Βασιλεύς εναντίον Σουλτάνου (η μονομαχία του Βασιλιά Θεόδωρου με τον Σουλτάνο Καϊχοσxρόη εν ώρα μάχης)

Στη μακραίωνη ιστορία της Ρωμανίας, δεν είναι λίγες οι φορές που οι αυτοκράτορες όχι απλά ηγήθηκαν εκστρατειών, αλλά συμμετείχαν πολεμώντας στην πρώτη γραμμή της μάχης.
Ο Ιωάννης Τσιμισκής, ο Βασίλειος ο Β', ο Ιωάννης Κομνηνός για να αναφέρουμε ενδεικτικά μόνο κάποιους. Κάποτε μάλιστα ο αυτοκράτωρ έφτανε σε αναμέτρηση με τον αντίπαλο αρχηγό, όπως όταν Μανουήλ Κομνηνός συγκρούσθηκε με τον αρχιζουπάνο Βακχίνο της Σερβίας, κινδυνεύοντας μάλιστα να χάσει τη ζωή του πριν κερδίσει τη μάχη.[1]

Μία τέτοια ακόμη περίπτωση συναντάμε στις συγκρούσεις της αυτοκρατορίας της Νίκαιας με το Σουλτανάτο του Ρουμ. Βρισκόμαστε στα 1211 και η θέση της εδώ και 7 έτη εξόριστης Ρωμαϊκής αρχής στη Νίκαια, είναι εξαιρετικά δεινή. Στα βορειοδυτικά σύνορα οι Σταυροφόροι επιδιώκουν να προωθηθούν διεκδικώντας τη μοιρασιά τους στα εδάφη της Μικράς Ασίας, απειλώντας την ίδια την ύπαρξη του κράτους. Βορειοανατολικά οι ανταπαιτητές του νόμιμου θρόνου Μεγάλοι Κομνηνοί της Τραπεζούντας ετοιμάζονται για πόλεμο.
Στα ανατολικά σύνορα οι Σελτζούκοι Τούρκοι αρχίζουν τις εχθροπραξίες. Ο Σουλτάνος Καϊκοσρού (Καϊχοσχρόης) δέχθηκε στην αυλή του τον εκθρονισμένο Άγγελο Δούκα (1195-1203),έναν από τους μοιραίους των δεινών της τέταρτης σταυροφορίας. Με πρόφαση την υπεράσπιση της νομιμότητας, διέσχισε τα σύνορα και με το στρατό του βάδιζε στην κοιλάδα του Μαιάνδρου. Στη Νίκαια βασιλεύει ο Θεόδωρος Α' από την οικογένεια των Λασκάρεων. Αντιμέτωπος με τεράστια προβλήματα και με στρατό διαλυμένο, καταφέρνει να συγκεντρώσει μόλις 2.000 άνδρες. Από αυτούς, το πιο αξιόμαχο τμήμα ήταν ένα σώμα 800 Ιταλών ιππέων μισθοφόρων, ενώ οι άλλοι Ρωμιοί.[2] Η μάχη ξεκίνησε με επέλαση των δυτικών ιπποτών, η οποία όμως απέτυχε οικτρά, καθώς κυκλώθηκαν από τους υπέρτερους Τούρκους και εξολοθρεύθηκαν. Το υπόλοιπο στράτευμα κλονίστηκε, σύντομα τράπηκε σε φυγή και όλα έδειχναν πως τα πάντα έχουν χαθεί.

Στην κρίσιμη εκείνη στιγμή και ενώ αντιστέκονται μαχόμενα λίγα μόνο ρωμαϊκά σώματα, ο Σουλτάνος αναζητά το Βασιλιά. Ο Θεόδωρος βρίσκεται σε αμηχανία και αναγνωρίζει τον αντίπαλό του, που εφορμά εναντίον του. Με ένα ισχυρό χτύπημα με τον κεφαλοθραύστη ο Σουλτάνος ρίχνει τον Βασιλέα και το άλογό του στο έδαφος προκαλώντας του σκοτοδίνη. Αφού στέκεται και πάλι όρθιος, ο Θεόδωρος βγάζει το σπαθί από τη θήκη του, και φωνάζοντας υβριστικά "λάβετε τουτωνί" κατά το χρονογράφο (...κοινώς "πάρ'τα!" ) χτυπά τα πίσω πόδια του τεράστιου αλόγου του Τούρκου.[3]
Το άλογο καταρρέει παρασύροντας τον αναβάτη του. Αυτό που ακολουθεί δεν είναι ξεκάθαρο. Βυζαντινές πηγές αναφέρουν πως ο Θεόδωρος κάρφωσε το Σουλτάνο στην καρδιά, ενώ ο σελτζούκος Ιμπν Μπιμπί πως τον αποτέλειωσε "Φράγκος"[4]. Ο Ακροπολίτης μας παραδίδει πως η κεφαλή του Καϊκοσρού κόπηκε χωρίς να σφαγεί από το βασιλέα ή από άλλον της συνοδείας του. Πιθανόν να συνέβη λόγω της ανώμαλης προσγείωσης στο έδαφος ή να υπονοείται κάποια θαυματουργική επέμβαση.[5]
Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρης, χειρ.15ου αι. - Άγιος Θεόδωρος, εικόνα 13ου αι.,Πάτμος

Όπως και να χει ο Θεόδωρος είναι νικητής. Τα ρωμαϊκά στρατεύματα αναθαρρούν, ανασυντάσσονται και κατανικούν τους Τούρκους. Σύντομα υπογράφεται συνθήκη. Η Μικρά Ασία είναι ασφαλής και ο Θεόδωρος ήρωας και άξιος αυτοκράτωρ. Ο Καϊκοσρού θάφτηκε στο μαυσωλείο Αλαεντίν των σελτζούκων σουλτάνων στο Ικόνιο.

ο αυτοκράτωρ και ο άγιος Θεόδωρος, νόμισμα Θεόδωρου Α΄ Λάσκαρη (1204-1222)

Αναφορές:
[1] Ιωάννης Κίνναμος, Επιτομή, 112
[2] Treadgold, 1997, p.717
[3] Γεώργιου Ακροπολίτου, Ιστορία, 10
[4] Mehmet Fuat Köprülü, Gary Leiser, The origins of the Ottoman Empire, p.31
[5] Γεώργιου Ακροπολίτου, Ιστορία, 10

ΠΗΓΕΣ:
-Γεώργιου Ακροπολίτου, Ιστορία
-Mehmet Fuat Köprülü, Gary Leiser, The origins of the Ottoman Empire, 1992
-Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Θ', Εκδοτική Αθηνών, 1979

Σχόλια

  1. Ενδιαφέρον άρθρο και πολύ ευχάριστο στην ανάγνωση.Συνέχισε να δημοσιεύεις τέτοια όμορφα άρθρα και γενικά ακόμα μιά φορά συγχαρητήρια για την υπέροχη δουλειά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. πραγματικά είναι πολύ ενδιαφέρον, μου άρεσε και μένα πολύ. Απορώ για αυτόν που το βρήκε βαρετό.

    Τι χαμπέρια από την Πόλη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Λινάρδος Κωνσταντίνος26 Σεπ 2016, 6:30:00 μ.μ.

    Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η νίκη του Θεόδωρου Α’ Κομνηνού Λάσκαρη , επί του Σελτζούκου Σουλτάνου Καιχουσράου Α’ (υιού χριστιανής παλλακίδας) το 1211, στην μάχη που διεξήχθη στην Αντιόχεια του Μαιάνδρου , ήταν πολύ σημαντική και εκείνη που εδραίωσε οριστικά το κράτος της Νίκαιας, αλλά και βοήθησε την θρησκευτική ελευθερία των Χριστιανών ολόκληρης της Μικράς Ασίας.
    Ο Θεόδωρος Λάσκαρης (1174 ; - 1222), ήταν (όπως και αρκετά μέλη της οικογένειας του) , υψηλόβαθμο στέλεχος της Αυτοκρατορίας , αφού σύμφωνα και με σωθείσα σφραγίδα που του αποδίδεται , κατείχε τους τίτλους του Πρωτοβεστιαρίτου και του Σεβαστού. Το 1199 ο Θεόδωρος Λάσκαρης θα νυμφευθεί την μικρότερη κόρη του τότε αυτοκράτορα Αλέξιου Γ’ Άγγελου , Άννα, γεγονός που θα τον βοηθήσει τα μέγιστα , όταν μετά την άλωση του 1204 κατέφυγε στην Μικρά Ασία ζητώντας να αναγνωρισθεί ως νόμιμος ηγεμόνας .
    Ο Θεόδωρος Α’ Λάσκαρης ήταν ένας ικανότατος και έμπειρος περί τα στρατιωτικά άνδρας, που με πολυποίκιλες προσπάθειες θα καταφέρει να δημιουργήσει μια αρκετά ισχυρή κρατική οντότητα , γεγονός που προκαλούσε την ανησυχία των Σελτζούκων που προτιμούσαν την πολυδιάσπαση της περιοχής .
    Έτσι και με την μεσολάβηση των Ενετών οι Σελτζούκοι αποφασίζουν το 1209 , να συμμαχήσουν με το λατινικό κράτος της Κωνσταντινούπολης , γεγονός που ανησυχεί τον Θεόδωρο Α’ , που με την σειρά του συμμαχεί με το αρμενικό κράτος της Κιλικίας.
    Οι σχέσεις των δύο κρατών , θα διαρραγούν , όταν το 1210 θα σταλεί πρεσβεία των Σελτζούκων , στον Θεόδωρο Α’ , με βασικό αίτημα , την παράδοση της εξουσίας στον έκπτωτο αυτοκράτορα Αλέξιο Γ’ Άγγελο.
    Ο Αλέξιος Γ’ Άγγελος είχε καταφύγει μετά την άλωση του 1204 στην φιλόξενη για εκείνον Σελτζουκική αυλή. Ο Καιχουσράου Α’ , είχε δεχτεί με χαρά να τον φιλοξενήσει, μην λησμονώντας , ότι όταν ένας αδερφός του τον είχε ανατρέψει το 1197, εκείνος είχε βρει καταφύγιο στην αυλή του τότε Βυζαντινού αυτοκράτορα.
    Ο Θεόδωρος Λάσκαρης , θα συγκαλέσει ανώτατο συμβούλιο από το οποίο θα ζητήσει και θα πάρει την ανανέωση της εμπιστοσύνης , όλων προς το πρόσωπο του.
    Αναβαθμισμένος πολιτικά αποφασίζει να κινηθεί γρήγορα και αποφασιστικά , αιφνιδιάζοντας τον αντίπαλο του που τότε πολιορκούσε την Αντιόχεια του Μαιάνδρου. Ο Λάσκαρης με 2000 εμπειροπόλεμους στρατιώτες , εκ των οποίων οι 800 ήταν Ιταλοί μισθοφόροι , επιτίθεται από πίσω στον αντίπαλο του , με τους Σελτζούκους να υποχωρούν αρχικά.
    Σύμφωνα με τον Χωνιάτη , ο Θεόδωρος Α’ Λάσκαρης , για να ενώσει το στράτευμα (Ορθόδοξους και Καθολικούς) , θα προσδώσει θρησκευτική σημασία στην αναμέτρηση, δίνοντας εντολή να τοποθετηθεί στις ασπίδες το σημείο του Σταυρού.
    Το στράτευμα του Λάσκαρη και ιδίως οι Ιταλοί μισθοφόροι ήταν αρκετά ικανοί, όμως φαίνεται ότι η ποσοτική υπεροχή του Σελτζουκικού στρατεύματος , είχε αρχίσει να τους καταβάλλει.
    Τότε και ενώ όλα φαίνονταν χαμένα θα σημειωθεί η προσωπική μονομαχία μεταξύ των ηγετών , που θα λήξει με την επικράτηση του Λάσκαρη , που χωρίς να χάσει χρόνο κάρφωσε το κεφάλι του αντίπαλου του , σε κοντάρι επιδεικνύοντας το στο αντίπαλο στράτευμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Λινάρδος Κωνσταντίνος26 Σεπ 2016, 6:31:00 μ.μ.

    ( Συνέχεια ) Για το θέμα αυτό υπάρχουν αποκλίσεις στο τι πραγματικά έγινε , αφού ο μεν Ακροπολίτης αφήνει να εννοηθεί ότι το κεφάλι του Σουλτάνου κόπηκε λόγω της βίαιης πτώσης από το άλογο , ενώ σύμφωνα με μουσουλμανικές πηγές το κεφάλι του Σουλτάνου θα το κόψει κάποιος … περαστικός Φράγκος. Σύμφωνα όμως με την αφήγηση του Νικηφόρου Γρηγορά το κεφάλι του Σουλτάνου θα το κόψει ο ίδιος ο Λάσκαρης , κάτι που φαίνεται και το ποιο λογικό αφού ήταν το μόνο γεγονός που μπορούσε να αντιστρέψει την πορεία της μάχης , όπως και τελικά έγινε.
    Πράγματι το γεγονός αυτό θα επιφέρει αναστάτωση και γρήγορη διάλυση του ανομοιογενούς αντίπαλου στρατεύματος καθώς και την αιχμαλωσία του Αλέξιου Γ’ Άγγελου, που θα εξορισθεί σε μοναστήρι (Σύμφωνα με το χρονικό του Σκουταριώτη θα υπάρξει και διαταγή τύφλωσης του).
    Παρόλα αυτά η νίκη αυτή δεν απέφερε εδαφικά οφέλη στον Λάσκαρη που προτίμησε (πιθανότατα λόγω στρατιωτικής λειψανδρίας) την σύναψη συνθήκης με τους Σελτζούκους , βάση της οποίας οι δύο πλευρές θα κρατούσαν τα εδάφη που είχαν έως τότε.
    Το γεγονός αυτό θα βοηθήσει πολύ την οικονομία του κράτους , αφού η ηρεμία στα ανατολικά σύνορα που θα διατηρηθεί για αρκετές δεκαετίες θα βοηθήσει την ανάπτυξη του εμπορίου , αλλά και την αύξηση της γεωργικής παραγωγής.
    Επιπλέον η παγίωση της ειρήνης στα ανατολικά σύνορα θα δώσει την δυνατότητα στον Λάσκαρη και τους δύο συνεχιστές του να επικεντρωθούν στον αγώνα κατά του Λατινικού κράτους της Κωνσταντινούπολης , που σιγά – σιγά από κυνηγός μετατρεπόταν σε θήραμα και διεκδικούμενη λεία…
    Όμως η νίκη του 1211, θα βοηθήσει και το θρησκευτικό φρόνημα των υποταγμένων στους Σελτζούκους Χριστιανών , γεγονός που επιβεβαιώνεται και από επιγραφές που έχουν σωθεί στην Καππαδοκία και αποδίδονται στον Λάσκαρη , βάση των οποίων ο συγκεκριμένος αυτοκράτορας προχώρησε σε ανακαινίσεις και επισκευές κατεστραμμένων ναών, γεγονός που θα ήταν πολύ δύσκολο να συμβεί αν δεν υπήρχε συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών.
    Η νίκη αυτή θα δώσει την δυνατότητα στον Χωνιάτη να μιλήσει για ρεβάνς της ήττας του 1176, αλλά και θα βοηθήσει στην εξύψωση του κύρους του Θεόδωρου Λάσκαρη , όχι μόνο εσωτερικά αλλά και στην Ευρώπη. Η νίκη αυτή θα στεριώσει και την δυναστεία των Λασκαριδών μέχρι το 1259, όταν ο εκλεκτός της αριστοκρατίας και του κλήρου , Μιχαήλ Παλαιολόγος θα βάλει τέλος στο ευχάριστο διάλειμμα , ιδρύοντας μια νέα δυναστεία που (με πρώτο διδάξαντα τον ίδιο) με σταθερά βήματα θα οδηγήσει το κράτος στην παρακμή και την υποταγή…

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας