Το Ορφανοτροφείο της Near East Relief στη Σύρο

Νοέμβριος 1923

(αναδημοσιεύεται χάρις την γραπτή άδεια της ομάδας του  http://www.syrosagenda.gr)

Το 1923, η Ελλάδα συμφώνησε να δεχθεί περισσότερα από 16.000 ορφανά από τη Near East Relief μετά την εκκένωση από την Τουρκία. Πολλά από αυτά τα ορφανά έχτισαν ένα νέο σπίτι (κυριολεκτικά) στο όμορφο νησί της Σύρου.

Πλέοντας προς την ασφάλεια

Μετά την πυρπόληση της Σμύρνης το Σεπτέμβριο του 1922, η Near East Relief  βρέθηκε αντιμέτωπη με το καθήκον να μετακινήσει πάνω από 20.000 ορφανά από την Τουρκία. Η ελληνική κυβέρνηση προσφέρθηκε απλόχερα να αποδεχθεί την πλειοψηφία αυτών των παιδιών - προσφύγων. Κατά μέσο όρο, οι ορφανά ταξίδεψαν μεταξύ τριών και έξι εβδομάδων για να φθάσουν στην Ελλάδα. Με τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης, η Near East Relief μετέφερε περισσότερα από 16.000 παιδιά κατά μήκος του Αιγαίου από το τέλος του 1923. Περίπου 9.000 από τα παιδιά ήταν Αρμένιοι. Οι άλλοι ήταν ελληνικής εθνικότητας που είχαν μείνει ορφανά και εκτοπίστηκαν κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας του ελληνικού πληθυσμού της Ανατολίας.

Ένα νησί σπίτι

Αν και η Ελλάδα είχε προτείνει να δεχθεί τα ορφανά παιδιά, δεν υπήρχαν αρκετά υφιστάμενα ορφανοτροφεία στην Ελλάδα για να τα φιλοξενήσει. Τα περισσότερα από τα παιδιά πέρασαν το καλοκαίρι ζώντας σε προσωρινά καταλύματα, τα οποία περιελάμβαναν παραθαλάσσια θέρετρα και τα ξενοδοχεία που παραχώρησαν χώρο γι' αυτό το σκοπό. Η Near East Relief διαβεβαίωσε την ελληνική κυβέρνηση ότι τα παιδιά δεν θα γίνουν βάρος Η ελληνική κυβέρνηση χορήγησε Near East Relief  τη χρήση ενός μεγάλου αγροτεμαχίου στη Σύρο στις Κυκλάδες. Η γη, επελέγη ειδικά εξαιτίας της εξαιρετικής γεωργικής προοπτικής της.

η κατασκευή του ορφανοτροφείου (3/1924)

Η Near East Relief έβαλε στόχο την οικοδόμηση ενός σχολείου ορφανοτροφείου με κοιτώνες, αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια και χώρους παιχνιδιού. Η Near East Relief προσέλαβε ενήλικες πρόσφυγες για να βοηθήσουν στην οικοδόμηση των νέων εγκαταστάσεων, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας έγινε από τους μελλοντικούς κατοίκους του. Τα ορφανά της Near East Relief έμεναν σε σκηνές ενώ παράλληλα ενώ βοηθούσαν στο χτίσιμο των νέων σπιτιών τους. Τα ορφανά και οι πρόσφυγες έσκαψαν και 14 μαγκανοπήγαδα για να παρέχουν νερό για το ορφανοτροφείο.

Χτίζοντας και μαθαίνοντας

ορφανά παιδιά (1926)

Μόλις ολοκληρώθηκε, το ορφανοτροφείο στο Σύρου στέγασε κατευθείαν από 2.200 έως 3.000 παιδιά. Η ομάδα αποτελούνταν εξίσου από παιδιά, Αρμενίων και Ελλήνων. Ως ένα από τα μεγαλύτερα ορφανοτροφεία στο σύστημα της Near East Relief, η Σύρα πρόσφερε περισσότερα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης από οποιαδήποτε άλλη εγκατάσταση. Παρά την κάπως γρήγορη διαδικασία δημιουργίας του ορφανοτροφείου στη μέση μιας προσφυγικής κρίσης, η εκπαίδευση ήταν υψίστης σημασίας. Οι εργαζόμενοι της Near East Relief πραγματοποίησαν μια προσεκτική έρευνα των τοπικών συνηθειών στην Ερμούπολη και τον Πειραιά ώστε να επιλέξουν να προσφέρουν προγράμματα προσαρμοσμένα στις τοπικές ανάγκες.

Δημοφιλή θέματα για τα αγόρια περιλάμβαναν ηλεκτρονικά, κατασκευή επίπλων, μεταλλουργία, και υδραυλικές εγκαταστάσεις. Τα κορίτσια μάθαιναν τις δεξιότητες του νοικοκυριού και είχαν τη δυνατότητα να σπουδάσουν νοσηλευτική ή διδασκαλία. Μέχρι το 1924, στη Σύρο λειτουργούσε ένα λειτουργικό νοσοκομείο με ένα πλήρες πρόγραμμα νοσηλευτικής. Βασικά μαθήματα δημοτικού σχολείου διδάσκονταν στα ελληνικά.

το ορφανοτροφείο (1926)

Προμήθειες από την Αμερική

καλλιεργώντας κρεμμύδια (3/1927)

Τα αγόρια εργάστηκαν με εισαγόμενο εξοπλισμό και προμήθειες. Η Near East Relief έστειλε σπόρους από την Αμερική για να συμβάλει στην αναζωογόνηση της ελληνικής γεωργίας. Τα αγόρια ανέπτυξαν μια πλούσια ποικιλία λαχανικών με μεγάλη διάρκεια ζωής, συμπεριλαμβανομένων λάχανα, ραπανάκια, πατάτες.

Το αγρόκτημα συνέβαλε στο να είναι το ορφανοτροφείο αυτάρκης, ενώ κατάρτιζε τους διαμένοντες για ένα μέλλον στη γεωργία. Τα αγόρια εκπαιδεύτηκαν επίσης σε εισαγόμενα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών, κότες και αγελάδες. Έμαθαν για την εκτροφή ζώων για την αναπαραγωγή τους. Μέσα από την προσεκτική κτηνοτροφία, οι νέοι γεωργοί έκτρεφαν ζώα που θα παρήγαγαν περισσότερο γάλα, κρέας, αυγά και από τους προγόνους τους.

Όλα τα αγόρια εργάζονταν τουλάχιστον μισή ημέρα. Το υπόλοιπο της ημέρας το αφιέρωναν στη γενική εκπαίδευση. Τα μεγαλύτερα αγόρια εργάζονταν πλήρως. Εκτός από την επαγγελματική κατάρτιση, τα αγόρια έμαθαν για την υγιή ζωή και τον σωστό πολίτη, σε μια προσπάθεια να τους προετοιμάσει για την ανεξαρτησία τους σε ηλικία 16 ετών.

ο L. Ray Ogden μιλάει στα παιδιά (1926)

Οι απασχολημένοι μαθητές εκμεταλλεύτηκαν την προγραμματισμένη ώρα του παιχνιδιού. Ο εργαζόμενος Near East Relief, Fred Midgley και η σύζυγός του Carrie θυμούνται ότι έβλεπαν τα νεότερα αγόρια να παίζουν παιχνίδια στην αυλή, η οποία ήταν ορατή από το παράθυρο του υπνοδωματίου τους. Και τα αγόρια και τα κορίτσια απολάμβαναν επισκέψεις στην παραλία, καθώς και τα ταξίδια με διανυκτέρευση σε κάμπινγκ στο κοντινό στρατόπεδο στη Βάρη.

ο κ. Midgley

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920 "η Αμερικανική Σχολή», όπως οι Έλληνες το ονόμαζαν, είχε αποκτήσει εξαιρετική φήμη στην Ελλάδα. Οι ντόπιοι αγρότες ζητούσαν να στείλουν τους δικούς τους γιους να σπουδάσουν στη Σύρο. Ήταν επίσης το τελευταίο ορφανοτροφείο της Near East Relief της. Δεδομένου ότι οι εργασίες της Near East Relief πλησίαζαν στο τέλος τους το 1929, η Σύρος συνέχισε να εστιάζει στην εκπαίδευση, ενώ τα άλλα ορφανοτροφεία είχαν ως προτεραιότητα την επανατοποθέτηση στην αγορά εργασίας. Μέχρι το 1930, παιδιά 7.000 Ελλήνων και Αρμενίων είχαν ζήσει και σπουδάσει στη Σύρο.

τα παιδιά απολαμβάνουν το μπάνιο τους στα Λαζαρέττα (1927)

Επιμέλεια άρθρου - Μετάφραση: Η Ομάδα του Syros Agenda

Ευχαριστούμε το Near East Foundation για την άδεια μετάφρασης
και αναδημοσίευσης του άρθρου και των φωτογραφιών.

Πηγή αρχικού άρθρου: Near East Relief Historical Society Digital Museum
(c) 2015 Near East Foundation