Η Α΄εν Αθήναις Εθνοσυνέλευση: η Eλλάδα αποκτά συνταγματικό Χάρτη.

γράφει ο Κωνσταντίνος Λινάρδος.

Τα ξημερώματα της 3^ης Σεπτεμβρίου του 1843 μονάδες του στρατού με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη Καλλέργη και με κεντρικό σύνθημα ``Ζήτω το Σύνταγμα``, φτάνουν στον χώρο μπροστά από τα ανάκτορα (σημερινή βουλή), ζητώντας να μιλήσουν στον Βασιλιά Όθωνα. Ο ερχομός τους δείχνει να αιφνιδιάζει Κυβέρνηση και Βασιλιά, που αν και ήταν ενημερωμένοι για την πιθανότητα εκδήλωσης κινήματος, δεν έδωσαν την δέουσα σημασία, θεωρώντας ότι διατηρούσαν τον έλεγχο του στρατού. Χαρακτηριστικά ο Υπουργός Στρατιωτικών , Βλαχόπουλος τόνιζε με σιγουριά `` Παρήγγειλε στα ανάκτορα ότι οι επαναστάτες είναι `` στην καστάντζα (έχουν πιαστεί στην φάκα) `` και να κοιμηθεί ο Βασιλιάς ήσυχος….(Αλέξανδρος Ζαούσης `` Αμαλία και Όθων).

Αλλά τελικά όταν εκδηλώθηκε η ανταρσία, ο μεν Όθων ήταν ξύπνιος, αυτή που όμως κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου ήταν η Κυβέρνηση! Έτσι μονάδες του στρατού που θεωρούνταν πιστές, ενώθηκαν με τους επαναστάτες, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας που συνεδρίασε εκτάκτως τα ξημερώματα, θεώρησε το αίτημα τους δίκαιο, ζητώντας από τον Βασιλιά την παραχώρηση Συντάγματος.

Τελευταία του ελπίδα η επικοινωνία με τους πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων. Όταν όμως αυτοί προσήλθαν, εμποδίστηκε η είσοδος τους από τους στρατιώτες του Καλλέργη. Το γεγονός αυτό, έκανε τον μέχρι εκείνη την στιγμή αναποφάσιστο Βασιλιά (και με την παρότρυνση της συζύγου του Αμαλίας) να αποδεχτεί τα αιτήματα.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΕΣΒΕΥΤΏΝ 

Όπως είναι φυσικό οι ξένοι πρεσβευτές παρακολουθούσαν προσεκτικά τα γεγονότα. Γνωρίζοντας όμως τις πολιτικές συνθήκες της εποχής, φαντάζει απίθανο να εμποδίστηκαν πραγματικά και ακόμη περισσότερο να παρακολουθούσαν διακριτικά και από απόσταση τις εξελίξεις. Άλλωστε στην πραγματικότητα οι χώρες τους ήταν που τις διαμόρφωσαν…. Για την Αγγλία και την Γαλλία ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, να υποστεί ισχυρό πλήγμα το γόητρο του Βασιλιά, η πολιτική του οποίου τις έβρισκε αντίθετες.

Και το βασικό όπλο που χρησιμοποίησαν ήταν η οικονομική ασφυξία. Για την Αγγλία οι αλυτρωτικές βλέψεις του Όθωνα και κάθε προσέγγιση του με την Ρωσία , ήταν ζητήματα που έπρεπε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να εκλείψουν. Αποφάσισαν λοιπόν να ασκήσουν πίεση με το θέμα των δανείων. Από το 1841 η κυβέρνηση είχε επαναλάβει τις πληρωμές των τοκοχρεολυσίων. Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια πλήρωσε πάνω από έξι εκατομμύρια δραχμές, ποσό σεβαστό για τα δεδομένα της εποχής. Όμως στην συνδιάσκεψη του Λονδίνου το 1843, οι ξένες δυνάμεις σκλήρυναν την στάση τους, αποφασίζοντας η ετήσια δόση αποπληρωμής , να ανέλθει στα 3.500.00 δραχμές, ποσό που αντιστοιχούσε στο 1/5 του ούτως ή άλλως δύσκαμπτου προϋπολογισμού.  

(Δερτιλής `` Η ιστορία του ελληνικού κράτους 1830-1920`` , τόμος Α’, σελ. 213).

Παρά τις σκληρές οικονομίες και τις απολύσεις η Κυβέρνηση και ο Βασιλιάς , αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα. Η δυσαρέσκεια που επικρατούσε αύξαινε το αντιπολιτευτικό πνεύμα, που ήταν και το ζητούμενο….Παρόλα αυτά οι Πρεσβευτές των δύο δυτικών δυνάμεων, δεν επιθυμούσαν και την παραίτηση του Βασιλιά, γεγονός που ενείχε κινδύνους αποσταθεροποίησης.  Χαρακτηριστικά  ο Άγγλος πρεσβευτής , Λάιονς, τόνιζε στον εκπρόσωπο του Αγγλικού κόμματος , Ανδρέα Λόντο `` Να προσέξει καλώς να μην πειραχθή μηδέ θριξ της κεφαλής του Βασιλέως `` .

Ο ρόλος του Άγγλου πρεσβευτή , κερδίζει και την εμπιστοσύνη της Βασίλισσας, Αμαλίας που σε γράμμα της προς τον Βασιλιά της Βαυαρίας και πεθερό της, Λουδοβίκο έγραφε δια τον Λάιονς    `` Ήδη είναι τόσον πολύ ενθουσιώδης φίλος, όσον ήτο άλλοτε εχθρός μας …``  Πάντως ο `` μήνας του μέλιτος `` δεν κράτησε για πολύ!Τον πολιτική της Αγγλίας , στήριζε κατ’ εντολή της Κυβέρνησης του και ο Γάλλος πρεσβευτής Piscatory, που κατόρθωσε μάλιστα συν το χρόνο (προσέγγιση Καλλέργη, ενίσχυση Κωλέττη) , να μετατρέψει την κατάσταση υπέρ των γαλλικών συμφερόντων.(Σπύρου Μαρκεζίνη `` Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδας , Τόμος Α΄, σελ. 190).

Απέναντι στην αποφασιστικότητα των δυτικών δυνάμεων, η ρωσική πολιτική έδειχνε μάλλον υποτονική, γεγονός που σε συνδυασμό με την θετική στάση του Μεταξά και των λοιπών φίλα προσκείμενων στο ρωσικό κόμμα απέναντι στο ζήτημα της παροχής συντάγματος , κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι και η ρωσική πολιτική ήταν θετική ως προς το ζήτημα αυτό. Το γεγονός ενισχύθηκε από την συμπεριφορά του Ρώσου πρεσβευτή στην Αθήνα , Κατακάζυ (ελληνικής καταγωγής από την Μάνη) , γεγονός που έκανε ακόμη και τον Όθωνα, να θεωρεί εκείνον ως βασικό υπαίτιο αλλά και αντίπαλο του….`` Βλέπω καλώς ότι ο Κ. Κατακάζυ, μη δυνηθείς να με κάμη να παραιτηθώ δια της βίας , επιθυμεί να με κάμη να παραιτηθώ οικειοθελώς ``.  Αναφορά του Όθωνα προς τον Βαυαρό πρεσβευτή στην Αθήνα.

Στην πραγματικότητα όμως η μελέτη των ρωσικών αρχείων, δείχνει ότι ο Τσάρος αλλά και η Κυβέρνηση του ήταν κάθετα αντίθετοι στο ενδεχόμενο αυτό, γεγονός που μάλιστα οδήγησε στην αποχώρηση του Κατακάζυ, αλλά και στην φθίνουσα διπλωματική του πορεία. Ενδεικτική του εκνευρισμού του Τσάρου, ήταν η σημείωση που έγραψε στην έκθεση του υπουργού εξωτερικών Nesselrode, που του εστάλη στις 08 Οκτωβρίου του 1843, `` τον διαγράφω από την υπηρεσία μου σαν αχρείο``. Αλλά και οι ρωσικές εφημερίδες , υποβάθμισαν το γεγονός , κάνοντας αναφορά ένα μήνα αργότερα και αντικαθιστώντας την λέξη Σύνταγμα με την λέξη κώδικα… (Θεόδωρος Θεοδώρου, `` Η Ρωσία και η επανάσταση της 3^ης Σεπτεμβρίου 1843)

Την κατάσταση παρακολουθούσε και ο Μέττερνιχ, χωρίς όμως ο πρεσβευτής του στην Ελλάδα , να αναλάβει ιδιαίτερες πρωτοβουλίες. Ο Μέττερνιχ, ανέφερε ότι :     `` Βασιλεύς  ο οποίος εξηναγκάσθη να δώση όρκον εις θεμελιώδη νόμον του κράτους , μέλλοντα να συσταθή , δεν βασιλεύει πλέον και αυτός ο οποίος κυβερνά εις την θέσιν μιας κανονικής κυβερνήσεως δεν είναι παρα μια φατρία…. ``(Σπύρου Μαρκεζίνη `` Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδας , Τόμος Α΄, σελ. 193). Για τον Μέττερνιχ το ζητούμενο , ήταν τα γεγονότα στην Ελλάδα, να μην είναι η αρχή ανάλογων καταστάσεων και αλλού….

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ – Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟΚΤΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑ

Σύμφωνα με τα αποφασισθέντα, ο Ανδρέας Μεταξάς κλήθηκε να σχηματίσει Κυβέρνηση. Θεωρείτο ο αρχηγός του ρωσικού κόμματος, διέθετε όμως εξαιρετικό κύρος που σε συνδυασμό με μετριοπάθεια του, τον καθιστούσε άνθρωπο κοινής αποδοχής. Δείγμα της μετριοπάθειας, ήταν η απόφαση του (παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν)  να καλέσει από το εξωτερικό, για να συμμετάσχουν στην νέα Κυβέρνηση τόσο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, όσο και τον Ιωάννη Κωλέττη, αρχηγούς του αγγλικού και του γαλλικού κόμματος αντίστοιχα.

Χαρακτηριστικά ήταν τα όσα επισήμανε σε επιστολή του προς τον Γεωργαντά , λίγες ημέρες μετά την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης: `` Τα πράγματα ως την στιγμήν ταύτην βαδίζουσι κατ΄ευχήν. Η διπλή και κυρία εντολή του υπουργείου (Κυβέρνησης) είναι η διατήρησις της κοινής ησυχίας και η συγκρότησις της εθνικής συνελεύσεως.  Πάσα πράξις , πάς διορισμός , όστις δεν ήθελεν είναι αποδεδειγμένως αναγκαίος προς εκπλήρωσιν αυτής της διπλής εντολής , ήτο επόμενον να φανή ή περιττός  ή και επιβλαβής κατά μικρόν μέρος ``. (Σπύρου Μαρκεζίνη `` Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδας , Τόμος Α΄, σελ. 194).

Η κυβέρνηση που τελικά σχηματίστηκε περιελάμβανε τους , Ανδρέα Μεταξά, Πρωθυπουργό και υπουργό εξωτερικών, Παλαμήδης (γαλλικό κόμμα) των εσωτερικών, Κανάρης (ρωσικό κόμμα) των Ναυτικών , Μανσόλας (γαλλικό κόμμα) , των οικονομικών , Μελάς (αγγλικό κόμμα),  της δικαιοσύνης , Σχινάς (ρωσικό κόμμα) , των Εκκλησιαστικών και της δημοσίας εκπαιδεύσεως. Οι Μαυροκορδάτος και Κωλέττης συμμετείχαν με ψήφο μεν αλλά ως υπουργοί άνευ χαρτοφυλακίου. Ο Καλλέργης που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο κίνημα της 3^ης Σεπτεμβρίου, πείστηκε να παραμείνει στο στράτευμα , αναλαμβάνοντας την διοίκηση της φρουράς των Αθηνών.

Σύμφωνα επίσης κατά τα αποφασισθέντα, η Κυβέρνησις , προκήρυξε εκλογές που διεξήχθησαν τον Οκτώβριο. Οι εκλογές αυτές έγιναν με τον νόμο του 1829, που στην συνέχεια , μετά την ψήφιση του Συντάγματος, αντικαταστάθηκαν, από τον εκλογικό νόμο του 1844. Η νέα εθνοσυνέλευση που επωμιζόταν την ευθύνη δημιουργίας συντάγματος , ξεκίνησε τις εργασίες της στις 08 Νοεμβρίου 1843. Αποτελείτο από 214 πληρεξούσιους και συνεδρίαζε στην αίθουσα της Παλιάς Βουλής (πίσω από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη, στην οδό σταδίου σήμερα). Ήταν χαρακτηριστικό ότι δεν υπήρχαν αρκετές καρέκλες και ορισμένοι αντιπρόσωποι κάθονταν σταυροπόδι. Στην εθνοσυνέλευση συμμετείχαν και αντιπρόσωποι από ορισμένες μη απελευθερωμένες περιοχές (Μακεδονία, Θεσσαλία, ‘Ήπειρο, Κρήτη). Επίσης χάρις τις διεκδικήσεις τους , οι Μανιάτες αντιπροσωπεύονταν από είκοσι πληρεξούσιους , ενώ βάση του πληθυσμού τους θα έπρεπε να αντιπροσωπεύονται από οκτώ.

Ανάμεσα στους πληρεξούσιους , υπήρχαν και τα ονόματα σημαντικών αγωνιστών, όπως Κουντουριώτης, Κανάρης , Νικηταράς, Μακρυγιάννης κλπ. Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης αναδείχτηκε ο Πανούτσος Νοταράς, λόγω όμως της ηλικίας του (ήταν 103 ετών), αντικαταστάθηκε αργότερα από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. (Γιώργος Αναστασιάδης `` Η Α’ εν Αθήναις Εθνοσυνέλευση). Εκτός από το θέμα του Συντάγματος, σημαντικά θέματα που απασχόλησαν την εθνοσυνέλευση, ήταν το εκκλησιαστικό και το ζήτημα των αυτοχθόνων – ετεροχθόνων.

- Το ζήτημα του Αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Το εκκλησιαστικό ζήτημα , είχε προκύψει τα χρόνια της αντιβασιλείας (1833) , όταν ανακηρύχτηκε το αυτοκέφαλο της ελληνικής εκκλησίας έναντι του Πατριαρχείου. Η βασική διαφωνία δεν αφορούσε το αυτοκέφαλο, αλλά κυρίως το γεγονός ότι αυτό έγινε αντίθετα των παραδόσεων. Οι διαφωνούντες θεωρούσαν ότι θα έπρεπε να προηγηθεί αίτημα προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και εκείνο πλέον να αναγνωρίσει και να εγκρίνει το αυτοκέφαλο. Οι δύο απόψεις συγκρούσθηκαν κυρίως μέσω του υπουργού εκκλησιαστικών Μελά, υπέρμαχου των παραδόσεων και του τυπολατρικών αντιλήψεων και του μέλους της συντακτικής επιτροπής , Σπύρου Τρικούπη του οποίου τα επιχειρήματα τόνιζαν την αναγκαιότητα της αποφάσεως αυτής.

Χαρακτηριστική των αντιλήψεων των δύο ανδρών ήταν οι φράσεις με τις οποίες έκλεισαν τις αγορεύσεις τους. Ο μεν Σχινάς ολοκλήρωσε με την φράση `` μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος ``, ο δε Τρικούπης με την φράση `` Παν κράτος κηρυχθέν πολιτικώς ανεξάρτητον , κηρύσσεται αυτοδικαίως ως τοιούτον και θρησκευτικώς ``. (Γεωργίου Ασπρέα, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος , Τόμος Α, Σελ. 170). Τελικά η συνέλευση υιοθέτησε την άποψη να ισχύσει μεν το αυτοκέφαλο χωρίς να αλλάξει η ουσία της απόφασης, αλλά για να μην θιχτεί η τιμή και τα δικαιώματα του Πατριαρχείου, να ζητηθεί η έγκριση του, με την αλλαγή των σχετικών άρθρων και την τελική ρύθμιση να ολοκληρώνονται το 1850.

- Το ζήτημα των αυτοχθόνων – ετεροχθόνων….

Με τον καταρτισμό της σε σώμα η Εθνοσυνέλευση, έπρεπε καταρχάς  να αποφασίσει για την παρουσία ή όχι εκπροσώπων από μη απελευθερωθείσες περιοχές. Το ζήτημα αυτό , έβγαλε στην επιφάνεια την αντίθεση μεταξύ αυτοχθόνων και ετεροχθόνων. Κατόπιν σφοδρών συζητήσεων, η συνέλευση αποφάσισε να δεχθεί τους εκπροσώπους , από την Θεσσαλία, Ήπειρο, Μακεδονία και Κρήτη,  και αυτούς ως εκπροσώπους σωματείων, αποκλείοντας όλους τους υπόλοιπους. (Γεωργίου Ασπρέα, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος , Τόμος Α, Σελ. 167).

Όμως η αντίθεση κορυφώθηκε κατά την συζήτηση του τρίτου άρθρου του Συντάγματος , περί Ελλήνων πολιτών και του Β’ ψηφίσματος περί προσόντων δημοσίων υπαλλήλων. Για το θέμα αυτό , υποβλήθηκε από την πληρεξούσια επιτροπή, πρόταση περιοριστική της ελληνικής πολιτογραφήσεως, αποκλείοντας ουσιαστικά με τον τρόπο αυτό, κάθε Έλληνα του εξωτερικού στο να προσληφθεί στο δημόσιο. Πρωτεργάτες της απόφασης αυτής οι καπεταναίοι της επανάστασης και η αντιπάθεια που ένοιωθαν για τους Φαναριώτες αλλά και άλλους Έλληνες του εξωτερικού που λόγω της μόρφωσης τους, θα έπαιρναν τις θέσεις.

Ο ιστορικός Ασπρέας επικρίνει την απόφαση αυτή, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι: `` κράτος και φυλή ώφειλαν να συμβαδίσουν προς τον αγώνα της αναγεννήσεως και της αποκαταστήσεως εν στερρά ενότητι , ότι η φυλή απέβλεπεν προς το κράτος και τούτο προς την φυλήν, ότι το μέλλον δεν ήτο δυνατόν να εξαρτηθή μόνον εκ των ιδίων αυτού ασθενών δυνάμεων , αλλά ώφειλε να αντλήση πολλαπλασίας τοιαύτας από την ρώμην ολοκλήρου της φυλής . Δια των ηθικών και υλικών δυνάμεων ολοκλήρου του ελληνισμού , ιδρύθη το οικοδόμημα του ελευθέρου Βασιλείου, από τας συνισταμένας όλων των δυνάμεων τούτων ήθελε ενισχυθή και ανδρωθή εν τη σταδιοδρομία του ``. (Γεωργίου Ασπρέα, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος , Τόμος Α, Σελ. 173).

Για το θέμα αυτό όμως δεν διστάζει να κατηγορήσει και την Ρωσία και τους πράκτορες της στην Ελλάδα `` Αλλά η ατονία των πολιτικών σκέψεων μεγάλης μερίδας των αντιπροσώπων δεν επήγαζε μόνον από την ορμήν των προσωπικών παθών , δεν ήντλει θεληματικότητα πείσμονα εκ των ισχνών τοπικστικών αντιλήψεων , υπεξεκαίετο υπό ξένης επιρροής , ήτις επεζήτει να ανακόψει την ρωμαλέαν ροπήν των δυνάμεων της φυλής προς τας ενωτικάς τάσεις. Διότι εάν οι σύγχρονοι του ελληνικού Βασιλείου, απέβλεπον προς το κράτος ως προς τι μέγα, η πολιιτκή εκείνη διέβλεπε το κράτος ως ευπαθή πυρήνα και την φυλήν ως την μεγάλην ζύμην εκ της οποίας θα διεπλάσσετο ο ρωμαλέος κορμός του μέλλοντος. Δυσμενής προς την διάπλασιν ταύτην η εξωτερική εκείνη επιρροή , επεζήτη να διαχωρίση τας δυνάμεις της αναγεννωμένης Ελλάδος , να αποκαταστήση κρατίδιον αναιμικόν και άθλιον ουχί εκ μίσους προς το Ελληνικόν, αλλά προς εξυπηρέτησιν της ιδίας αυτής πολιτικής εν τη Ανατολή``.(Γεωργίου Ασπρέα, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος , Τόμος Α, Σελ. 173).

Τον κίνδυνο αντιλήφθηκαν και οι πολιτικοί αρχηγοί, που ενώθηκαν για το θέμα αυτό προσπαθώντας να πείσουν τους αντιπροσώπους να μην υιοθετήσουν την πρόταση αυτή.  Τελικά και παρά τις προσπάθειες τους η πρόταση εγκρίθηκε, πέτυχαν πάντως τη μη αναγραφή τους στον καταστατικό χάρτη των περιοριστικών όρων για τους ετερόχθονες.

Το άρθρο 3 όπως τελικά ψηφίστηκε ανέφερε ότι `` Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και συνεισφέρουσιν αδιακρίτως εις τα δημόσια βάρη, αναλόγως της περιουσίας των. Μόνο δε οι πολίται Έλληνες  είναι δεκτοί εις όλα τα δημόσια επαγγέλματα. Πολίται είναι όσοι απέκτησαν ή αποκτήσωσι τα χαρακτηριστικά του πολίτου κατά τους νόμους του Κράτους ``.Πάντως το συγκεκριμένο ψήφισμα  ατόνησε σχεδόν αμέσως και οι επόμενες Κυβερνήσεις δεν το έλαβαν ουσιαστικά υπόψη τους.

Η δημιουργία Συντάγματος.

Φυσικά το βασικό θέμα που απασχόλησε την εθνοσυνέλευση , ήταν η δημιουργία συντάγματος , βάση των συμφωνηθέντων την 3^η Σεπτεμβρίου…Το ζήτημα αυτό  απασχολούσε και τους πρεσβευτές των ξένων δυνάμεων που κινητοποιήθηκαν προς την κατεύθυνση, του μετριασμού των ριζοσπαστικών τάσεων που επικρατούσαν στην ελληνική κοινωνία.Τον ρόλο των πρέσβεων επισημαίνει ο Μακρυγιάννης στο σχετικό εδάφιο`` Όλοι οι πρέσβεις μέσα εις την Συνέλευσιν , ο Λαγίνης (Λάιονς) , ο Πισκατόρης (Πισκατόρι) και ο Πρόκες της Αούστριας (Αυστρίας) και οι άλλοι με τους οπαδούς τους ρεθίζουν αυτοί τους πληρεξούσιους και δεν τους αφήνουν ήσυχους. Και φεύγοντες από την Συνέλευσιν τους έχουν έτοιμο το τραπέζι το βράδυ. Λαμπρά φαγητά και σαμπάνιες και άλλα ποτά``. (Παύλος Πετρίδης `` Η Α’ εν Αθήναις εθνοσυνέλευση)

Αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια ήταν και οι επικεφαλείς των κομμάτων και ιδιαίτερα οι Μαυροκορδάτος και Κωλέττης. Χαρακτηριστικά ο Μαυροκορδάτος ανέφερε: `` Το καθήκον σήμερα είναι να εισαγάγωμεν σώφρον και πρακτικόν Σύνταγμα ησύχως και με όσο το δυνατόν μεγαλυτέρα συμμετοχήν του μοναρχικού παράγοντος . Να διαλύσωμεν τα φιλορθόδοξα και επαναστατικά σχέδια . Να εμπνεύσωμεν εις την χώραν εμπιστοσύνην επί το μέλλον και εις τους γείτονας εφ’ ημάς. Δι’ όλα ταύτα πρέπει να περιβάλλωμεν απ΄πο τούδε τον Βασιλέα με εκτίμησιν και λατρείαν. Ελπίζω να επιτύχωμεν . Άνευ του Βασιλέως Όθωνος η Ελλάς απώλετο``.(Παύλος Πετρίδης `` Η Α’ εν Αθήναις εθνοσυνέλευση)

Σε γενικές γραμμές υπήρχαν δύο βασικές τάσεις. Από την μια η μετριοπαθής πλειοψηφία, που βασιζόταν στην συνεργασία των αρχηγών των τριών κομμάτων (Μεταξάς- Μαυροκορδάτος – Κωλέττης), που τελικά επέβαλλε τις απόψεις της για μια συντηρητική συνταγματική μοναρχία (σε στενή συνεργασία με τους πρεσβευτές των ισχυρών δυνάμεων).

Από την άλλη υπήρχε μια ανομοιογενής μειοψηφία με επικεφαλής τους Μακρυγιάννη και Παλαμίδη, που παρά την οξεία κριτική, στερείτο ξεκάθαρου πολιτικού προσανατολισμού, αρκούμενη τελικά σε αποσπασματικές προτάσεις. Άλλωστε στην συνείδηση του απλού Έλληνα ο όρος Σύνταγμα σήμαινε πάνω από όλα χρηστή διοίκηση, με ελάχιστους να γνωρίζουν τι σήμαινε σε νομικό επίπεδο ο όρος Σύνταγμα.Στις 19 Φεβρουαρίου 1844, η εθνοσυνέλευση ολοκλήρωνε τις εργασίες με την ψήφιση του τελευταίου άρθρου του Συντάγματος , του 107, το οποίο ανέφερε ότι η τήρησις του παρόντος Συντάγματος αφιερούται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων.

Τότε όρθιοι οι πληρεξούσιοι άρχισαν να ζητωκραυγάζουν, και μαζί με αυτούς το ακροατήριο `` Ζήτω το Σύνταγμα ``.Ένα βασικό χαρακτηριστικό του Συντάγματος του 1844, ήταν ότι δεν προβλεπόταν καμία δυνατότητα αναθεώρησης του. Το Σύνταγμα του 1844 σηματοδοτεί την μετάβαση από την απόλυτη στην συνταγματική μοναρχία. Το Σύνταγμα ήταν προϊόν της συντακτικής συνέλευσης αλλά και του Μονάρχη. Σύμφωνα με τον Ευάγγελο Βενιζέλο , το Σύνταγμα του 1844 ήταν βασισμένο στην μοναρχική αρχή, για αυτό και ανακηρύσσει τον Όθων ανώτατο άρχοντα του κράτους, φορέα της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας.

Ο Βασιλιάς ασκεί την νομοθετική εξουσία  δια των υπουργών του, που διορίζονται από εκείνον. Οι υπουργοί υπογράφουν τις πράξεις του μονάρχη και είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις αυτές. Παράλληλα ο Βασιλιάς είναι φορέας και της νομοθετικής λειτουργίας, αφού μετέχει στο νομοθετικό έργο, προτείνοντας νομοσχέδια , κυρώνοντας τους νόμους. Επιπλέον είναι εκείνος που διορίζει τα μέλη του δεύτερου νομοθετικού σώματος, της γερουσίας, τα μέλη της οποίας είναι ισόβια. Πάντως το Σύνταγμα του 1844, θεμελιώνεται πάνω στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, αφού η δικαστική εξουσία, ασκείται από δικαστές , που ασκούν μεν την εξουσία τους εν ονόματι του μονάρχη, είναι όμως ανεξάρτητοι από αυτόν. (Ευάγγελος Βενιζέλος `` Το Σύνταγμα του 1844``).

Σύμφωνα με τον Γιώργο Αναστασιάδη, το Σύνταγμα του 1844 ήταν αρκετά συντηρητικό , ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η ουσία του αναιρέθηκε τόσο από τις παρεμβάσεις του Βασιλιά Όθωνα , όσο και γιατί προσέκρουε σε συντηρητικές κοινωνικές δομές . Όμως παρόλα αυτά θεωρεί , την ψήφιση του Συντάγματος, κατάκτηση για το ελληνικό κράτος, αφού μέσα από αυτή την εμπειρία , τη διαδικασία και εφαρμογή, οι δημοκρατικές και φιλελεύθερες δυνάμεις του έθνους , άνοιξαν το δρόμο για την  καθιέρωση του πολιτεύματος της βασιλευομένης δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού συστήματος που θα καθιερωθεί το 1875 με την αρχή της δεδηλωμένης.(Γιώργος Αναστασιάδης `` Η Α’ εν Αθήναις Εθνοσυνέλευση).

Αντίστοιχα και για τον Ευάγγελο Βενιζέλο, το Σύνταγμα του 1844, μπορεί να μην έχει τον φιλελεύθερο χαρακτήρα, των Συνταγμάτων της επανάστασης , αφού είναι Σύνταγμα βασισμένο στην μοναρχική και όχι στην δημοκρατική αρχή, όμως έχει φιλελεύθερα χαρακτηριστικά. Το βασικότερο εξ αυτών ήταν ότι μέσα από τον εκλογικό νόμο, θεμελιώνεται σε αρκετά μεγάλη έκταση το εκλογικό δικαίωμα , γεγονός προοδευτικό για τα διεθνή δεδομένα της εποχής εκείνης. Το Σύνταγμα του 1844 ανέφερε ότι ``Η Βουλή σύγκειται εκ βουλευτών εκλεγομένων υπό των εχόντων δικαίωμα προς τούτο πολιτών κατά τον περί εκλογής νόμον``.

Σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο του 1844, το εκλογικό δικαίωμα των ανδρών ήταν σχεδόν καθολικό. Υπήρχαν μόνο ορισμένοι περιορισμοί για τους μαθητευόμενους τεχνίτες και τους υπηρέτες, που θεωρούντο για την εποχή αμελητέοι. Μία ακόμη σημαντική διαφορά που τελικά και καθιερώθηκε ήταν η καθιέρωση της άμεσης ψηφοφορίας. Το βασικό επιχείρημα ήταν ότι η έμμεση εκλογή, που είχε κατ’ ανάγκη προκριθεί στις δύσκολες επαναστατικές συνθήκες ,`` παρουσιάζει τον αντιπρόσωπον  ως αντίγραφον αντιγράφου μη εικονίζων πιστώς την ορθότητα του πρωτοτύπου ``.

Το σύστημα αυτό ήταν σύστημα πλειοψηφίας πολλών γύρων. Η ψηφοφορία γινόταν σε ναούς , με ψηφοδέλτιο και διαρκούσε τέσσερις ημέρες .Η μεγάλη σημασία του εκλογικού νόμου, ήταν η επανασύνδεση των αντιπροσωπευτικών θεσμών με την δημοκρατική παράδοση.  Με την εικοσαετή του δε εφαρμογή (και παρά τις πολλές παρατυπίες) δημιουργήθηκε  εθισμός στις  εκλογικές διαδικασίες και παγιώθηκε η ιδεολογία της πολιτικής συμμετοχής. (Γιώργος Σωτηρέλης`` Το εκλογικό σύστημα του 1844 ``).Θεωρείται βασικό ότι βάση του εκλογικού νόμου γινόταν η ανάδειξη της Βουλής, δηλαδή του ενός από τα δύο νομοθετικά όργανα, εκείνου που αντιπροσωπεύει το, λαό.

Παραίτηση του Πρωθυπουργού Ανδρέα Μεταξά- Ανάθεση σχηματισμού Κυβέρνησης  στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. 

Τον Φεβρουάριο του 1844, λίγο πριν ολοκληρωθούν οι εργασίες της Εθνοσυνέλευσης, ο Πρωθυπουργός Μεταξάς, παραιτείται, Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι αιτία της παραίτησης ήταν η απογοήτευση , υπάρχουν όμως διαφορετικές εκδοχές για το που οφειλόταν αυτή. Σύμφωνα με τον Γεωργαντά, ο Μεταξάς με την ενέργεια αυτή εκδήλωνε την αντίθεση του στην όλο και ποιο ισχυροποιημένη τάση που σε συνδυασμό με τον Βασιλιά , έβαζε προσκόμματα κατά των ανθρώπων της 3^ης Σεπτεμβρίου.

Σύμφωνα με άλλους , βασική αιτία ήταν και η αποδυνάμωση του ρωσικού κόμματος του , αφού η Ρωσία και σε αντίθεση με τις δύο άλλες δυνάμεις είχε προσωρινά αποστασιοποιηθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα , η απομάκρυνση Καλλέργη και η προσχώρηση του στο γαλλικό κόμμα του όλο και πιο ισχυρού Κωλέττη. Την Πρωθυπουργία ανέλαβε προσωρινά και μέχρι το τέλος των εργασιών ο Κωνσταντίνος Κανάρης. Στις 18 Μαρτίου κατά την ψήφιση του Συντάγματος , ήταν παρών ο Βασιλιάς που ενώπιον της Βουλής, έδωσε όρκο πίστης στο νέο Σύνταγμα.

Ο Βασιλιάς Όθων , κάλεσε τους Μαυροκορδάτο και Κωλέττη να σχηματίσουν από κοινού Κυβέρνηση, αφήνοντας στους ίδιους την απόφαση, για το ποιος θα ήταν Πρωθυπουργός και το μοίρασμα των υπουργείων.

Ο Κωλέττης που διαβλέποντας ότι η επόμενη Κυβέρνηση θα αντιμετώπιζε σκληρή αντιπολίτευση, έβαλε όρους και προϋποθέσεις, τους οποίους ο Μαυροκορδάτος απέρριψε. Το γεγονός απογοήτευσε αρκετούς αλλά και τον Όθων που επιθυμούσε για την σταθερότητα της χώρας να υπάρχει ισχυρή κυβέρνηση προσωπικοτήτων. Έτσι την 30^η Μαρτίου , ο Μαυροκορδάτος σχημάτισε αμιγώς φίλα προσκείμενη σε αυτόν Κυβέρνηση. Βασικός του στόχος η ύπαρξη ομαλών σχέσεων με την Οθωμανική Αυτοκρατορία , ώστε απερίσπαστος να αφοσιωθεί στην δημιουργία σύγχρονου κράτους που ήταν και η απόλυτη προτεραιότητα για τον τόπο.

Όμως η εποχή της συνταγματικής μοναρχίας δεν ξεκινούσε καλά. Το ρωσικό κόμμα ξεκίνησε από την επομένη σφοδρή αντιπολίτευση, συνεπικουρούμενη και από στελέχη και φίλους του γαλλικού κόμματος. Αρχικά τα βέλη αφορούσαν το εκκλησιαστικό ζήτημα του αυτοκέφαλου, που γρήγορα μετατράπηκε σε θρησκευτικό. Παράλληλα κατηγορούσαν την Κυβέρνηση, για την επιλογή ηρεμίας στις σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η μεγάλη ιδέα την οποία ενεργοποιούσε ο Κωλέττης , έκανε την εμφάνιση της.

Στις αρχές Αυγούστου οι εκλογές επισημοποίησαν την φθορά της Κυβέρνησης. Παράλληλα η παρέμβαση του Βασιλιά Όθων, υπέρ των διαδηλωτών σε εκδήλωση κατά της Κυβέρνησης, οδήγησε τον Μαυροκορδάτο σε άμεση παραίτηση.Ο Βασιλιάς κάλεσε τον Κωλέττη να σχηματίσει Κυβέρνηση, ο οποίος φρονίμως ποιών , κάλεσε και τον Μεταξά να συμμετάσχει. Τα όσα επακολούθησαν από την Κυβέρνηση Κωλέττη έδειξαν ότι ο δρόμος της συνταγματικής Μοναρχίας , χρησιμοποιήθηκε τελικά από πολλούς ως πρόσχημα για την επίτευξη ιδιοτελών στόχων, με αποτέλεσμα πολλά εμπόδια και πισωγυρίσματα.  

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο Καλλέργης , ο στρατιωτικός αρχηγός των δυνάμεων για την ύπαρξη Συντάγματος και με αφορμή την ύπαρξη των μεγάλων διαδηλώσεων στις αρχές Αυγούστου στην Αθήνα, πρότεινε στον Βασιλιά , την αναστολή εφαρμογής του Συνταγματικού πολιτεύματος , με πραξικόπημα την αρχηγία του οποίου θα είχε ο ίδιος…(Γεωργίου Ασπρέα, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος , Τόμος Α, Σελ. 212).

Πρώτο μέλημα της νέας Κυβέρνησης , η με δικαστικές αποφάσεις ακύρωση εκλογής των περισσότερων αντιπάλων του, παράλληλα με δωροδοκίες και κατάχρηση δημοσίου χρήματος κατόρθωσε να αυξήσει την κοινοβουλευτική του δύναμη από δεκαπέντε σε ογδόντα βουλευτές. (Σπύρου Μαρκεζίνη `` Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδας , Τόμος Α΄, σελ. 206).

Η χώρα είχε κάνει μεν το πρώτο συνταγματικό βήμα , όμως η πολιτική ωριμότητα και η βελτίωση της κοινωνικής θέσης του λαού είχαν ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσουν…