Πώς δημιουργήθηκε το ελληνικό δημόσιο χρέος

Του Περικλη Γκογκα

(Λέκτορα Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών, Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης)

Η δημόσια συζήτηση για το ελληνικό χρέος είναι στην επικαιρότητα μήνες τώρα, από τη στιγμή που διατυπώθηκαν τα πρώτα προβλήματα στα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας μας. Φυσικό είναι οι πολιτικές αλλά και οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις να είναι αναπόφευκτες. Οι ακαδημαϊκοί οικονομολόγοι παρατηρούν την κατάσταση αυτή και δέχονται τις ερωτήσεις και πολλές φορές άμεσα ή έμμεσα τις κατηγορίες των δημοσιογράφων και απλών πολιτών για την υπάρχουσα κατάσταση. Αναρωτιούνται όλοι γιατί όλοι αυτοί οι ακαδημαϊκοί που μιλούν σήμερα για τα λάθη και τις αστοχίες στην άσκηση της πρόσφατης δημοσιονομικής πολιτικής σιωπούσαν ή δεν έκαναν στον ίδιο βαθμό την κριτική τους στο παρελθόν.

Η αλήθεια είναι βέβαια πως αυτές τις φωνές ούτε τις ζήτησε ούτε και τις άκουσε κανένας

πολιτικός. Στα περισσότερα πράγματα οι αριθμοί είναι ψυχροί και λένε την αλήθεια πέρα από πολιτική, υποκειμενικέ ς κρίσεις και προσπάθειες παραπλάνησης. Το ίδιο συμβαίνει και με το δημόσιο χρέος. Ενα απλό δι άγραμμα δείχνει περιεκτικά τα πάντα.

Μια εικόνα, όχι χίλιες λέξεις αλλά δύο: ποιος φταίει.

Δύο κυβερνήσεις κατάφεραν να φτάσουν το χρέος της χώρας μας από 25% του ΑΕΠ μας στο 105%! Κυβέρνηση Παπανδρέου 1981-1990 και κυβέρνηση Μητσοτάκη 1990-1993. Από εκεί και πέρα τα θεμέλια της κρίσης μπήκαν για τα καλά στην οικονομία μας. Μάλιστα το χρέος αυξήθηκε και περίπου στο 115% πριν αρχίσει να έχει σαφή τάση μείωσης στα επόμενα χρόνια με τη βοήθεια των αποκρατικοποιήσεων, δηλαδή της πώλησης περιουσιακών στοιχείων του κράτους που μείωσαν βραχυπρόθεσμα τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Η πτωτική τάση συνεχίστηκε και στην κυβέρνηση Καραμανλή από το 2004 ώς το 2008. Από εκεί και πέρα και μέχρι το 2009 το χρέος έφτασε το 110% του ΑΕΠ έχοντας ως αιτία τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-09 που έπληξε την παγκόσμια οικονομία, αλλά και τις δυσλειτουργίες, τις δυστοκίες και τη διστακτικότητα με την οποία ασκήθηκε η δημοσιονομική πολιτική.

Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι τα χρήματα αυτά δεν μας τα έκλεψε κανείς, όπως θέλουμε να πιστεύουμε. Τα σπαταλήσαμε μόνοι μας ή τουλάχιστον είμαστε υπαίτιοι που με την ανοχή ή, ακόμα χειρότερα, την ανοησία μας αφήσαμε τις κυβερνήσεις μας να σπαταλούν χωρίς να δημιουργούν συνθήκες για πραγματική οικονομική ανάπτυξη και ευημερία. Εμείς και όχι οι πολιτικοί ή άλλοι «κλέφτες» «βολευόμασταν» στο Δημόσιο σε πλήρως αντιπαραγωγικές θέσεις και υπηρεσίες όπως ο Οργανισμός για την Αποξήρανση της Λίμνης Κωπαΐδας, ο οποίος υπάρχει ακόμα και πληρώνουμε υπαλλήλους και Δ.Σ. για αυτόν, και προφανώς κάνει και προσλήψεις, ενώ η λίμνη Κωπαΐδα έχει αποξηρανθεί από το 1931! Εμείς σπαταλήσαμε δισεκατομμύρια ευρώ για να κάνουμε ένα σόου 20 ημερών και να κερδίσουν οι κατασκευαστικές -τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας 2004- το οποίο θα πληρώνουμε για δεκαετίες ακόμα. Εχουμε αθλητικά και μουσικά σχολεία αλλά δεν έχουμε σχολεία επιστημών και τεχνολογίας, και ακόμα αναρωτιόμαστε γιατί δεν είμαστε παραγωγικοί. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν ψηφίζουν οι Καναδοί ψηφοφόροι στις ελληνικές εκλογές. Εμείς εγκρίνουμε όλες αυτές τις στρεβλώσεις και σπατάλες υποσκάπτοντας το μέλλον μας.

Αν παρατηρήσουμε τις λήξεις των ομολογιακών εκδόσεων, βλέπουμε ότι οι μεγάλοι σκόπελοι του παρόντος βρίσκονται σε δύο σειρές ομολογιακών λήξεων ύψους 8 δισεκατομμυρίων ευρώ η καθεμιά, ενώ ακολουθούνται από μια ήσυχη περίοδο μέχρι τον Μάρτιο του 2011, όπου ακόμα μία σειρά ομολόγων του ίδιου ύψους λήγει.

Οι ομολογιακές αυτές εκδόσεις αφορούν πενταετή, δεκαετή και τριετή ομόλογα αντίστοιχα. Από εκεί μέχρι και τον επόμενο Μάρτιο το ληξιπρόθεσμο ποσό φτάνει αθροιστικά στο ποσό των 36 δισεκατομμυρίων ευρώ (!). Βλέπουμε λοιπόν πόσο σημαντικά θα είναι τα επόμενα χρόνια για το δημόσιο χρέος της χώρας μας και γιατί με spreads που είχαν φτάσει πάνω από τις 1.000 μονάδες ή ακόμα και με τα τρέχοντα πάνω από τις 500 μονάδες ο δανεισμός θα ήταν απαγορευτικός.

Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να αναλογιστούμε τα λάθη μας, να δούμε την πραγματικότητα και να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Κάτι που νομίζω δεν έγινε, καθώς οι σημαντικές αποφάσεις για τη χώρα και την αναζήτηση βοήθειας από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ πάρθηκαν αφενός πολύ καθυστερημένα και αφετέρου χωρίς καμία διαβούλευση με οικονομολόγους πανεπιστημιακούς, κοινωνικούς φορείς και άλλους, έξω από τον στενό πολιτικό - κομματικό κλοιό.

Τέλος πια με τις δακρύβρεχτες επιστολές στον Λαζόπουλο «τι απέγινε η χώρα μου;», «εγώ που είχα όνειρα και τώρα μου τα πήρατε». Καλά κάνανε και μας πήρανε τα όνειρα, διότι ήταν καιρός να ξυπνήσουμε και αντί να ονειρευόμαστε, να ελέγχουμε και να κρίνουμε τις κυβερνήσεις που στέλνουμε να διαχειριστούν το παρόν αλλά κυριότερα το μέλλον μας.

Οχι πια όνειρα, καιρός να ξυπνήσουμε!

Πηγή

kathimerini.gr & http://radar-gr.blogspot.com