Θανάσης Χρήστου, Ο ρόλος των νέων στο Μέτωπο, την Κατοχή και την Αντίσταση (1940-1944) (δίτομο)

γράφει ο Νίκος Νικολούδηςδιδάκτωρ Ιστορίας πανεπιστημίου Λονδίνου

Για την ιστορία της περιόδου 1940-44 έχει χυθεί πολύ μελάνι τις τελευταίες δεκαετίες, με αποτέλεσμα εύλογα να αναρωτιέται κανείς τι νέο θα μπορούσε να προσθέσει ένα ακόμη σχετικό ακαδημαϊκό πόνημα στα όσα γνωρίζουμε γι’ αυτήν. Η απάντηση έγκειται στο κατά πόσο η οπτική γωνία κάτω από την οποία αντιμετωπίζει κάθε ιστορικός αυτή την περίοδο διαφοροποιείται ουσιωδώς από εκείνη προγενέστερων ομοτέχνων του. Η ζητούμενη πρωτοτυπία όμως δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, λαμβανομένου υπόψη ότι οι επανειλημμένες ερμηνευτικές προσεγγίσεις της περιόδου των Δύο Πολέμων (Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού) και της Κατοχής έχουν παγιώσει στη συλλογική συνείδηση την εικόνα συγκεκριμένων «καλών» και «κακών», «ηρώων» και «προδοτών», οι συχνά μυθοποιημένες μορφές των οποίων στοιχειώνουν τον δημόσιο βίο μας, ιδίως από το 2010 έως σήμερα.

Επί του προκειμένου λοιπόν το δίτομο έργο που παρουσιάζουμε εδώ προσκομίζει νέα δεδομένα: έναν σημαντικό αριθμό πρωτότυπων γερμανικών εγγράφων της περιόδου Απριλίου-Μαϊου 1941, αδημοσίευτων μέχρι σήμερα, η παρουσίαση των οποίων (τόσο στο πρωτότυπο όσο και σε νεοελληνική μετάφραση) επιτρέπει να αντιληφθούμε τις εξελίξεις εκείνων των δραματικών ημερών υπό το πρίσμα Γερμανών στρατιωτικών και διπλωματών. Υπ’ αυτή την έννοια, στον πρώτο τόμο δημοσιεύονται 37 έγγραφα που προέρχονται από το Πολεμικό Ημερολόγιο της 73ης Μεραρχίας Πεζικού της Βέρμαχτ η οποία έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στον εξαναγκασμό σε συνθηκολόγηση των έως τότε νικηφόρων ελληνικών δυνάμεων στην Αλβανία.

Στα έγγραφα αυτά (που αναφέρονται στην περίοδο 21 Απριλίου έως 11 Μαϊου) αποκαλύπτονται ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δράση των στρατηγών του Αλβανικού Μετώπου: τις διαπραγματεύσεις τους με τη Βέρμαχτ σχετικά με τους όρους της παράδοσης, τα πρόσωπα που θα μπορούσαν να στελεχώσουν την πρώτη κατοχική κυβέρνηση αλλά και την ανησυχία των Γερμανών ιθυνόντων για το ενδεχόμενο πρόκλησης λιμοκτονίας μεταξύ των αιχμάλωτων Ελλήνων στρατιωτών (αλλά και του άμαχου πληθυσμού) λόγω έλλειψης εφοδίων, εάν καθυστερούσε η απελευθέρωση και η επιστροφή στις εστίες τους μετά τη διάλυση των μονάδων τους. Αποκαλύπτεται επίσης (στο έγγραφο υπ’ αριθ. 11) η προσφορά του ίδιου του στρατηγού Τσολάκογλου να αναλάβει την ηγεσία της πρώτης κατοχικής κυβέρνησης που θα στελεχωνόταν με πρόσωπα της εμπιστοσύνης των Γερμανών.

Στον δεύτερο τόμο παρουσιάζονται 71 γερμανικά διπλωματικά έγγραφα, κυρίως της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα, που καλύπτουν την περίοδο από τη γερμανική εισβολή έως και τις 4 Ιουνίου 1941. Οι πιο ενδιαφέρουσες καταγραφές αυτής της ομάδας αφο
ρούν την κλοπή της γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη από τον Μανώλη Γλέζο και τον Λάκη Σάντα, τους μόνους μη επώνυμους νέους του τίτλου του έργου που εμφανίζονται υπό τον μανδύα της ανωνυμίας.
Κοινά στοιχεία και στους δύο τόμους είναι, εκτός από τον ίδιο αριθμό σελίδων (318), ο πρόλογος του Γενικού Γραμματέα Νέας Γενιάς (που συγχρηματοδότησε την έκδοση μαζί με το Υπουργείο Παιδείας), καθώς και το προλογικό σημείωμα και η εισαγωγή του γερμανομαθούς εμπνευστή της έκδοσης, Θανάση Χρήστου, αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στις έρευνες του οποίου οφείλεται η δημοσίευση αυτού του ιδιαίτερα χρήσιμου αρχειακού υλικού. Καταληκτικά, ας προστεθεί ότι τα έγγραφα κάθε τόμου πλαισιώνονται από ιστορικό πλαίσιο της περιόδου και συγκεντρωτικό πίνακα με περίληψη του περιεχομένου τους.

Τόμος Α΄: ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ, Αθήνα 2016.
Τόμος Β΄: ΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ, Αθήνα 2017.

Σχετικοί Υπερσύνδεσμοι

Παρουσίαση του βιβλίου

Σχετικό δημοσίευμα της "Ελευθερίας"

http://rolosneon.uop.gr/


Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας