Το θέατρο της Αρχαίας Μεσσήνης ανοίγει ξανά τις πύλες του στο κοινό!


Ανοίγει, έπειτα από 1.700 χρόνια, το αρχαίο θέατρο Μεσσήνης. Το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ανοίγει φέτος τις πύλες του για το κοινό για πρώτη φορά μετά το 300 μ.Χ., οπότε και σταμάτησε η λειτουργία του. Έπειτα από σιωπή και εγκατάλειψη 1.700 χρόνων, το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ανοίγει και πάλι τις πύλες του για το κοινό, το φετινό καλοκαίρι.
Εγκαίνια στις 3 Αυγούστου
Τα εγκαίνια του αναστηλωμένου αρχαίου θεάτρου θα γίνουν στις 3 Αυγούστου με γκαλά όπερας, που διοργανώνεται στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ. Την εκδήλωση θα παρουσιάσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Κουρουπού και με τη συμμετοχή του βαρύτονου Δημήτρη Πλατανιά και της διεθνούς φήμης σοπράνο Τσέλια Κοστέα. Η εκδήλωση υλοποιείται σε συνεργασία με το Σωματείο «Διάζωμα».

Εγκατάλειψη και παρακμή

Το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ανοίγει φέτος τις πύλες του για το κοινό για πρώτη φορά μετά το 300 μ.Χ., οπότε και σταμάτησε η λειτουργία του. Η αδιάκοπη λειτουργία του για έξι αιώνες έδωσε τη θέση της στην εγκατάλειψη και παρακμή. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι βυζαντινοί κάτοικοι της περιοχής αποξήλωσαν πολλά από τα καθίσματα του μνημείου για να τα χρησιμοποιήσουν ως οικοδομικό υλικό σε ναούς και κατοικίες.

Έτοιμο να φιλοξενήσει 2.500 θεατές

Η αναστήλωση και αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου της Μεσσήνης διήρκεσε περισσότερα από 20 χρόνια και χρηματοδοτήθηκε από το Β΄ και το Γ΄ ΚΠΣ και από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».
Οι εργασίες στο κοίλο δεν έχουν ολοκληρωθεί και θα συνεχιστούν και μετά το καλοκαίρι. Ως τις 3 Αυγούστου υπολογίζεται ότι θα έχει αποκατασταθεί το θέατρο έως τη 15η σειρά. Στην εκδήλωση θα φιλοξενηθούν στους χώρους του θεάτρου 2.500 θεατές, ενώ μετά την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης του θεάτρου υπολογίζεται ότι αυτό θα χωράει περίπου 5.000 θεατές, τους μισούς δηλαδή από την αρχική χωρητικότητά του. Για την εκδήλωση του Αυγούστου θα τοποθετηθούν προσωρινά στον χώρο ένα ξύλινο πατάρι, όπου θα στέκονται τα μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, αντίσκηνα ως καμαρίνια των καλλιτεχνών και φωτισμοί.


Το Θέατρο της Αρχαίας Μεσσήνης - Η Κρήνη Αρσινόη

Το πρώτο μνημείο που συναντά κανείς κατηφορίζοντας από το Μουσείο προς τον αρχαιολογικό χώρο είναι το θέατρο. Χρησιμοποιόταν και για μαζικές συγκεντρώσεις πολιτικού χαρακτήρα. Μέσα στο θέατρο έλαβε χώρα η συνάντηση του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Ε' και του Αράτου του Σικυώνιου το 214 π.Χ. Σύμφωνα επίσης με μαρτυρία του Λιβίου (39.49.6-12), πολλοί κάτοικοι της Μεσσήνης συγκεντρώθηκαν στο θέατρο της πόλης, απαιτώντας να μεταφερθεί εκεί σε κοινή θέα ο περίφημος στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας Φιλοποίμην ο Μεγαλοπολίτης, που είχε αιχμαλωτιστεί από τους Μεσσήνιους το 183 π.Χ. Το κοίλο εδράζεται σε τεχνητή επίχωση συγκροτούμενη από ισχυρό ημικυκλικό ανάλημμα.


Την εντύπωση της φρουριακής δόμησης ενισχύουν οι υψηλές οξυκόρυφες πυλίδες με τα κλιμακοστάσια ανόδου. Αυτά τα στοιχεία, καθώς και το γεγονός ότι το ανάλημμα του κοίλου ήταν στο σύνολο του ορατό και προσιτό από έξω, καθιστούν το θέατρο της Μεσσήνης ιδιάζουσα περίσωση που προοιωνίζει τα κολοσσιαία θέατρα και αμφιθέατρα της ρωμαϊκής περιόδου. Σώζεται μεγάλο μέρος του δυτικού αναλήμματος του κοίλου, το οποίο φέρει οξυκόρυφες πυλίδες σε κανονικές μεταξύ τους αποστάσεις (ανά 20 μ. περίπου), οι οποίες οδηγούσαν με κλιμακοστάσια προς το άνω διάζωμα. Από εκεί ξεκινούσαν κλιμακοστάσια καθόδου που κατέληγαν στην ορχήστρα και όριζαν ταυτόχρονα και τις κερκίδες. Η εξωτερική όψη του αναλήμματος είναι κτισμένη όπως ακριβώς οι πύργοι και ο οχυρωματικός περίβολος της πόλης. Ο επιβλητικός τοίχος της ανατολικής παρόδου είναι κτισμένος με ιδιαίτερη επίσης επιμέλεια και σώζεται σε άριστη κατάσταση σε ύψος πέντε μέτρων, αποτελούμενος από δέκα σειρές ορθογώνιων αγκωναριών. Δεν λειτουργούσε απλώς ως τοίχος αντιστήριξης του κοίλου, αλλά αποτελούσε ταυτόχρονα τον βόρειο τοίχο ενός μεγάλου ορθογώνιου οικοδομήματος, μιας σκηνοθήκης διαστάσεων 31,46 X 8,07μ. Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα παρόμοιας σκηνοθήκης υπήρχαν και στο θέατρο της Αρκαδικής Μεγαλόπολης. Στο επίπεδο της ευθυντηρίας της σκηνοθήκης του Θεάτρου της Μεσσήνης ήλθαν στο φως τρεις παράλληλες αύλακες, με κοίλη συνεχή εγκοπή για την υποδοχή των τροχών μιας κινητής σκηνής των ελληνιστικών χρόνων. Η ύπαρξη κινητής σκηνής στα αρχαία ελληνικά θέατρα, η οποία αποκαλείται “πήγμα” (πρβλ. τη λέξη παρά-πηγμα), είναι γεγονός και για το θέατρο της Σπάρτης. Πίσω ακριβώς από τον βόρειο τοίχο της σκηνοθήκης της Μεσσήνης υπάρχει μια πλακοστρωμένη άνοδος που οδηγεί στο μεσαίο διάζωμα του κοίλου. Προστίθεται και αυτή στις αρχιτεκτονικές πρωτοτυπίες του Θεάτρου της Μεσσήνης.
Ανάμεσα στο Θέατρο και την Αγορά αποκαλύφθηκε μεγάλη Κρήνη. Ο περιηγητής Παυσανίας (4. 31.6) μας πληροφορεί ότι η Κρήνη της αγοράς είχε το όνομα της Αρσινόης, κόρης του μυθικού βασιλιά της Μεσσηνίας Λεύκιππου και μητέρας του Ασκληπιού, και ότι δεχόταν νερό από την πηγή Κλεψύδρα. Η Κρήνη περιλαμβάνει μακρόστενη δεξαμενή μήκους 40μ. περίπου, η οποία βρίσκεται σε μικρή απόσταση μπροστά από αναλημματικό τοίχο. Μεταξύ δεξαμενής και αναλήμματος υπήρχε αβαθής στοά από ιωνικούς ημικίονες. Ημικυκλικό βάθρο (εξέδρα) στο μέσον ακριβώς της δεξαμενής έφερε σύνταγμα χάλκινων ανδριάντων. Δύο ακόμη δεξαμενές βρίσκονται σε ελαφρώς χαμηλότερο επίπεδο από την πρώτη, συμμετρικά τοποθετημένες εκατέρωθεν πλακόστρωτου αίθριου.
 
Η πρόσοψη της πρώτης οικοδομικής φάσης της κρήνης (τέλη 3ου αι. π.Χ.) έκλεινε με δωρική κιονοστοιχία, που καταργήθηκε στη δεύτερη φάση του 1ου αιώνα. Στην τρίτη και τελευταία φάση επισκευών και μετατροπών της Κρήνης, εντάσσεται η προσθήκη τετράγωνων προβόλων που προεξέχουν συμμετρικά στα άκρα της πρόσθιας πλευράς στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.). Η Κρήνη ακολούθησε την τύχη των υπόλοιπων δημόσιων και ιερών οικοδομημάτων της πόλης, τα οποία εγκαταλείφτηκαν περί το 360-370 μ.Χ. Το ανατολικό τμήμα της Κρήνης παρέμεινε όρθιο και χρησιμοποιήθηκε κατά την πρωτοχριστιανική περίοδο, όπως δείχνουν οι κατασκευές στην άνω δεξαμενή και ο υδρόμυλος που κτίσθηκε μπροστά από την Κρήνη στο πρώτο μισό του 6ου αιώνα μ.Χ.

Επίμετρον - Ιστορία της Ανασκαφής

Θεμιστοκλής Σοφούλης
Η Αρχαιολογική Εταιρεία άρχισε συστηματικές ανασκαφικές έρευνες στην αρχαία Μεσσήνη το 1895 με τον Σάμιο αρχαιολόγο και μετέπειτα πολιτικό Θεμιστοκλή Σοφούλη. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν το 1909 και το 1925 από τον Γεώργιο Οικονόμο. Ακολούθησαν οι πολυετείς έρευνες και ανασκαφές του Σουηδού αρχαιολόγου Ν. Valmin στη Μεσσηνία, καρπός των οποίων υπήρξαν δύο βασικά συγγράμματά του, ένα για τις επιγραφές της Μεσσηνίας (1929) και ένα δεύτερο για τις τοπογραφικές του έρευνες στην Μεσσηνία (1930). Το 1957 ανέλαβε τις ανασκαφές στην αρχαία Μεσσήνη ο τότε γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος, που εργάστηκε ως το 1974. Με τις ανασκαφές του ίδιου και των προκατόχων του ήλθε στο φώς το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομικού συγκροτήματος του Ασκληπιείου.

Το 1986 το Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας ανέθεσε στον καθηγητή Πέτρο Θέμελη τη διεύθυνση των ανασκαφών της αρχαίας Μεσσήνης. Οι ανασκαφικές έρευνες με παράλληλες εργασίες στερέωσης και αναστήλωσης των μνημείων συνεχίζονται από το 1987 ως σήμερα με ταχύτερους προοδευτικά ρυθμούς. Έχουν φέρει στο φως όλα τα δημόσια και ιερά οικοδομήματα της πόλης που είδε και περιέγραψε ο Παυσανίας στη Μεσσήνη, όταν την επισκέφθηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς (155-160 μ.X).

Πηγές


Σχόλια

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας