Η ομηρική προέλευση της έκφρασης "μου λύθηκαν τα γόνατα"

Στο Ομηρικό έπος υπήρχε η πίστη ότι η έδρα των σωματικών δυνάμεων βρίσκεται στα γόνατα (γόνυ). Ισχυρός πολεμιστής ήταν αυτός με τα ανθεκτικότερα γόνατα.

Έτσι βλέπουμε τον Ιδομενέα να έχει χτυπήσει τον Οινόμαο αλλά να μην καταφέρνει να τον σκυλεύσει γιατί δεν ήταν πια στέρεα τα γόνατα του (ου γαρ ετ΄ έμπεδα γυία ποδών Ραψωδία Ν στίχος 512). Ο Αχιλλέας λέει ότι δεν θα ξεχάσει τον φίλο του όσο βρίσκεται ανάμεσα στους ζωντανούς και σαλεύουν τα γόνατα του (φίλα γούνατ΄ ορώρη, ρ.Ι 610). Σε αντίθεση με τα γόνατα του πολεμιστή, τα γόνατα της Ανδρομάχης τρέμουν (ελελίχθη γυία, ρ.Χ 448) από τον φόβο. Ο Έκτορας λίγο πριν τον θάνατο του, για να ξορκίσει τον Αχιλλέα να τον λυπηθεί, επικαλείται τη ζωή του, τους γονείς του και τα γόνατα (γούνων) του.

Η Ανδρομάχη που παρακολουθεί τον Έκτορα να ψυχορραγεί, χτυπά το στήθος της ενώ τα γόνατα της έχουν παγώσει (νέρθε δε γούνα πήγνυται ρ. Χ). Ο Όμηρος σε όλο του το έπος υπογραμμίζει την σημασία και την αξία όχι του σώματος με την σημερινή χρήση του όρου, αλλά των μελών του, δίνοντας έμφαση στα άκρα (πόδια, γόνατα). Οι Ομηρικές αναφορές στα πόδια είναι συχνότατες (πόδας ωκείς, ποδάρκης, ποσσί κραπνοίσι, καρπαλίμοισι πόδεσι) και η ταχύτητα είναι σημαντική κατά την διάρκεια της μάχης.

Η έκφραση "μου λύθηκαν τα γόνατα" που χρησιμοποιούμε ευρέως σήμερα, είναι η ομηρική έκφραση "λύσε δε γυία" Ραψωδία Π, στίχος 312, έκφραση που χρησιμοποιούσε ο Όμηρος για να τονίσει είτε την σωματική και ψυχική αδυναμία του πολεμιστή, η σε μερικές φορές την επιθανάτια αγωνία του οπλίτη.

Πηγή

Κωστή Παπαγιώργη, Η ομηρική μάχη, εκδόσεις "Καστανιώτη"

Σημείωση

Προφανώς ο κ. Παπαγιώργης δεν έχει ανάγκη της δικής μας σύστασης. Ένας ατόφιος πνευματικός άνδρας με το χάρισμα να αποτυπώνει την συντεταγμένη του σκέψη με μια στιλπνή και ελκυστική γραφή. Έχω διαβάσει πολλά βιβλία του με δοκίμια, αλλά αυτά που μου άρεσαν περισσότερο ήταν τα μονοθεματικά όπως ο "ντοστογιέφσκι", "τα καπάκια", ο " σωκράτης, ο φιλόσοφος που αυτοκτονεί", ο "Κανέλλος Δεληγιάννης" και φυσικά η "ομηρική μάχη". Σας προτείνω να τα διαβάσετε ακόμη και αν είναι εκτός ενδιαφερόντων σας. Θα περάσετε ένα δεκαωράκι πραγματικής πνευματικής ηδονής...

Σχόλια

  1. Πριν λιγο καιρο, ειχα αγορασει το βιβλιο του συγκεκριμενου συγγραφεα "τα καπακια". Αν και ειναι καλογραμμμενο, απογοητετηκα καθως ο συγγραφεας παρουσιαζει με βεβαιοτητα τους σουλιωτες, ως Αλβανους! Διχως καποιο σοβαρο στοιχειο, που να δικαιολογει αυτον τον ισχυρισμο.Καποιοι, θελουν να μας πεισουν πως ελληνες και αλβανοι, μπορουν να ζησουν ειρηνικα μαζι, αλλα οχι και να διαστρεβλωνουν για αυτο την ιστορια. Σιγουρα, οι σουλιωτες που σε πολες επιστολες τους αυτοαποκαλουνταν ελληνες, κατι περισσοτερο γνωριζαν για τους ιδιους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μά τὸν Δία, αὐτὲς τὶς μέρες διαβάζω αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ βιβλίο τοῦ Παπαγιώργη! Ἐξαιρετικὴ ἡ «Ὁμηρικὴ μάχη». Παρουσιάζει μὲ γνώσι καὶ ὀξυδέρκεια τὸ -τόσο μακρινὸ γιὰ τὸν σημερινὸ κόσμο- ἰδεῶδες τοῦ ὁμηρικοῦ ἥρωος, και τὸν τρόπο σκέψεως καὶ λειτουργίας τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἐποχῆς - τὸν τρόπο ποὺ ὁμηρικὸς ἄνθρωπος ἔβλεπε τὸν κόσμο καὶ τὴν ζωή. Καὶ ἑστιάζει στὸ κεντρικὸ θέμα τῆς Ἰλιάδος: τὸ κῦδος (κλέος, τιμή) καὶ δὴ τὸ κῦδος τοῦ Ἀχιλλέως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τα βιβλια "Κανελλος Δεληγιαννης" και "Καπακια" ειναι δυο καταπληκτικα εργα του Κωστή Παπαγιωργη για το 1821, ασχετως των οποιων ενστασεων μπορουμε να εχουμε για το περιεχομενο τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο Παπαγιώργης ανήκει στους λεγόμενους "αναθεωρητές" της ιστορίας που τόσο κακό έχουν κάνει στην ιστορική αλήθεια. Δηλαδή τι το σπουδαίο είχαν τα καπάκια, όπου αναμασάει τα γνωστά κλισέ της αριστεράς περί κακών κοτζαμπάζηδων, ταξικών αγώνων αλβανικής καταγωγής Σουλιωτών κλπ κλπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας