαν ακόμα λόγο να μας ρίξουν στην θάλασσα.

    Οπότε λίγο σεβασμό και ...έλεος στους αναγνώστες σου. Υπάρχουν κάποιοι που -δυστυχώς- έχουν διαβάσει κατά κόρον αυτά που εσύ διαβάζεις τώρα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ας υποθέσουμε χάριν της κουβέντας, γιατί επί της ουσίας συνεχίζω να διαφωνώ, ότι έχεις δίκιο και εγώ άδικο. Πιστεύεις ότι είναι έντιμο σε 2000 λέξεις που έγραψα να απομονώνεις 17 λέξεις και να κρίνεις απορριπτικά όλες τις άλλες και με αυτό το ύφος γραφής; Και μάλιστα όταν το βασικό θέμα των 2 άρθρων δεν αφορά την παρατήρηση σου;

    Τόσο κακόπιστους και κακής διάθεσης αναγνώστες δεν θέλω και δεν χρειάζομαι σε καμμία περίπτωση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Μην ασχολείσαι με τέτοιους φιλίστωρ, πραγματικά δεν αξίζει τον κόπο. Οι Βενιζελικοί είναι σαν να προσπαθείς να εξηγήσεις σε έναν πασόκο ότι πχ ο Παπανδρέου δεν ήταν ο... θεός. Υπάρχουν άλλες "δημοκρατικές" σελίδες, για να πάνε εκεί και να κάνουν καφενειακές συζητήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Αντε παλι με τους κακους βενιζελικους. Θα το φωναζω μεχρι να το χωνεψουν οι θερμοκεφαλοι ολων των πλευρων: Βενιζελικοι και αντιβενιζελικοι ηταν εξισου καλοι πατριωτες, οι δυο συνιστωσες της μιας και μοναδικης Εθνικης Παραταξεως, την ενοτητα της οποιας οφειλουμε να διαφυλαξουμε ολοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Μεγάλο λάθος ο Παπούλας. Ίσως το μεγαλύτερο του μετανοεμβριανού καθεστώτος. Φαιδρή η κατάθεσή του στο στρατοδικείο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. ἔφεδρος πυροβολητής8 Απρ 2019, 10:10:00 π.μ.

    Στόν Σαγγάριο χρεωκόπησε ἡ ἐπιμελητεία .Ὁ ὑποστράτηγος πρίγκηπας Ἀνδρέας ἀναφέρει στό βιβλίο του Δορύλαιον-Σαγγάριος : ἀπό ἐβδομάδος χορηγήθηκε μόνον μία καί ἕν τέταρτον μερίς ἄρτου καί ἀλλοῦ <δέν ὑπάρχει παρά μόνον κρέας ,ἀλλά καί αὐτό δέν παρασκευάζεται γιατί δέν ὑπάρχει καύσιμη ὕλη.Ὁ Σαράφης ,πού πῆρε διαταγή νά ὁδηγήση ἐφοδιοπομπή μέ μουλάρια μέσω τίς ἐρήμου ρώτησε τόν προιστάμενό του : τά ζῶα τί θά τρῶν ?? ἀπάντηση : θά βοσκοῦν ! θά βοσκοῦν ἤ θά περπατοῦν ?Ὁ Σαράντος Καργάκος ἀναφέρει πώς ὁ ἕλληνας στρατιώτης πῆρε τό Καλέ Γκρότο μέ συσίτιο μισή χούφτα ἀλεύρι και μιά σάπια ρέγγα. Τοῦ ἂξιζε νά τόν ἐνισχύσουν μέ δεκάδες χιλιάδες μικρασιάτες στρατεύσιμους,νά τόν στελεχώσουν μέ ἐκπαιδευμένα στελέχη καριέρας καί νά τόν ἐφοδιάσουν μέ σύγχρονα μέσα ὄχι νά τόν στείλουν στήν Μικρά Ἀσία μέ ἀραμπάδες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Ακουσα καποιους σχολιαστες να αναφερουν ότι ...δεν αφουγραστηκε το στρατο του....ο ελληνικος στρατος να πολεμάει 10 χρονια.ΕΔΩ ακριβως βρίσκεται η μιση αληθεια της στρατιωτικης ηττας ,το γεγονός δηλαδή ότι ο ελληνας κληρωτος στρατιώτης βρίσκεται 10 χρονια μακρια από γυναικα παιδια συγγενείς για ένα σκοπο.Ειναι τεράστιος ο χρονος που σπαταλησε για ένα σκοπο ο οποιος θα επρεπε να υλοποιηθεί το ταχυτερο,βεβαιως αυτό δεν είναι παντα εφικτο αναλογα τις εκάστοτε συνθήκες.αυτο δεν αναιρει το γεγονός ότι οι αξιωματικοι ιδιως οι ανωτατοι θα επρεπε να αντιλαμβάνονται την ψυχολογικη και σωματικη κατασταση του στρατεύματος.Περισσοτερο θα επιμείνω στην σωματικη εξαντληση η οποια επερχεται επειτα από 2,5 μηνες 12ωρης σπαστης καθημερινης εργασιας.Αυτο δεν πρόκειται να το αντιληφθεί κανενας μα κανενας αξιωμτικος για το λογο του ότι δεν κανουν χειρονακτικη εργασια .Όταν βρεθεις λοιπον μετα από 10 χρονια παραμονης σε ξενο εδαφος και ξεκινήσεις έναν αθλο όπως εκαναν οι ελληνες στον σαγγαριο, φτανεις σε σημειο να θελεις να σηκωθείς να φυγεις τρεχοντας .Όχι με την εννοια της υποχώρησης αλλα μην αντεχωντας άλλο αυτή την κατασταση.πολλοι θα αυτοτραυματιστηκαν και θα αυτομολησαν .Αυτό επραξαν και το 1940 καποιοι.Η άλλη μιση αληθεια μοιράζεται στον διχασμο του λαου σε βενιζελικους και βασιλικους,στο πληρες εχθρικο εδαφος,στους ανικανους επιτελικούς των σωματων.Δεν θα απαντησω για τον πριγκηπα Ανδρεα θετικα η αρνητικα αλλα θα κανω μια αναφορα στο γεγονός ότι οι γονοι καλων και κατά συνεπεια βασιλικων οικογενειων όταν εχουν δυο γιους ο ενας(που είναι και πιο εξυπνος) ασχολείται με τις επιχειρήσεις και ο άλλος(ο λιγοτερο εξυπνος) φοιτα σε μια στρατιωτικη σχολη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Ασχέτως από τις προσωπικές πεποιθήσεις για τα πολιτικά δρώμενα, θεωρώ ότι το Επιτελείο της Στρατιάς οδηγήθηκε σε μια εκστρατεία που δεν ήθελαν οι επιτελείς, που τους επιβλήθηκε από τον Γούναρη για πολιτικούς λόγους, αλλά που κανένας δεν σκέφτηκε να τον αντιμετωπίσει με στοίχεια και πληροφορίες για να πιστεί για το λάθος που διέπρατε. Είναι λογικό ότι έαν εμφανίζονταν ο λογαριασμός σε ανθρώπινες ζωές, όπως συνέβηκε κατόπιν με τις 22 τόσες χιλιάδες απώλειες σε μια παρατακτική δύναμη περίπου 28 Συνταγμάτων Πεζικού - κατόπιν 29- και επίσης της αδυναμία αναπλήρωσης των αναλώσιμων, που ο ίδιος ο Σντ/χης Σπυρίδωνας του 4ου Γραφείου είχε θίξει («μέχρι τον Σαγγάριο... πέραν αυτού θα λείψουν τα μέσα συντήρησης...») ίσως, λέω, ίσως ο Γούναρης να μην τους είχε πιέσει μέρχι εκείνο το σημείο. Είναι απολύτως λογικό ότι ο «ερασιτέχνης» της Πολιτικής πήγε ενάντια όχι μόνο στους ειδήμονες του Στρατού αλλά και ενάντια σε βασικούς κανόνες του πολέμου. Τελικά, το τίμημα της αλαζονίας δεν δικαίωσε κανέναν.
    .+-

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Λες παρά τις προσωπικές πεποιθήσεις, αλλά και εσύ γράφεις καθαρά με βάση τις δικές σου και όχι με τα ιστορικά γεγονότα ( όπως και όλοι οι βενιζελικοί ). Τι θα πει, πίεσε ο Γούναρης; Υπήρχε κάποια άλλη λογική λύση, πέρα από το να προσπαθήσουν να αναγκάσουν τον Κεμάλ να υποταχθεί; Μήπως υπήρχε άλλος τρόπος για αυτό, πέρα από το να προσπαθήσουν να παγιδεύσουν τον κεμαλικό στρατό; Κανείς στρατιωτικός η πολιτικός δεν πρότεινε κάτι καλύτερο. Η μικρασιατική εκστρατεία ήταν λάθος από την αρχή και ευθύνεται αποκλειστικά ο αλαζόνας Βενιζέλος. Απλά η βόμβα έσκασε σε άλλων τα χέρια.

      Διαγραφή
    2. @Ανώνυμος4 Οκτ 2023, 12:13:00 μ.μ.
      Οι διεθνείς συνθήκες είχαν αλλάξει και μαζί με αυτές και το πλαίσιο εντός του οποίου θα λαμβάνονταν οι αποφάσεις. Όταν στο ανεπίσημο Συμβούλιο της 15ης Ιουλίου συγκρούστηκαν οι της Στρατιάς με τους υπόλοιπους έδειξαν ακριβώς αυτό! Ότι δηλαδή η Στρατιά είχε προετοιμαστεί να διεξάγει επιχειρήσεις μόνο μέχρι το ύψος του Αφίον - Εσκί Σεχίρ και όχι παρα πέρα. δηλαδή η προώθηση πέρα από εκέινη την γραμμή οριοθέτησης υποχρέωνε σε μια νέα προπαρασκευή. Αυτή ήθελε, χρόνο και χρήμα. Τελικά οι πληροφορίες που λήφθηκαν από τους αιχμαλώτους και από την Κωνσταντινούπολη αποδείχτηκαν ελειπείς και αναξιόπιστες με αποτέλεσμα ο Γούναρης να εμφανηστεί στο Συμβούλιο και να υποστηρίζεται ότι είπε: «...μου τα είπανε αλλοιώς» δηλαδή ή ο Ξ. Στρατηγός ή ο Δούσμανης ή κάποιο τρίτο πρόσωπο του υπόδειξε ένα τελείως διαφορετικό σκηνικό και με τα λόγια του οδήγησε στην τελική απόφαση. Εάν λάβουμε υπόψη ότι η Στρατιά έχασε 22.000 άνδρες περίπου, δηλαδή στην βάση των 70.000 ανδρών που ήταν η μάχιμη δύναμη, το 1/3 των ανδρών του πεζικού, χωρίς να έχει ούτε καν την «Πύριο Νίκη» (γιατί με τόσες απώλειες περί αυτού πρόκειται), αποτυγχάνωντας να κατακτήσουν την Άγκυρα, είναι λογικό ότι ήταν σκέτη ουτοπία και ένα άλμα στο «κενό». Μετά την αποτυχία ο καθένας ρποσπάθησε να προστατέψει τον κ...ο του. Κανένας από τους επιτελείς δεν έδειξε στον Γούναρη τα νούμερα του τιμήματος που έπρεπε να πληρωθεί. Τις παραμονές είχαν γίνει εκτιμήσεις για περίπου 7.000 έως 11.000 απώλειες αναλόγως το ποιός τις έκανε. Δηλαδή μέχρι το 15% της μάχιμης δύναμης.
      Σχετικά με τον Βενιζέλο: Συμφωνώ ότι έκανε λάθη στους υπολογισμούς του, αλλά και πάλι όταν ο Παρακευόπουλος επιτέθηκε προς το Ουσάκ και τα Προύσα είχε δίπλα του τους Συμμάχους της Ετέντε που τον ενισχύσαν με κάθε μέσο, επί πιστώσει. το καλοκαίρι του 1921 όλα πληρώθηκαν με τραπεζογραμμάτια ή τοις μετρητοίς πριν παραδοθούν. Είναι διαφορετικά η μια περίπτωση από την άλλη.
      Η Λογική θέλει να ληφθούν υπόψη όλες οι επιλογέ και να επιλεγεί η βέλτιστη. Η προσπάθεια καταστροφής των Κεμαλικών δεν ήταν εφικτή. Ο Ναπολέοντας έναντια στην Τσαρική Ρωσία είχε αποδείξει το ανέφικτο. Μένει να κατανοηθεί γιατί υπήρχε η αντίθετη γνώμη στα Ελληνικά Επιτελεία με τους Κεμαλικούς όταν είμαστε μπροστά σε ένα παραπλήσιο σκηνικό με εκείνο του Ναπολέοντα.
      .+-

      Διαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας