Ελλάδα 1915-1917 μέσα από τα Ρωσικά Αρχεία, του Heinz Richter (εκδόσεις Γκοβόστης)

γράφει ο Ιωάννης Β. Δασκαρόλης

Διάβασα με μεγάλη προσοχή το νέο βιβλίο του γνωστού Γερμανού ιστορικού Heinz Richter για τον εθνικό διχασμό 1915-1917 που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Το βιβλίο αποτελεί μια προσπάθεια του Richter να ανασυστήσει τα δραματικά γεγονότα του Εθνικού Διχασμού μέσα από την αλληλογραφία του Ρώσου διπλωμάτη Demidow στην Αθήνα, τα οποία είχαν δημοσιευτεί από τους Μπολσεβίκους, όταν αυτοί κατέλαβαν την εξουσία στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 1917. Σύμφωνα με το οπισθόφυλλο του βιβλίου "περιλαμβάνει τηλεγραφήματα που απεστάλησαν στην Αγία Πετρούπολη μεταξύ των ετών 1915 και 1917 από τους Ρώσους διπλωματικούς απεσταλμένους στην Αθήνα, τη Ρώμη, το Παρίσι και το Λονδίνο. Τα τηλεγραφήματα αυτά αναφέρονται κατά κύριο λόγο στην πολιτική των δυνάμεων της Αντάντ έναντι της Ελλάδας, αποτελούν δε ένα τμήμα του αρχειακού υλικού που αφορούσε την τσαρική πολιτική πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση και δημοσιοποιήθηκε από τους Σοβιετικούς μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υψίστης προτεραιότητας είναι ασφαλώς τα τηλεγραφήματα που απεστάλησαν από την Αθήνα. Πρέσβης της Ρωσίας στην Ελλάδα ήταν τότε ο πρίγκιπας E. Demidow, ο οποίος παρακολουθούσε προσεκτικά όχι μόνον τον ελληνικό πολιτικό βίο και την ελληνική εξωτερική πολιτική, αλλά και τους πολιτικούς ελιγμούς των αντιπροσώπων της Αντάντ, προπάντων βεβαίως εκείνους των Γάλλων αντιπροσώπων".


Ουσιαστικά η αφήγηση του Richter ξεκινάει με την έλευση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1915 και τελειώνει με την εκθρόνιση του Βασιλιά Κωνσταντίνου από την Αντάντ τον Ιούνιο του 1917. Οι πηγές που χρησιμοποιεί για να παρακολουθήσει τα γεγονότα αυτά εκτός των αναφορών του Ρώσου διπλωμάτη, είναι κατεξοχήν αντιβενιζελικές. Ήδη από τον πρόλογο του βιβλίου ο συγγραφέας προειδοποιεί ότι θα αξιοποιήσει βιβλία και μαρτυρίες που ως τώρα έχουν αποσιωπηθεί από την σχετική ελληνική βιβλιογραφία, που είναι κατεξοχήν ευνοϊκή για τον Βενιζέλο. Άρα και το τελικό αποτέλεσμα μοιάζει εύλογο: όταν χρησιμοποιείς σχεδόν αποκλειστικά αντιβενιζελικές πηγές, το αποτέλεσμα είναι μάλλον προδιαγεγραμμένο. Πάντως, προς υπεράσπιση του. ο Richter έχει πλήρη γνώση και της βενιζελογενούς βιβλιογραφίας την οποία ενίοτε χρησιμοποιεί στο κείμενο του με άνεση, ενώ την περιλαμβάνει και στη βιβλιογραφία του. 

Ας δούμε όμως μερικά αξιόλογα στοιχεία της αφήγησης του βιβλίου όπως τα σταχυολόγησα. Για πρώτη φορά, από όσο θυμάμαι τουλάχιστον, ο Richter μας παραθέτει τον Συμμαχικό σχεδιασμό δράσης αν η Ελληνική κυβέρνηση δεν δεχόταν τους όρους της νότας του Ιουνίου του 1916. Το σχέδιο δράσης προέβλεπε, ανάμεσα στα άλλα, απόβαση και κατάληψη του Πειραιά, καταστροφή των γεφυρών στη Κόρινθο και τη Χαλκίδα, βομβαρδισμό των ναυτικών εγκαταστάσεων της Σαλαμίνας  και ολική καταστροφή του Ελληνικού στόλου. Σύμφωνα με τον Richter ο Βενιζέλος ήταν ενήμερος των σχεδίων αυτών. Χωρίς περιστροφές διατυπώνεται ευθέως η θέση, που μάλλον είναι ορθή, ότι η επίθεση των βενιζελικών στη Κατερίνη στις 4 Νοεμβρίου 1916, η μοναδική εμφύλια σύρραξη του εθνικού διχασμού που λίγο έλειψε να οδηγήσει την Ελλάδα σε εμφύλιο πόλεμο, έγινε ώστε να υπονομευθεί η διαφαινόμενη συμφωνία Benazet - Βασιλιά Κωνσταντίνου, κάτι που φαίνεται από την επιστολή του Γάλλου διπλωμάτη Guillemin λίγες ημέρες πριν το συμβάν.

Sir Basil Zaharoff 
Στα δευτερεύοντα ζητήματα που κάνουν εντύπωση είναι η πληροφορίες για τη χρηματοδότηση των Φιλελευθέρων από τον έμπορο όπλων Basil Zaharoff με εμβάσματα εκατομμυρίων για να στηριχθεί η συμμαχική προπαγάνδα στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Demidow η σύνθεση των ειδικών δικαστηρίων που θα δίκαζαν τους Σκούλούδη, Γούναρη είχε καθοριστεί από τους βενιζελικούς και η καταδίκη τους έμοιαζε σίγουρη. Επίσης θεωρώ σημαντική την αναφορά του Richter στη "Μάχη της σημαίας", ένα συγκλονιστικό γεγονός του Εθνικού Διχασμού που δεν έχει τύχει ως τώρα μεγάλης προβολής από την ακαδημαϊκή βιβλιογραφία.

Αναμφίβολα το πλέον ενδιαφέρον σημείο του βιβλίου είναι ο επίλογος που δεν έχει να κάνει με την αλληλογραφία του Demidow. Σε αυτόν ο Richter αναλύει το περίφημο ζήτημα των επιστολών της Βασίλισσας Σοφίας προς τον αδερφό της Κάιζερ Γουλιέλμο Β΄. Οι επιστολές αυτές είχαν περιληφθεί ως γνήσιες στην ελληνική "λευκή βίβλο" που εκδόθηκε από τους βενιζελικούς μετά την ενοποίηση του κράτους. Οι αντιβενιζελικοί με τον Μεταξά το 1935 είχαν αμφισβητήσει τη γνησιότητα των επιστολών. Ο Richter μου φαίνεται ότι αποδεικνύει αρκετά ικανοποιητικά ότι ήταν πλαστές, καθώς έχει το πλεονέκτημα τα Γερμανικά να είναι η μητρική του γλώσσα. Και μόνο για αυτή τη συμβολή του, το βιβλίο είναι πολύ σημαντικό.

Είναι σίγουρο πως, εκτός λίγων εξαιρέσεων, δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς την αφήγηση του Richter, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχει αδυναμίες οι οποίες αφορούν όχι τόσο αυτά που αναφέρονται που είναι ικανοποιητικά στοιχειοθετημένα, αλλά αυτά που αποσιωπούνται. Ο Richter περιγράφει τον Βασιλιά Κωνσταντίνο ως ειλικρινή ουδετερόφιλο που σκεπτόταν σοβαρά να ενταχθεί στο πλευρό της Αντάντ. Αποσιωπά όμως τις μυστικές διαπραγματεύσεις Κωνσταντίνου - Κεντρικών Αυτοκρατοριών που όχι μόνο περιγράφονται στην αλληλογραφία των διπλωματών τους στην Ελλάδα, αλλά είχαν ως απτό αποτέλεσμα την παροχή των περίφημων επίσημων Γερμανικών εγγυήσεων για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Άρα ο Κωνσταντίνος έπαιζε ένα διπλό παιχνίδι, που άλλωστε τον έκανε να έχει τύψεις απέναντι στο Βενιζέλο την εποχή που συνεργάζονταν ομαλά, πριν δηλαδή ξεσπάσει η κρίση των Δαρδανελλίων. Τουλάχιστον μέχρι την αποχώρηση των πρεσβευτών των Κεντρικών Αυτοκρατοριών από την Αθήνα, είμαστε βέβαιοι ότι ο Βασιλιάς απλώς προσπαθούσε να κερδίσει χρόνο μήπως και οι Γερμανοβούλγαροι νικήσουν στο Βαλκανικό μέτωπο και δεν αντιμετώπιζε ρεαλιστικά την πιθανότητα να προσχωρήσει στην Αντάντ.

Ο Richter προσπαθεί να μετέλθει ανώδυνα την εισβολή των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία, για την οποία εμμέσως επιρρίπτει ευθύνες στους Συμμάχους για την εχθρική πολιτική τους εναντίον της Ελλάδας και την εμμονή τους για αποστράτευση. Ο Βασιλιάς όμως γνώριζε την επικείμενη εισβολή αρκετές εβδομάδες πριν, δεν κατάφερε να την αποσοβήσει, και μετά από ατέρμονες διαπραγματεύσεις αρκέστηκε αφελώς στις Γερμανικές εγγυήσεις για αποχώρηση των Βουλγάρων μετά το τέλος του πολέμου, κάτι που λογικά αποκλείεται να γινόταν, παρά μόνο με νέο πόλεμο. Επίσης η είσοδος των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία πύκνωσε τους υποστηρικτές του Βενιζέλου και αδυνάτισε την επιχειρηματολογία του Βασιλιά και των κυβερνήσεων του στη κοινή γνώμη. Επίσης οφείλω να επισημάνω ένα κενό τη αφήγησης: αφού ο Richter αποφάσισε να μας δώσει ένα συνολικό περίγραμμα του Εθνικού Διχασμού, όφειλε να συμπεριλάβει και το ζήτημα της συμμετοχής της Ελλάδας στην εκστρατεία των Δαρδανελλίων. Και αυτό για δύο λόγους. Ο πρώτος γιατί αποτέλεσε κομβικό ζήτημα της συνολικής διένεξης και ο δεύτερος γιατί δικαίωσε απόλυτα τον Βασιλιά και το γενικό επιτελείο, άρα θα βοηθούσε και τη γενικότερη επιχειρηματολογία της μελέτης. 

Μια από τις αμφιλεγόμενες θέσεις του Richter που περιέχονται στην ανά χείρας μελέτη, έχει να κάνει με τον εξαναγκασμό του Βενιζέλου από τον Βασιλιά σε παραίτηση, τον οποίο ο Γερμανός ιστορικός θεωρεί απολύτως συνταγματικό. Προφανώς η θέση αυτή είναι αμφιλεγόμενη καθώς υπάρχει μια ολόκληρη βιβλιογραφία επί του ζητήματος, το οποίο είναι περίπλοκο και μάλλον δύσκολο να ξεκαθαρίσει αν δεν εξεταστούν μια σειρά από παράγοντες, όπως πχ οι γνώμες των συνταγματολόγων της εποχής. Για τα "Νοεμβριανά" ο Richter υιοθετεί πλήρως την κυβερνητική αφήγηση είτε υποβαθμίζοντας υπερβολικά τις αυθαιρεσίες εις βάρος των βενιζελικών, είτε αιτιολογώντας αυτές λόγω της παράνομης ανατρεπτικής δραστηριότητας των θυμάτων. Ακόμη και για τη διαβόητη διαπόμπευση Μπενάκη μας παρουσιάζει μια άλλη εκδοχή από την κρατούσα, αλλά η επιστολή Μπενάκη προς Βασιλιά που επικαλείται δεν τη γνωρίζω, ενώ ο συγγραφέας δεν μας δίνει τη πηγή του. 

Ίσως κάποιος πει ότι αδικούμε τον Richter καθώς υποτίθεται πως η μελέτη του αφορά τη Ρωσική οπτική του εθνικού μας δράματος, που είχε αντιβενιζελική χροιά λόγω της στήριξης του Τσάρου στον Ελληνικό Θρόνο. Όμως τελικά ο συγγραφέας δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό, αλλά μας δίνει μια συνολική οπτική των αποφάσεων και των γεγονότων της περιόδου χρησιμοποιώντας και πολλές άλλες πηγές, ενώ τελικά οι πληροφορίες από το Ρωσικό αρχείο που παρατίθενται καλύπτουν λιγότερο από το μισό της αφήγησης. Γενικά η μελέτη σου δίνει την εντύπωση από την πρώτη στιγμή ότι γράφτηκε με αφορμή τα υποτιθέμενα ανακαλυφθέντα Ρωσικά αρχεία και όχι λόγω αυτών. Ο Richter προσπαθεί καταφανώς να διαφοροποιηθεί από την υφιστάμενη καθιερωμένη βενιζελική εκδοχή του Εθνικού Διχασμού, κάτι που άλλωστε αναφέρει και ο ίδιος στον επίλογο του και κάτι που δεν μας βρίσκει αναγκαστικά αντίθετους. Στην ιστορική επιστήμη τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο και όλα να εξετάζονται συνεχώς στο φως νέων πειστηρίων, η νέων ερμηνειών. Λόγω των ελλείψεων αυτών όμως, το αποτέλεσμα και οι ερμηνείες του συγγραφέα μου μοιάζουν φτωχές, σε πολλές περιπτώσεις γίνονται νοητικά άλματα.

Συμπερασματικά το βιβλίο του Richter αποτελεί ακόμη μια σημαντική προσθήκη στη βιβλιογραφία για τον Εθνικό Διχασμό με κάποια νέα στοιχεία που φωτίζουν πτυχές του θέματος. Είναι αδύνατον όμως να σταθεί μόνη της χωρίς να συνδυαστεί με άλλες μελέτες για το σημαντικό αυτό διαφιλονικούμενο ζήτημα της σύγχρονης Ιστορίας μας.

Μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο από εδώ: https://www.govostis.gr/product/1481/ellada-1915-1917-mesa-apo-ta-rwsika-arxeia.html

Σχόλια

  1. Αγαπητέ Φιλίστορ,

    Χαίρομαι που πρόλαβες κιόλας να διαβάσεις το βιβλίο του Ρίχτερ! Κι εγώ το αγόρασα πριν δέκα μέρες και έσπευσα να το διαβάσω (ίσως πιο γρήγορα αλλά και λιγότερο προσεκτικά από εσένα). Ήθελα να διατυπώσω μια σειρά από απορίες κάτω από άλλο άρθρο, αλλά ας το κάνω εδώ. Λοιπόν, ξεκινώ μια σειρά από αντιφατικά αλλά αυθόρμητα σχόλια:

    - Ο Ρίχτερ αναφέρει ότι στην ελληνική "Λευκή Βίβλο" με την αλληλογραφία Σοφίας-Κάιζερ, που εκδόθηκε στο 1919, δε δημοσιεύονται τα γερμανικά πρωτότυπα τηλεγραφήματα αλλά γαλλικές μεταφράσεις - και από αυτό συνάγει την πλαστότητά τους. Όμως, δεν απέδειξε η έρευνα του Λεονταρίτη ("Greece and the Great Powers 1914-1917" (Thessaloniki, Institute for Balkan Studies, 1974, pp. xiv + 521) πως αυτά τα τηλεγραφήματα υπάρχουν και βρίσκονται στα αρχεία του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών; Επίσης, νομίζω πως δε μιλάμε μόνο για μια αλληλογραφία ανάμεσα σε δύο ηγεμόνες, με προσωπικό χαρακτήρα, αλλά και, επιπλέον, για μία ολόκληρη σειρά συνεννοήσεων ανάμεσα στην βασιλική κυβέρνηση και την γερμανική κυβέρνηση. (Συμπληρωματικά διερωτώμαι μήπως, επειδή τα γαλλικά εθεωρούντο τότε η γλώσσα της διπλωματίας, δεν θα ήταν λογικό τα πρωτότυπα τηλεγραφήματα να είναι στα γαλλικά;)

    Κοντολογίς, νομίζω πως όσα στοιχεία αναφέρει ο Λεονταρίτης (δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, αναπαράγω την εμπεδωμένη εντύπωση με βάση όσα αναφέρουν άλλοι συγγραφείς που τα επικαλούνται, αλλά και σχολιαστές αυτού του ιστότοπου) τεκμηριώνουν συνεννοήσεις ανάμεσα σε Αθήνα και Βερολίνο (που, μάλιστα, υπερβαίνουν τα εθνικά "εσκαμμένα"). Άρα, ουσιαστικά, ο ισχυρισμός του Ρίχτερ "βγάζει" και αυτά τα στοιχεία πλαστά;

    - Από την άλλη, τόσο ο Ρίχτερ όσο και η Κακούρη (στο "Ουλάνοι στη Λάρισα", εκδ. Καπόν) χρησιμοποιούν ως πηγή τον Λεονταρίτη (Leon). Δεν θα έπρεπε να αποκρούσουν και όσα στοιχεία αυτός παραθέτει; (Σημειώνω, μάλιστα, πως η Κακούρη χαρακτηρίζει τα περί "γερμανοφιλίας" του Κωνσταντίνου "μπαρούφες").

    - Να σημειώσω πως -αν θυμάμαι καλά - ο Ενεπεκίδης είχε υποσχεθεί, όταν πρωτοεξέδωσε την έρευνά του σε συνέχειες στα "ΝΕΑ", πως θα δημοσίευε αργότερα και τα πρωτότυπα τηλεγραφήματα. Ξέρει κανείς αν έκανε, τελικά, κάτι τέτοιο;

    - Ωστόσο, αν κανείς λάβει υπ' όψη πως οι Γάλλοι ήταν αυτοί που είχαν το μεγαλύτερο μένος κατά του Κωνσταντίνου, δεν θα ήταν λογικό να είχαν και τα ανάλογα τεκμήρια, σε αντίθεση με όσα αποκάλυψε ο Driault;

    - Για να αναφερθώ και στο παρόν άρθρο (ίσως επανέρθω αργότερα εκτενέστερα), απορώ που ο Φιλίστωρ χαρακτηρίζει "υποτιθέμενα ανακαλυφθέντα Ρωσικά αρχεία" την πηγή του βιβλίου του Ρίχτερ. Μπορεί ο Γερμανός ιστορικός να έχει "λερωμένη η φωλιά του" με όσα έχει γράψει για τη "Μάχη της Κρήτης", αλλά και εκεί δεν αμφισβητήθηκε η γνησιότητα της πηγής του, αλλά οι ερμηνείες που αυτή παραθέτει και τα συμπεράσματα που εκείνος εξήγαγε. Άλλωστε, δεν ήταν γνωστό από εκδόσεις των εν λόγω ρωσικών αρχείων στο εξωτερικό η αντίθεση του Πέτρογκραντ στην έξωση του Κωνσταντίνου;

    - Νομίζω πως θα έπρεπε να υπάρξει ένα άρθρο στον παρόντα ιστότοπο με μία αδρομερή αντιπαραβολή των αρχείων που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς για τον Διχασμό, για να έχουμε τουλάχιστον έναν συγκεντρωτικό βιβλιογραφικό οδηγό για το θέμα. Ως προς αυτό, συμφωνώ κι εγώ πως το νέο βιβλίο είναι σημαντική προσθήκη στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία.

    - Και για να "ελαφρύνουμε" λίγο: μήπως θα ήταν καλύτερα να είχε ασχοληθεί με τα αρχεία της εποχής, για να μπορούμε πιο άμεσα να κρίνουμε την γνησιότητά τους, ο αείμνηστος … Λίνος Πολίτης, που εξέδωσε τα χειρόγραφα του Σολωμού;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητε ανωνυμε, συγχαρητηρια για την ευστοχοτατη παρεμβαση! Μιας και ειμαι απο τους αναγνωστες του παροντος ιστολογιου που κατα καιρους εχω αναφερθει στο βιβλιο του Λεονταριτη(το οποιο μου το ειχε συστησει ο ιδιος ο Φιλιστωρ, βρηκα αντιτυπο του σε μια βιβλιοθηκη και το φωτοτυπησα) και μιας και διαβαζω τωρα και το βιβλιο του Ριχτερ, επιτρεψε μου να σου απαντησω σε καποια απο τα ερωτηματα σου.

      1) Σχετικα με την αλληλογραφια Σοφιας-Καιζερ, ο Ριχτερ οπως θα δεις στις σελιδες 151-152 θεωρει οτι ειναι πλαστη οχι μονο λογω της γαλλικης γλωσσας, αλλα και οτι εχει δει το ιδιο κειμενο δημοσιευμενο σε γερμανικη μελετη, οπου στο γερμανικο κειμενο υπαρχουν πλειστα λαθη γραμματικα και λεξιλογικα που αποκλειεται να τα εκανε ατομο γερμανοφωνο οπως η Σοφια! Επισης η συνταξη του κειμενου θυμιζει ελληνικα(δηλαδη σαν καποιος που εγραψε στην ελληνικη γλωσσα μετα να προσπαθησε να το μεταφρασει στα γερμανικα...)
      Να διορθωσω ομως μια προταση που εγραψες. Λες "για μία ολόκληρη σειρά συνεννοήσεων ανάμεσα στην βασιλική κυβέρνηση και την γερμανική κυβέρνηση". Δεν ισχυει το συγκεκριμενο. Απ'οτι φαινεται, λιγοι μεσα στις λεγομενες "βασιλικες κυβερνησεις" γνωριζαν σε ολο τους το ευρος τις συνεννοησεις του Κωνσταντινου με τους Γερμανους. Συγκεκριμενα μιλαμε κατα βαση για συνεννοησεις μεταξυ συγκεκριμενων προσωπων(Κωνσταντινος, Σοφια, Μεταξας, Στρειτ, πρεσβης της Γερμανιας-Quadt αρχικα, Mirbach στη συνεχεια, Καιζερ Γουλιελμος, Νικολαος Θεοτοκης-πρεσβης μας στην Γερμανια και του στρατιωτικου ακολουθου της Γερμανιας στην Ελλαδα-μου διαφευγει το ονομα του αυτη την στιγμη).

      2) Σχετικα με την Λευκη Βιβλο, με βαση ο,τι εχω διαβασει εως τωρα, πιστευω οτι ειναι ενα συνονθυλευμα τοσο γνησιων, οσο και πλαστων κειμενων. Δεν θυμαμαι να ισχυριζεται καπου ο Λεονταριτης στο βιβλιο του(θα το ξανακοιταξω ωστε να ειμαι σιγουρος), οτι το περιεχομενο των γερμανικων διπλωματικων αρχειων που ο ιδιος μελετησε, πως ταυτιζεται απολυτως με την Λευκη Βιβλο. Επισης ο Λεονταριτης στην εισαγωγη του βιβλιου του, τονιζει κατι πολυ σημαντικο! Οτι μαλλον δεν θα μαθουμε ποτε σε ολη του την διασταση το τι συνεβη πραγματικ κατα τον Εθνικο Διχασμο μιας και πολλα εγγραφα καταστραφηκαν!

      3) Συμφωνω απολυτως με τις παρατηρησεις σου ως προς το οτι τοσο ο Ριχτερ οσο και η Κακουρη, ενω χρησιμοποιουν τον Λεονταριτη ως πηγη, τηρουν σιγη ιχθυος περι του ζητηματος των μυστικων συνεννοησεων Κωνσταντινου-Γερμανων! Αφου τα γνωριζουν, θα επρεπε τουλαχιστον να προσπαθησουν να τα αντικρουσουν και οχι να τα αποσιωπησουν. Δυστυχως ειναι κριμα εν ετει 2018, 100 χρονια μετα απο αυτα τα γεγονοτα, να συνεχιζουν οι ιστοριογραφοι εκεινης της περιοδου να αγνοουν(εσκεμμενα μαλλον...) τα στοιχεια που δεν τους βολευουν στην θεωρηση τους! Φυσικα δεν αναφερομαι μονο στους φιλοβασιλικους συγγραφεις αλλα και στους βενιζελικους(Μαυρογορδατος πχ αλλα και παλιοτεροι οπως ο Πετριδης και ο Ενεπεκιδης), οι οποιοι αγνουν επιδεικτικα τα στοιχεια απο "ανταντικους" συγγραφεις(Ντριο, Τομσον, Χιμπεν κλπ) που ειναι επιβαρυντικα για την βενιζελικη πλευρα.

      Διαγραφή
    2. 4) Συμφωνω οτι θα ηταν πολυ χρησιμο απο την μερια του Φιλιστωρα, ενα αρθρο-βιβλιογραφικος οδηγος που να αναφερεται σε εργασιες συγγραφεων που μελετησαν διπλωματικα αρχεια εκεινης της εποχης(τουλαχιστον για βιβλια που εχουν γραφτει η μεταφραστει στα ελληνικα), μπας και ξεκαθαριστει καπως το τοπιο. Για να συμβαλλω καπως στο ζητημα, να αναφερω τους εξης συγγραφεις.
      α) Εντουαρ Ντριο, μελετησε τα ελληνικα και γαλλικα αδημοσιευτα διπλωματικα αρχεια κατοπιν προσκλησης στην Ελλαδα απο την κυβερνηση Βενιζελου ωστε να συγγραψει διπλωματικη ιστορια της Ελλαδος. Στον 5ο και τελευταιο τομο του εργου του, οσο και στο βιβλιο του "Βασιλευς Κωνσταντινος", αναφερεται στην περιοδο που μας ενδιαφερει, βασισμενος σε αυτα τα αρχεια που μελετησε, οσο και καποιες ακομα πηγες ανταντικης ομως μονο προελευσεως(νομιζω οτι ειχε υπ'οψιν του και τα ρωσικα αρχεια που μελετησε ο Ριχτερ).
      β) Πολυχρονης Ενεπεκιδης, μελετησε τα αδημοσιευτα αυστριακα διπλωματικα αρχεια και τα παρεθεσε στο βιβλιο του "Η Δοξα και ο Διχασμος 1908-1918"(στην πραγματικοτητα, ενωμενα δυο παλαιοτερα βιβλια του, το δευτερο ειχε και καποια στοιχεια απο γερμανικα και ελβετικα αρχεια). Εμπιπτει στο ιδιο "λαθος" με τον Ριχτερ! Βασισμενος σε πηγες μιας και μονο πλευρας, αραδιαζει συμπερασματα(και μαλιστα με υφος παντογνωστη...).
      γ) Παυλος Πετριδης "Ξενικη Εξαρτηση και Εθνικη Πολιτικη 1910-1918". Στοιχεια απο αδημοσιευτα αυστριακα διπλωματικα αρχεια αλλα και δημοσιευμενο γερμανικο και αυστριακο υλικο.
      δ) Γιωργος Λεονταριτης. Αδημοσιευτο υλικο απο το ελληνικο και το γερμανικο υπουργειο Εξωτερικων καθως και αδημοσιευτα πρακτικα απο τα βρετανικα υπουργικα συμβουλια. Επισης εκτενης αναφορα σε δημοσιευμενο διπλωματικο υλικο απο ολες τις εμπλεκομενες τοτε χωρες(νομιζω και τα ρωσικα αρχεια που μελετησε ο Ριχτερ). Δυστυχως το βιβλιο του "Greece And The Great Powers 1914-1917" ποτε δεν κυκλοφορησε στα ελληνικα(αναρωτιεμαι γιατι). Υπαρχει παρολα αυτα στα ελληνικα το δευτερο βιβλιο του "Η Ελλαδα στον Α' Παγκοσμιο Πολεμο 1917-1918" κι επισης στον 15ο τομο της Ιστοριας Ελληνικου Εθνους της Εκδοτικης Αθηνων, εκτιθενται πολλα απο τα συμπερασματα του Λεονταριτη(αυτουσια μεταφραση απο το βιβλιο του), αλλα σε συνεπτυγμενη μορφη.
      ε) Κωστας Λουλος "Η Γερμανικη Πολιτικη στην Ελλαδα 1896-1914", μελετησε τα αδημοσιευτα και δημοσιευμενα γερμανικα διπλωματικα αρχεια της περιοδου που αναγραφεται στον τιτλο του βιβλιου του. Δεν αφορα τον Εθνικο Διχασμο, αλλα εχει μεγαλη σημασια διοτι αφορα την αμεσως προηγουμενη περιοδο και βλεπουμε πολυ ενδιαφεροντα πραγματα, οπως 1)την σαφη φιλογερμανικη προσεγγιση του Κωνσταντινου(μαζι με τα στοιχεια απο Λεονταριτη για την αμεσως επομενη περιοδο, 1914-1918, εχουμε πληρη εικονα, την οποια οι Ριχτερ, Κακουρη, Μπαρμπης κλπ, απ'οτι φαινεται αγνοουν επιδεικτικα...), η οποια ομως απεχει παρασαγγας απο την "γερμανοδουλεια" που πανε να παρουσιασουν οι φιλοβενιζελικοι! 2) την εγκριση του ιδιου του Βενιζελου σε αυτη την φιλογερμανικη προσεγγιση του Κωνσταντινου το '13-'14(το παραδεχεται εμμεσως πλην σαφως και ο Πετριδης στο βιβλιο του), κατι που μας κανει να απορουμε για το πως μετα απο λιγους μηνες ο Βενιζελος κατηγορουσε τον Κωνσταντινο για γερμανοδουλεια και προδοσια απεναντι στην Ανταντ. 3) Λαθη συγγραφεων οπως ο Ενεπεκιδης(τον αναφερει ονομαστικα ο Λουλος) ως προς την θεωρηση τους σχετικα με την γερμανικη πολιτικη απεναντι στην Ελλαδα. Λαθη που προεκυψαν διοτι ο Ενεπεκιδης μελετησε μονο το αυστριακο και οχι το γερμανικο διπλωματικο υλικο!

      Κατα τ'αλλα, υπαρχουν αρκετοι συγγραφεις που μελετησαν δημοσιευμενο διπλωματικο υλικο απο διαφορες χωρες(πχ την βρετανικη εκδοση "British Documents on the Origins of War"), οπως ο Σπυρος Μαρκεζινης η ο Εμμανουηλ Ρουκουνας στο βιβλιο του "Εξωτερικη Πολιτικη 1914-1923"

      Διαγραφή
    3. Μετά από όλα αυτά που έγραψε ο metal warrior εγώ τι να πω; Ότι ο μαθητής ξεπέρασε τον δάσκαλο κάτι που είναι πλέον φανερό; Απλά απευθύνω και δημόσια την πρόσκληση που του έχω κάνει ιδιωτικά να μας στείλει τα γραπτά του. Οι στήλες του ιστολογίου μας είναι ανοιχτές και οι αναγνώστες μας διψούν για νέες πληροφορίες πάνω στα ζητήματα αυτά!!

      Διαγραφή
    4. Προσθέτω, Χρίστος Θεοδούλου "Η Ελλάδα και η Αντάντ 1η Αυγούστου 1914 - 25η Σεπτεμβρίου 1916"

      Διαγραφή
  2. "...είχαν ως απτό αποτέλεσμα την παροχή των περίφημων επίσημων Γερμανικών εγγυήσεων για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας."

    Η παροχή των Γερμανικών εγγυήσεων δεν έγινε για τη διατήρηση της ουδετερότητας? Πώς λοιπόν οι διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν συνιστούν ένδειξη πως ο Κωνσταντίνος δεν ήταν πραγματικά ουδετερόφιλος? Και πως αποκλείουν την πιθανή σύμπραξη με την Αντάντ? Όχι μόνο στις παροτρύνσεις του Κάιζερ να συνταχθεί με τη Γερμανία αντιστάθηκε ο Κωνσταντίνος αλλά και σ' εκείνη του Βενιζέλου που, αντίθετος στην πολιτική της ουδετερότητας, πίστευε πως, από τη στιγμή που δεν συντασσόταν με τη μία εμπόλεμη παράταξη η Ελλάδα, όφειλε να συνταχθεί με την άλλη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το ζητημα ειναι οτι ο Κωνσταντινος ηθελε να παραμεινει ουδετερος διοτι αφενος πιστευε οτι οι Γερμανοι θα κερδισουν τον πολεμο και αφετερου οτι η Ελλας ως χωρα που περιβαλλεται απο θαλασσα, δεν μπορει να πολεμησει εναντιον των Δυναμεων που κυριαρχουν στην θαλασσα(Ανταντ). Ομως στις επαφες του με τους εκπροσωπους της Ανταντ προφανως και δεν δηλωνε οτι πιστευει στην γερμανικη νικη, αντιθετως δηλωνε οτι ενδεχομενως ηταν προθυμος να συμπραξει με την Ανταντ υπο συγκεκριμενους ορους(μαλλον δεν το ηθελε και πολυ αυτο, αλλα ενδεχομενως καποιε στιγμες να του περασε οντως απο το μυαλο). Υπο αυτη την εννοια, ισχυει αυτο που εγραψε ο Φιλιστωρ, οτι ο Κωνσταντινος επαιξε διπλο παιχνιδι, κατι το οποιο δεν το βρισκω καθολου κακο, απλως ηταν πολυ δυσκολο εγχειρημα διοτι ηθελε πολυ επιδεξιους διπλωματικους χειρισμους και απο την αλλη δυσχεραιναν το εργο του και οι βενιζελικοι που ηδη απο το καλοκαιρι του 1914 οταν ξεκινησε ο Μεγαλος Πολεμος και οταν ακομα δεν υπηρχε ΚΑΜΙΑ αντιθεση Βασιλεως-Κωνσταντινου, αυτοι ξιφουλκουσαν εναντιον του πρωτου(βλ. "Ημερολογιον-Αρχειον" του Γεωργιου Στρειτ, σχετικα με το περιστατικο των εμπρηστικων αρθρων βενιζελικων εφημεριδων που κατευθυνονταν απο τον υπουργο Εσωτερικων Ρεπουλη, εναντιον του Στρειτ που ηταν τοτε υπουργος Εξωτερικων).

      Διαγραφή
    2. Προς Γιάννη Γ

      Δεν βλέπω που διαφωνούμε. Οι διαπραγματεύσεις που έκανε ο Βασιλιάς εμπεριείχαν ανταλλάγματα για να μείνει η Ελλάδα ουδέτερη. Από τη στιγμή που έκλεισε τη συμφωνία και μέχρι τα νοεμβριανά γνωρίζουμε από πρώτο χέρι ότι έπαιζε θέατρο ότι σκεφτόταν τη πιθανότητα να συνταχθεί με την Αντάντ. Μια μόνο παρατήρηση: η διατύπωση των ανταλλαγμάτων ήταν τόσο αόριστη ώστε επί της ουσίας η Γερμανία δεν δεσμευόταν για τίποτε. Επίσης το έγγραφο αυτό δεν κοινοποιήθηκε ποτέ στο Ελληνικό υπουργείο εξωτερικών... Με δεύτερο ανώνυμο συμφωνώ απολύτως...

      Διαγραφή
  3. αγαπητε φιλιστορα.
    αν θυμαμσι καλα σου εχω στειλει τα τσαρικα αρχεια για την ελλαδα τα γνησια οπως δημοσιευτικαν απο τον adamov στην γερμανικη γλωσσα και ακριβως τα ιδια σε ελληνικη μεταφραση.πιστευω οτι ο ριχτερ εκανε παντως καλη προσπαθεια αν και δεν εχω παρει το βιβλιο του.
    οσον αφορα τα πλαστα εγγραφα.τον καιτο εκεινο κυκλοφορουσαν πολλα εγγραφα γνησια αλλα ειτε ειχαν αφαιρεθει φρασεις ειτε ειχαν προστεθει σε αυτα κατα πως βολευε την βενιζελικη προπαγανδα.κυκλοφορουσα και τελειως πλαστα εναντιον του βασιλεως βεβαια.
    στα εγγραφα του ενεπεκιδη εχω να προσθεσω το εξης.αν εξαιρεσεις τους βαρυγδουπους αντιβασιλικους τιτλους(οπως τους εβαλε το 1963 στην κορυφωση του ανενδοτου αγωνα)δεν λενε κατι για προδοσια του βασιλεως.αλληλογραφια της βασιλισσας με τους γερμανους δημοσιευσε ο αγγλος αρχιπρακτορας κομπτον μακενζυ τοτε που τελικα ηταν πλαστη.εγινε και καποια δικη στο λονδινο το 1931 εναντιον του για πλαστα εγγραφα.αρα δικιο εχει ο ριχτερ που την βγαζει πλαστη.ισως να ειναι γνησιο ενα τηλεγραφημα στον αδερφο της που το εστειλε σε στιγμη αγανακτησεως την ωρα που βομβαρδιζαν το ανακτορο οι συμμαχοι.ποιος μπορει να την αδικησει ομως;
    ο βενιζελος οχι μονο ηξερε τα παντα για τα μετρα κατα της ελλαδος της ανταντ αλλα ηταν ο κυριος εισηγητης τους.διασημη ειναι η επιστολη του στον γαλλο προεδρο για να αποκλειστει η ελλαδα ωστε 《ο λαος των απατεωνων κσι τον αφαιρετζιδων αν πεινασει να αναγκαστει 》ακομα και γαλλοι βουλευτες εξεπλαγησαν με την επιστολη αυτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ο λαος των απατεωνων και των αφαιρετζηδων αν πεινασει θα αναγκαστει να διωξει τον βασιλεα του.μερος της επιστολης δημοδιευει ο γαλλος προεδρος πουανκαρε στα απομνημονευματα του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σε ποια σελίδα το λέει και σε ποιο τόμο των απομνημονευματων??

      Διαγραφή
    2. Δεν εχω τωρα μπροστα το βιβλιο παντως το γραφει.το γραφει επισης και ο cosmin στο βιβλιο του εκδοθεν το 1968 με τιτλο η ελλας και η ανταντ.την εχει ολοκληρη την εποστολη

      Διαγραφή
  5. συμπληρωμα.
    την εποχη εκεινη συγγρουοντο δυο μεγαλοι συνασπισμοι.
    με ποια λογικη οποιος ενταχτηκε με την μια πλευρα ειναι πατριωτης ενω αυτος που ενταχτηκε με την αλλη προδοτης;επειδη το ελεγε η αγγλικη προπαγανδα που τονιζε οτι οι αγγλογαλλοι αποικιοκρατες πολεμουσαν για τα ...δικαιωματα των μικρων λαων;για τα δικαιιωματα των μικρων λαων ξεπατωσαν την ελλαδα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Βασίλης Τσίχλης12 Νοε 2018, 11:03:00 μ.μ.

    Κατ’ αρχάς να συγχαρώ τον Φιλίστορα για τη βιβλιοκριτική του, η οποία είναι σαφής και περιεκτική. Νομίζω ότι το περιεχόμενο του βιβλίου του Richter συνοψίζεται άριστα στην παρατήρησή του ότι το βιβλίο συντάχθηκε με αφορμή τα ρωσικά αρχεία και όχι λόγω αυτών.

    Τα εν λόγω ρωσικά αρχεία στην Ελλάδα δημοσιεύθηκαν σε συνέχειες από το «Σκριπ» στον Μεσοπόλεμο αλλά δεν θυμάμαι τη χρονολογία.

    Σε γενικές γραμμές, ο Richter δεν γράφει κάτι που δεν γνωρίζουμε. Πιστεύω ότι η καλλίτερη διπλωματική ιστορία της Ελλάδος για τα έτη 1914-1922 είναι η «Σκιά της Δύσεως» του Σακελλαροπούλου, έργο που δύσκολα θα ξεπεραστεί.

    Γιατί όμως πρέπει να διαβαστεί ο Richter; Διότι μας προσφέρει μια σαφή και σοβαρή αντιβενιζελική εκδοχή των γεγονότων. Για πρώτη φορά βλέπω έναν σοβαρό ιστορικό να καταπιάνεται σοβαρά με την αντιβενιζελική ιστορία. Έως σήμερα οι σοβαροί ιστορικοί ασχολούνταν αποκλειστικώς με τη βενιζελική εκδοχή. Για παράδειγμα, όλοι χρησιμοποιούν τον Βεντήρη όταν είναι γνωστό ότι δεν είναι πάντα ακριβής.

    Όσον αφορά τα δύο τηλεγραφήματα της Βασιλίσσης Σοφίας (σελ. 150-152), δημοσιεύθηκαν με αριθμό 77 και 79 στο συμπλήρωμα της Ελληνικής Λευκής Βίβλου 1913-1917, η οποία εκδόθηκε στη γαλλική και εν συνεχεία μεταφράστηκε στην αγγλική (χρησιμοποιώ την αγγλική μετάφραση). Στη Λευκή Βίβλο δεν προσδιορίζεται ο εκδότης της (αναφέρεται μόνον ότι εκδόθηκε από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών) ούτε η πηγή από την οποία αντλήθηκαν τα κείμενα.

    Ο Λεονταρίδης («Greece and the Great Powers 1914-1917») αντιγράφει αποσπάσματα των δύο ανωτέρω τηλεγραφημάτων (σελ. 451-452) και ως πηγή αναφέρει τη Λευκή Βίβλο, χωρίς περαιτέρω παραπομπή στο αρχείο που βρίσκεται το ίδιο το τηλεγράφημα. Γενικότερα, μερικές φορές ο Λεονταρίδης παραπέμπει και στη Λευκή Βίβλο και στο Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών (επαληθεύοντας με τον τρόπο αυτόν το περιεχόμενο της Λευκής Βίβλου) και μερικές φορές μόνον στη Λευκή Βίβλο, πρακτική που μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι δεν υφίσταται το σχετικό τηλεγράφημα (τουλάχιστον στο Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών). Διάβασα πριν από πολλά χρόνια τον Λεονταρίτη και δεν θυμάμαι τη μεθοδολογία του. Νομίζω όμως ότι δεν χρησιμοποιεί ιδιαίτερα τη Λευκή Βίβλο.

    Ο Ενεπεκίδης στο βιβλίο του δεν αναφέρει καθόλου το όνομα της Βασιλίσσης Σοφίας εξιστορώντας τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα το έτος 1917.

    Σε κάθε περίπτωση, τα δύο αυτά τηλεγραφήματα δεν είναι ιδιαιτέρως σημαντικά ούτε μεταβάλουν τη συνολική οπτική μας επί του ζητήματος. Φανερώνουν όμως ότι για τον Εθνικό Διχασμό πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί ακόμη και με τις επίσημες πηγές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολυ ενδιαφερουσα η τοποθετηση του κυριου Τσιχλη, του οποιου το βιβλιο "Το Κινημα Του Γουδη και ο Ελευθεριος Βενιζελος" ειναι απαραιτητο σε ολους τους απαιτητικους μελετητες της νεοελληνικης ιστοριας!

      Διαγραφή
  7. Εχω την αποψη οτι ο Καιζερ υ
    τον δουλευε τον Κωνσταντινο. Οπως ειπε κιενας γαλλος διπλωματης ,νομιζω, "προκειται περι ηλιθιου υπνωτισμενου απτον Καιζερ" Καταρχας με την εισοδο των βουλγαρων στη μακεδονια, θα πρεπε να ξυπνησει αλλα φευ!

    Απτην αλλη ο Βενιζελος...μεγιστος τυχοδιωκτης Ενω δεν ειχε καμια εμπιστοσυνη στον ελληνικο στρατο, οπως ομολογουσε, τον εστειλε στη μικρασια, υποτιμωντας τους τουρκους Την πατησε κιαυτος απτους "φιλους" του

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ελα ρε θανο.παιρνεις στα σοβαρα τι ειπε ενας πληρωμενος γθα προπαγανδα εναντιον του βασιλεα γαλλος δημοσιογραφος.δεν υοηρχαν γαλλοι δημοσιογραφοι τοτε που να μην διεκειντο με μισος εναντιον της βασιλικης οικογενειας,και διεδιδαν σε συνεργασια με τους βενιζελικους τερατωδη πραγματα εναντιον του βασιλεα χωρις αυτος να μοορει να τους απαντησει.τα ελεγε ο βασιληας αλλα αυτοι δεν τα εβαζαν στις εφημεριδες τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ταϋγέτη , θυμάμαι που έγραφες παλιά στο πηορθμ.γρ και έλεγες ότι οι 200 της Καισαριανής που εκτελέστηκαν την 1/5/1944 δεν ήταν όλοι αριστεροί ( κομμουνιστές, τροτσκιστές κ.λπ. ) αλλά ότι υπήρχαν και μη αριστεροί, έστω κάποιοι λίγοι. Και μάλλον είχες δίκιο. Διάβασα για τους Μιχαήλ Γαντέ και Νικόλαο Τσίκο μεταξύ των εκτελεσμένων. Αυτοί ανήκαν στην οργάνωση Όμηρος, στην οργάνωση που ανήκε και ο Στυλιανός Παττακός.

      Στην "Ιστορία της Χωροφυλακής του Κωνσταντίνου Αντωνίου σελ. 1738 – 1747" :


      "ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΟΜΗΡΟΣ
      (…)
      Περί των συνθηκών συστάσεως εξελίξεως και δράσεως της πολυσχιδώς δρασάσης οργανώσεως ταύτης είδον το φώς της δημοσιότητος λεπτομερείς περιγραφαί καί αναφοραί , βάσει αυθεντικών στοιχείων ως ετονίζετο , χάρις είς τόν Αλ. Πώπ διά μακράς σειράς δημοσιευμάτων εις τήν εν Αθήναις εκδιδομένην ημερησίαν Εφημερίδαν «ΕΘΝΟΣ» από 18-11-1946 και εν συνεχεία.
      (..)
      ΚΛΙΜΑΚΙΟΝ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ( κλιμάκιον χωροφυλακής Κορίνθου του «Ομήρου» )
      Συσταθέν κατά Φεβρουάριον 1943 έδρασε επιτυχώς μέχρι των αρχών 1944 υπό την ηγεσίαν του υπασπιστού της Διοικήσεως Χωροφυλακής Κορίνθου Ανθυπομοιράρχου Μιχαήλ Γαντέ. Εις το κλιμάκιον τούτο συμμετείχον και οι Νικόλαος Τσίκος, τοπογράφος, Γεώργιος Σαντιμπατάκης Ενωμοτάρχης , ο σημερινός υποστράτηγος Ανδρέας Ανδρικόπουλος και ο ιδιώτης Σταύρος Καλημέρης. Το σπουδαιότερον των έργων του κλιμακίου τούτου υπήρξεν η προμήθεια εις το ΣΜΑ των σχεδίων της γερμανικής οχυρώσεως του Κορινθιακού κόλπου , πράγμα όπερ επετεύχθη χάρις εις το αστυνομικόν δαιμόνιον του ενωμοτάρχου Σαντιμπαδάκη, όστις περιεφέρετο συνεχώς πέριξ του Ισθμού με ενδυμασίαν αλήτου , και η αυτοθυσία του Τσίκου , όστις βάσει των πληροφοριών του Σαντιμπατάκη προέβη εις την φωτογράφησιν και σχεδιαγράφησιν των έργων.
      Το κλιμάκιον υπήρξεν ατυχές διότι την 25-2-1944 συνελήφθη ο Τσίκος και μετά δύο ημέρας ο Γαντές επανερχόμενος εξ Αθηνών. Αμφότεροι κατεδικάσθησαν εις θάνατον και εξετελέσθησαν εις το σκοπευτήριον Καισαριανής την 1-5-1944 μετ’ άλλων 198 Ελλήνων. Μεταφερόμενος εις τον τόπον της εκτελέσεως ο Γαντές και καθ’ ήν ώραν τό αυτοκίνητον διήρχετο έξωθι του Αστυνομικού τμήματος Καισαριανής επέταξε το χιτώνιον της στολής του εις τόν δρόμον , φωνήσας : «Είμαι Αξιωματικός της Χωροφυλακής και οι Γερμανοί με τουφεκίζουν για κατάσκοπο. Γειά σας παιδιά !»."


      Απ’το "Δράσις της Χωροφυλακής κατά την περίοδον 1941 – 1950" ( Αρχηγείον Β. Χωροφυλακής – Διεύθυνσις Οργανώσεως – Τμήμα Μελετών , Αθήναι 1962 , Τυπογραφείον Β. Χωροφυλακής, σελ.48 ) :

      "Τήν 1-5-44 συνελήφθη υπό των Γερμανών και εξετελέσθη κατόπιν βασανιστηρίων πολλών ημερών ο Υπασπιστής της Δ. Χ. Κορινθίας Ανθ/ρχος Γαντές Μιχαήλ , διότι ετύγχανε μέλος της μυστικής εθνικιστικής οργανώσεως ΕΡΜΗΣ."


      Απ’την «Ιστορία της Ελληνικής Χωροφυλακής» του Δασκαλάκη ( σελ. 193 – 194 και 1089,
      Η ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ – ΑΡΓΟΛΙΔΟΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ) :


      "Ανθυπομοίραρχος Μιχαήλ Γαντές εκ Τριπόλεως. Εξετελέσθη υπό των Γερμανών την 1-5-1944 εις Καισαριανήν δι’ εθνικήν δράσιν.
      (…) συνελήφθη υπό των Γερμανών και εξετελέσθη κατόπιν βασανιστηρίων ο υπασπιστής της Διοικήσεως Κορινθίας ανθυπομοίραρχος Μιχ. Γαντές , διότι ετύγχανε μέλος της μυστικής εθνικιστικής Οργανώσεως «Ερμής»."

      Θα βάλω και τις σελίδες, αλλά θα πιάσουν πολύ χώρο, οπότε αν θέλει ο Φιλίστορας ας τις σουλουπώσει κάπως.

      Διαγραφή
    2. Οι σελίδες από τα αντίστοιχα βιβλία :

      https://html2-f.scribdassets.com/o68egcdkw3dtltd/images/454-7e04365504.jpg
      https://html1-f.scribdassets.com/2uda95j24g3dettr/images/46-603f94e6ae.jpg
      https://html1-f.scribdassets.com/9qelk0sqbk3ezbbw/images/190-269d98914d.jpg
      https://html1-f.scribdassets.com/9qelk0sqbk3ezbbw/images/191-6de78c888b.jpg
      https://html2-f.scribdassets.com/xeuju0veo3ewbf1/images/176-5f68b84db5.jpg

      Διαγραφή
    3. Ωραία δεν έπιασαν πολύ χώρο. Παλαιότερα που είχα βάλει κάποιες σελίδες είχαν εμφανιστεί ολόκληρες.

      Διαγραφή
    4. Όλα ωραία παίδες, αλλά να είμαστε και εντός θέματος που είναι το βιβλίο του Richter...

      Διαγραφή
    5. Έχεις δίκιο Φιλίστορα και ζητώ συγνώμη. Βρήκα εδώ τον Ταϋγέτη να σχολιάζει και τα έγραψα. Για ένα άλλο βιβλίο του Ρίχτερ υπάρχει μια κριτική εδώ :
      Α΄Μέρος
      https://belisarius21.wordpress.com/2016/05/20/μάχη-της-κρήτης-ένας-αντίλογος-στις-αν/
      Β΄Μέρος και ουσιαστικότερο
      https://belisarius21.wordpress.com/2016/07/16/η-μάχη-της-κρήτης-ένας-αντίλογος-στις-α/

      Διαγραφή
  9. μολις τελειωσα την προσεκτικη αναγνωση του εν λογω βιβλιου.
    επειδη συμβαιναι να εχω διαβασει τα τηλεγραφηματα των ρωσων διπλωματων οπως και βιβλια τιυ ντριω,παξτον χιμπεν,μπαζιλ τομσον κτλ εχω να πω οτι ο ριχτερ κανει αριστη χρηση των τηλεγραφηματων και γενικα το βιβλιο ειναι συνοπτικο και ξεκουραστο και σε βαζει στο νοημα του εθνικου διχασμου.
    στο τελος δεν βγαζει πλαστα τα δηθεν τηλεγραφηματα της βασιλισης σοφιας προς τον καιζερ.αλλα φωνες οτι ειναι πλαστα τα δημοσιευομενα τοτε στην λευκη βιβλο ακουστηκαν απο τον στρατο και μεσα στο κοινοβουλιο που απεδειξε την πλαστοτητα τους.
    ευγε στον συγγραφεα που μεχρι χθες δεν τον συμπαθουσα

    ευρεια χργση των γαλλικων αρχειων κανει ο ντριω,ενω των αγγλικων ο θεοδουλου,τωρα συμπληρωθηκε το παζλ με τον ριχτερ.
    πριν απο αυτους ομως οπως ο ιδιος το λεει κανουν οι κοσμετατος,αμποτ,χιμπεν και προσθετω εγω ο φραγγουλης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ταυγετη μιας και ανεφερες τον Θεοδουλου, ποια ειναι η γνωμη σου για το βιβλιο του; Ρωταω γιατι δεν το εχω διαβασει, αλλα γνωριζω οτι εχει εκδοθει απο το Εθνικο Ιδρυμα Ερευνων και Μελετων "Ελευθεριος Βενιζελος", το οποιο εχω την εντυπωση οτι ειναι απολυτως στρατευμενο ιδρυμα(σε αντιθεση πχ με το "Ιδρυμα Ιστοριας Ελευθεριου Βενιζελου" που κινειται σε ποιο αντικειμενικα μονοπατια).

      Διαγραφή
    2. λέει στην αρχή το πράγματι στρατευμένο αυτό ίδρυμα ότι δεν συμφωνεί με τα αναγραφομενα στο βιβλιο. είναι καλό πάντως το βιβλιο αλλά κάποιος μου είπε ότι το αγγλικό πρωτότυπο είναι λίγο καλύτερο.

      Διαγραφή
    3. Ενδιαφερον...αραγε στην αγγλικη εκδοση να εγραφε πραγματα που οι κυριοι του Ιδρυματος να εκοψαν?? Και τι θα πει, "δεν συμφωνουν" με το περιεχομενο? Αν δεν συμφωνουν ας το αντικρουσουν...ειναι παντως προς τιμην τους που το εξεδοσαν!

      Διαγραφή
  10. λαθος εκφρασεως. βγαζει πλαστα τα τηλεγραφηματα ηθελα να πω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ενδιαφέρον βιβλίο

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας