Λυκούργος Λογοθέτης (1772-1850): Μια βιογραφία

Ο Λυκούργος Λογοθέτης γεννήθηκε στο Καρλόβασι της Σάμου το 1772, η καταγωγή του ήταν ταπεινή και το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Ιωάννου. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχθηκε στη γεννέτειρα του στην Πορφυριάδα Σχολή. Σε ηλικία 16 ετών μετέβη με τον αδερφό του Αλέξανδρο στην Κωνσταντινούπολη. Ο αδερφός του εκάρει μοναχός υπό το όνομα Άνθιμος και αυτός συνέχισε τις σπουδές του διοριζόμενος ως γραμματέας στον οργανισμό του Πατριαρχείου. Η μόρφωση και οι φιλοδοξίες του κίνησαν το ενδιαφέρον του ηγεμόνα της Βλαχίας Κωνσταντίνου Υψηλάντη, ο οποίος τον διόρισε γραμματέα του στο Βουκουρέστι. Ο διάδοχος του στην ηγεμονία της Βλαχίας Αλέξανδρος Σούτσος όχι μόνο τον διατήρησε στη θέση του, αλλά του έδωσε προαγωγή στο αξίωμα του Λογοθέτη, αξίωμα το οποίο χρησιμοποίησε ως επώνυμο. Κατά τα χρόνια του στο Βουκουρέστι έλαβε μαθήματα ιατρικής από έναν Ούγγρο γιατρό, μαθήματα που φάνηκαν ιδιαίτερα χρήσιμα στα μετέπειτα χρόνια.

Όταν ο Σούτσος ανακλήθηκε, ο Λογοθέτης τον ακολούθησε στην Κωνσταντινούπολη όπου και μέσω των γνωριμιών του κατάφερε να διοριστεί εκπρόσωπος των Σαμίων στην Υψηλή Πύλη. Από αυτό το αξίωμα πέτυχε η Σάμος να επανακτήσει τα παλαιά της προνόμια  και διορίστηκε ο ίδιος ως ο επιβλέπων της εφαρμογής της απόφασης αυτής. Όταν όμως οι πρόκριτοι της Σάμου έμαθαν την επικείμενη κάθοδό του στη νήσο, φοβήθηκαν ότι θα έχαναν τα προνόμια τους και πέτυχαν μια απόφαση της Εθνοσυνέλευσης της Σάμου που εμπόδιζε την κάθοδο του Λογοθέτη. Επειδή όμως οι πρόκριτοι της Σάμου φοβούνταν την επιρροή του, τον διέβαλαν στην Πύλη ως δήθεν εργαζόμενο κρυφά υπέρ επαναστατικών σκοπών. Η Πύλη διέταξε αμέσως τη σύλληψή του και τον αποκεφαλισμό του, αλλά οι ισχυρές γνωριμίες του, κατάφεραν να ελλατώσουν την ποινή σε μόνιμη εξορία στο Άγιο Όρος. Στα χρόνια παραμονής του στο Άγιο Όρος, ο Λογοθέτης ασχολήθηκε με διάφορες μελέτες, ενώ εξάσκησε και το ιατρικό επάγγελμα στους μοναχούς της χερσοννήσου.

Το 1810 κατάφερε να εξασφαλίσει αμνηστία και μετέβη στη Σάμο όπου και παντρεύτηκε την Λουλουδίτσα Σταμάτη. Δύο χρόνια μετά εξελέγη προεστός των Καρλοβασίων. Καθώς όμως η επιρροή του αύξανε και επεκτεινόταν ως τον Μαραθόκαμπο οι προεστοί των υπολοίπων περιοχών της Σάμου ενώθηκαν εκ νέου εναντίον του και τον φυλάκισαν με ψευδείς κατηγορίες. Τελικά κατέφυγε στη Σμύρνη όπου εξάσκησε το επάγγελμα του γιατρού και του φαρμακοποιού. Εκεί, το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αριστείδη Παπά και προσέλαβε το όνομα "Λυκούργος", λόγω της αφοσίωσής του στους κανονισμούς της οργάνωσης. Με την έναρξη της επανάστασης , ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διόρισε τον Λυκούργο Λογοθέτη αρχηγό των όπλων στη Σάμο. Αυτός αποβιβάστηκε στο νησί στις 24 Απριλίου 1821, αλλά ήδη είχε κηρυχθεί η επανάσταση εκεί από τον Κωνσταντίνο Λαχανά.     

Ο Λογοθέτης αναγνωρίστηκε από όλους ως ο αδιαφιλονίκητος αρχηγός και αυτός οργάνωσε την επαναστατική εξουσία στο νησί εκδίδοντας το "Πολιτικό Σύστημα". Το πολιτικό αυτό κείμενο το οποίο υπέγραφε ως " Λυκούργος Λογοθέτης, τέλειος έφορος της Σάμου" αποτελούσε μια προσπάθεια συμφιλίωσης με τους εχθρούς του, ώστε να οργανωθεί η άμυνα του νησιού έναντι του παραμονεύοντος Τουρκικού κινδύνου. Στις 3 Ιουλίου 1821 ο Τουρκικός Στόλος προσπάθησε να αποβιβάσει στρατεύματα στο νησί αλλά αποκρούστηκε με πολλές απώλειες. Στη συνέχεια, με ορμητήριο τη Σάμο, οι Έλληνες διεξήγαγαν καταδρομικές επιχειρήσεις στις απέναντι Τουρκικές ακτές ώστε να εξασφαλίζουν προμήθειες και να παρενοχλούν τον εχθρό απασχολώντας σημαντικές Τουρκικές δυνάμεις.

Το σχέδιο του Λογοθέτη ήταν να αποβιβάσει επαναστατικά στρατεύματα στην Κάρυστο, αλλά παρασύρθηκε από τον Αντώνιο Βουρνιά, παλαιό αξιωματικό του Γαλλικού στρατού που καταγόταν από τη Χίο, ο οποίος τον παρακίνησε να αποβιβαστεί στη γενέτειρα του την οποία παρέστησε ως έτοιμη να επαναστατήσει. Ο Λογοθέτης έλαβε τη μοιραία απόφαση και αποβιβάστηκε με 2.500 επαναστάτες, δεν κατάφερε να εμποδίσει την αποβίβαση των Τούρκων, ακολούθως εγκατέλειψε το νησί και επακολούθησε η σφαγή όλου του πληθυσμού του νησιού, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της επανάστασης.

Ακολούθως ο Λογοθέτης επέστρεψε στη Σάμο μέσω Ψαρών όπου κατηγορήθηκε για τη σφαγή της Χίου από τους εχθρούς του, οι οποίοι ξεσήκωσαν τους Σάμιους εναντίον του. Η κυβέρνηση κάλεσε τον Λογοθέτη στη Πελοπόννησο για να απολογηθεί και τον φυλάκισε. Από τη φυλακή ο Λογοθέτης συνέταξε μια νέα απολογία την οποία διάβασε ο Κολοκοτρώνης, πείστηκε για την αθωότητα του και πέτυχε την αποφυλάκισή του. Μετά την απελευθέρωσή του επανήλθε στη Σάμο όπου εκλέχθηκε ξανά επικεφαλής των όπλων στη Σάμο. Από τη θέση αυτή απέκρουσε την προσπάθεια απόβασης των Τούρκων υπό τον Χοσρέφ Πασά. Όταν ανέλαβε την εξουσία ο Καποδίστριας τον αναγνώρισε ως αρχηγό της Σάμου και του ζήτησε να βοηθήσει την εκστρατεία του Φαβιέρου στη Χίο, κάτι που έπραξε ο Λογοθέτης με επιτυχία.

Λόγω των υπηρεσιών του και τις άριστες σχέσεις του με τον Καποδίστρια διορίστηκε μέλος του Πανελληνίου και κατ΄επέκτασιν επίτροπος Μεσσηνίας και Λακωνίας. Το πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830 άφηνε τη Σάμο εκτός της ελληνικής επικρατείας παρά το γεγονός ότι το νησί βρισκόταν υπό ελληνικό έλεγχο. Μετά από αυτή την εξέλιξη, ο Λογοθέτης παραιτήθηκε από όλα τα αξιώματα και επέστρεψε στη Σάμο για να συμμεριστεί την τύχη των συμπατριωτών του. Εκεί αναγορεύθηκε εκπρόσωπος του νησιού και ανέλαβε διπλωματικό αγώνα για να συμπεριληφθεί η Σάμος στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις δέχθηκαν η Σάμος να αποτελέσει ανεξάρτητη ηγεμονία, κάτι όμως που επειδή αρνήθηκε ο Λογοθέτης εξαναγκάστηκε να φύγει από το νησί.

Από εκεί πήγε στην Τήνο και ακολούθως στο Ναύπλιο όπου και διορίστηκε Συνταγματάρχης. Το 1837 ορίστηκε σύμβουλος επικρατείας και το 1844 γερουσιαστής. Μετά από μια τριετία διορίστηκε σε υποστράτηγο. Πέθανε στις 21 Μαΐου 1850 και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη. Στη βιβλιοθήκη της Σάμου υπάρχουν χειρόγραφα απομνημονεύματά του.