Hajo Herrmann, Φτερά αετού - πιλότος βομβαρδιστικών και καταδιωκτικών, 1935-1945 Εκδόσεις Eurobooks

γράφει ο Νίκος Νικολούδης, διδάκτωρ Ιστορίας πανεπιστημίου Λονδίνου

Τα τελευταία χρόνια οι εκδόσεις Eurobooks έχουν προσφέρει στους Έλληνες μελετητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μια σειρά απομνημονευμάτων στρατιωτικών που έλαβαν μέρος σε αυτή τη σύρραξη πλαισιώνοντας τις δυνάμεις είτε των Συμμάχων είτε του Άξονα. Τα απομνημονεύματα του σμήναρχου Χάγιο Χέρμαν (Hajo Hermann), πολυπαρασημοφορημένου αξιωματικού της Luftwaffe, αποτελούν την πιο πρόσφατη προσθήκη σε αυτή τη σειρά, παρουσιάζοντας παράλληλα ένα ειδικό ενδιαφέρον για τους Έλληνες αναγνώστες, λόγω της συμμετοχής του Χέρμαν στις επιχειρήσεις του Ελληνογερμανικού Πολέμου, τον Απρίλιο του 1941. 

Η στρατιωτική σταδιοδρομία του Χανς Γιόακιμ Χέρμαν (όπως ήταν το πλήρες όνομά του) είχε αρχίσει αρκετά χρόνια πριν από την έκρηξη του πολέμου, όπως μας ενημερώνει ο ίδιος στα μακροσκελή απομνημονεύματά του. Αν και αρχικά είχε καταταγεί στη Ράιχσβερ (τον Στρατό Ξηράς της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης), σύντομα μετατάχθηκε στην πολλά υποσχόμενη νεοϊδρυθείσα Luftwaffe. Το βάπτισμα του πυρός το έλαβε την περίοδο 1936-37 ως στέλεχος της διάσημης μεραρχίας «Κόνδωρ» που συνέβαλε καθοριστικά στην επικράτηση του στρατηγού Φράνκο κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο μεταφέροντας τα στρατεύματά του από τις ισπανικές αποικίες της Αφρικής στην Ισπανία, αλλά της οποίας στη συνέχεια η υστεροφημία αμαυρώθηκε, όταν βομβάρδισε τη βασκική κωμόπολη Γκουέρνικα. Αργότερα ο Χέρμαν έλαβε μέρος στις εκστρατείες της Πολωνίας, της Νορβηγίας, καθώς και στη Μάχη της Αγγλίας.

Το βράδυ της 6^ης-7^ης Απριλίου 1941, της πρώτης ημέρας του Ελληνογερμανικού Πολέμου, ο

Χέρμαν οδήγησε ένα σμήνος βομβαρδιστικών Ju-88 από τη Σικελία, όπου ήταν η βάση τους, προς το λιμάνι του Πειραιά, όπου ναυλοχούσαν αρκετά συμμαχικά πλοία στο πλαίσιο μιας απελπισμένης προσπάθειας να ανεφοδιάσουν έγκαιρα τη μικρή συμμαχική δύναμη που είχε σπεύσει να ενισχύσει τον ελληνικό Στρατό. Χωρίς να βρουν ιδιαίτερες δυσκολίες (παρά το αντιαεροπορικό μπαράζ), τα αεροπλάνα του Χέρμαν βομβάρδισαν το λιμάνι και μια βόμβα από το αεροπλάνο του ιδίου έπληξε το εμπορικό πλοίο Clan Fraser, το οποίο μετέφερε 200 τόνους του ισχυρού εκρηκτικού ΤΝΤ που δεν είχαν ακόμη ξεφορτωθεί. Η έκρηξη που ακολούθησε έγινε αισθητή σε απόσταση 24 χιλιομέτρων (μέχρι τα βόρεια προάστια της Αθήνας), συντελώντας στη βύθιση ακόμη δέκα πλοίων που στάθμευαν στο λιμάνι, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στον Πειραιά και αχρηστεύοντας τις λιμενικές εγκαταστάσεις επί αρκετούς μήνες. Το τίμημα αυτής της θεαματικής επιτυχίας του Χέρμαν ήταν η αχρήστευση της μιας μηχανής του αεροπλάνου του, γεγονός που τον υποχρέωσε σε αρκετές ώρες επικίνδυνης πτήσης, με τελικό προορισμό το αεροδρόμιο Γαδουράς της ιταλοκρατούμενης Ρόδου, όπου η δεξιοτεχνία του συνέβαλε στη διάσωση τόσο του πληρώματός του, όσο και του ίδιου του αεροσκάφους κατά την αναγκαστική προσγείωση (αυτή την περιπέτειά του ο Χέρμαν την περιγράφει ιδιαίτερα παραστατικά στο έκτο κεφάλαιο του βιβλίου του, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Μια μίνι Οδύσσεια, 6-7 Απριλίου 1941»). 

Ακολούθησαν και άλλες πολεμικές περιπέτειες για τον Χέρμαν, όπως η συμμετοχή του στις αρχές του 1942 στην καταβύθιση της τραγικής συμμαχικής νηοπομπής PQ-17 στον Αρκτικό Ωκεανό, εν πλώ προς τη Ρωσία, καθώς και η συμμετοχή του στην προσπάθεια αναχαίτισης των νυκτερινών συμμαχικών βομβαρδισμών της Γερμανίας. Ως «αποκορύφωση» της σταδιοδρομίας του μπορεί να θεωρηθεί το παράτολμο σχέδιό του στις αρχές του 1945 για την οργάνωση ενός σώματος Γερμανών καμικάζι πιλότων οι οποίοι θα προσπαθούσαν να καταρρίψουν τα συμμαχικά βομβαρδιστικά επάνω από τη Γερμανία εμβολίζοντάς τα!  Η διακεκριμένη πολεμική του δράση, ο πολεμικός του ζήλος και η αταλάντευτη πίστη του στον Χίτλερ, συνέβαλαν στην παρασημοφόρηση του Χέρμαν με το ανώτατο στρατιωτικό παράσημο του Σταυρού των Ιπποτών με Φύλλα Δρυός και Ξίφη. Για τους ίδιους λόγους όμως μετά το τέλος του Πολέμου παρέμεινε αιχμάλωτος των Σοβιετικών επί δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα να είναι ένας από τους τελευταίους Γερμανούς που απελευθερώθηκαν από την αιχμαλωσία. Παρά ταύτα, εξακολούθησε να παραμένει αμετανόητος οπαδός του Χίτλερ, αναλώνοντας το υπόλοιπο της μακράς ζωής του (1913-2010) σε νομικές προσπάθειες υπεράσπισης εξυμνητών του Ναζισμού.

Εάν παραβλέψει κανείς τις σωβινστικές διαθέσεις του Χέρμαν, το βιβλίο αποκαλύπτει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες πτυχές της δράσης και της λειτουργίας της Luftwaffe, αναμφισβήτητα ενός από τα επίλεκτα σώματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ το κεφάλαιο για τον βομβαρδισμό του Πειραιά αποτελεί μια ανεκτίμητη πηγή για τους ιστορικούς του Ελληνογερμανικού Πολέμου. Το έργο συμπληρώνεται από περισσότερες από τριάντα φωτογραφίες εκτός κειμένου.