"Πόλεμοι Αιτωλών - Μακεδόνων – Ρωμαίων για την κυριαρχία στον ελλαδικό χώρο (220-167 π.Χ.)" του Κ. Ι. Κοτσίλη, εκδόσεις "Μυρμιδόνες"

γράφει ο Γαβριήλ Μιχαήλ Δημητριάδης, Ιστορικός

Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Κοτσίλης  εστιάζει την αφήγησή του στις τύχες του ελλαδικού χώρου κατά τον ύστερο 3^ο και πρώιμο 2^ο αι. π.X. Περιγράφονται τα σημαντικότερα γεγονότα κυρίως του ελλαδικού χώρου, με βάση τους αρχαίους, αλλά και νεότερους συγγραφείς. Και πρώτα από  όλα οι συνεχείς ανταγωνισμοί και οι πόλεμοι. Δημητριακός (239-229 π.Χ.), Συμμαχικός (220-217 π.Χ.), Πρώτος Μακεδονικός (215-205 π.Χ.), Δεύτερος Μακεδονικός (202-189 π.Χ.) και τέλος ο Τρίτος Μακεδονικός (172-168 π.Χ.) πόλεμος, με τον οποίο έκλεισε το κεφάλαιο «Βασίλειο Μακεδόνων», αλλά που σήμανε και το τέλος της Μεγάλης Αιτωλικής Συμπολιτείας, με όλες τις γνωστές συνέπειες για τον ελληνικό χώρο. Ειναι μια εποχή συρρίκνωσης και εν πολλοίς εξάλειψης των ελληνιστικών βασιλείων και των άλλων ομοσπονδιακών κρατών. Η Ρώμη ήλθε αρχικά να εκμεταλλευθεί την πολυδιάσπαση του ελλαδικού χώρου και να εγγυηθεί την ελευθερία των υπόλοιπων Ελλήνων απέναντι στους Μακεδόνες. Μέσα σε περίπου πενήντα χρόνια θα κατάφερνε ουσιαστικά να καταλύσει αυτήν την πρόσκαιρη και αμφίβολη ελευθερία και να υποκαταστήσει τις μακεδονικές φρουρές. 

 Tαυτόχρονα, ο συγγραφέας επικεντρώνει την προσοχή του σε μία από τις  καθοριστικότερες παραμέτρους για τη διαμόρφωση των ελληνικών πραγμάτων κατά την περίοδο αυτή: την Aιτωλική Συμπολιτεία. Σε μια προσπάθεια να αρθεί πάνω από προκαταλήψεις και να αναιρέσει κάποιες παλαιότερες, ο συγγραφέας προσεγγίζει το εν λόγω ιστορικό φαινόμενο τόσο μέσα από τις παραδοσιακές πηγές (φιλολογικά κείμενα,  επιγραφές) όσο και μέσα από πρόσφατες μελέτες που ρίχνουν περισσότερο φως σε αυτό  το εξαιρετικά σημαντικό πολιτειακό μόρφωμα. Στο πλαίσιο αυτό σκιαγραφούνται αδρά η οργάνωση και οι θεσμοί του Aιτωλικού Kοινού προκειμένου να κατανοηθεί καλύτερα η πολιτική της.

Πέρα από μια πλούσια πινακοθήκη προσώπων (βασιλέων, υπάτων, στρατηγών, πολιτικών αρχόντων κ.ά.), η οποία παρελαύνει μπροστά από τα μάτια μας, το όλο εγχείρημα βρίθει από πλήθος πληροφοριών που παρατίθενται με εκτενή τεκμηρίωση και είναι χρήσιμες για κάθε ερευνητή που ασχολείται με την περιοχή και την εποχή. Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη μελέτη που εντάσσει στοιχεία μικροϊστορίας μέσα στο ευρύτερο πλέγμα των δρωμένων της μεγάλης Iστορίας.

Eκτός από ένα ιδιαίτερα συναρπαστικό αφήγημα, ο Kωνσταντίνος Kοτσίλης παραδίδει στο ευρύ αλλά και στο ευαισθητοποιημένο κοινό μια  αναδίφηση των πολιτικών και κοινωνικών καταστάσεων κατεξοχήν στην κυρίως Eλλάδα, σε μια περίοδο δραματικά μεταβατική και επίκαιρη. Ταυτόχρονα, επιχειρείται να σκιαγραφηθεί εκτός από το περίγραμμα μιας περιοχής και μιας εποχής η ιστορία ενός ευρύτερου γεωγραφικού χώρου, η  οποία σημάδεψε τον εν λόγω τόπο και όχι μόνον.

Το έργο συνοδεύεται από 31 φωτογραφίες χαρτών, νομισμάτων, κατόψεων σχεδίων και  προτομών, ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, πίνακες Στρατηγών της Αιτωλικής Συμπολιτείας (231-161) π.Χ. και Ρωμαίων υπάτων (221-167 π.Χ.), καθώς και ευρετήριο κυρίων ονομάτων και γεωγραφικών τοποθεσιών.