γράφει ο Νίκος Νικολούδης, διδάκτωρ Ιστορίας πανεπιστημίου Λονδίνου
Κάθε ιστορική περίοδος αναδεικνύει εκπροσώπους
του πνεύματος, των γραμμάτων και της επιστήμης το έργο των οποίων συμβάλει στην
προαγωγή της ανθρωπότητας. Αντίστοιχα, αναδεικνύει πολιτικούς ηγέτες οι οποίοι
συχνά γίνονται γνωστοί για τα προβλήματα ή τις καταστροφές που προκαλούν με τις
αποφάσεις τους, σπανιότερα δε για την ευθυκρισία ή την ήπια διακυβέρνησή τους. Κατά
τον 20ό αιώνα, κορυφαίο παράδειγμα πολιτικού με τις προδιαγραφές που
προαναφέραμε υπήρξε ο Αδόλφος Χίτλερ, ηθικός αυτουργός του θανάτου εκατομμυρίων
ανθρώπων και της ολοκληρωτικής καταστροφής του μεγαλύτερου μέρους της Ευρώπης
για τουλάχιστον 15 χρόνια.
Τα σκήπτρα του «κορυφαίου κακού πολιτικού» του 20ού
αιώνα διεκδικεί με εξίσου μεγάλες αξιώσεις και ο Ιωσήφ Στάλιν, του οποίου η
υστεροφημία διασώθηκε εν μέρει (ουσιαστικά μόνο στη Ρωσία) αποκλειστικά
εξαιτίας του γεγονότος ότι στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκε στο
πλευρό των «καλών» (δηλαδή των νικητών). Το γεγονός αυτό βέβαια δεν αρκεί για
να εξαλείψει τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε μαζική κλίμακα κατά τη
διακυβέρνησή του, τόσο στο εσωτερικό της Σοβιετικής Ένωσης όσο και στις χώρες
που περιήλθαν υπό σοβιετικό έλεγχο μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σαν
να μην έφτανε αυτό, όμως, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος
μια νέα θεωρία η οποία υποσκάπτει ακόμη και τα τελευταία ίχνη της υστεροφημίας
του, παρουσιάζοντάς τον ως υποψήφιο κατακτητή της ευρωπαϊκής ηπείρου τον οποίο
πρόλαβε ο Χίτλερ. Με πιο απλά λόγια, και χρησιμοποιώντας μια εικόνα από το
ζωικό βασίλειο, θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει τον Στάλιν με μια ύαινα, στο
πλευρό του «λιονταριού» Χίτλερ.
Κύριος υπεύθυνος για την ανάδειξη αυτής της θεωρίας
είναι ο Ρώσος συγγραφέας Βίκτωρ Σουβόρωφ, πρώην αξιωματικός πληροφοριών του
Ρωσικού Στρατού ο οποίος το 1978 αυτομόλησε στη Μεγάλη Βρετανία, όπου και ζει
έκτοτε. Το 1990 ο Σουβόρωφ δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο Icebreaker («Παγοθραυστικό»),
στο οποίο διατύπωσε τη ριζοσπαστική θεωρία ότι ο Στάλιν σχεδίαζε να εισβάλει στην
Ευρώπη και ότι χρησιμοποίησε επιδέξια γι’ αυτό τον σκοπό κατά τη διετία 1939-41
τον Χίτλερ (το «Παγοθραυστικό» του τίτλου του), που έτρεφε παρόμοιες βλέψεις.
Κατά τον Σουβόρωφ όμως τα σοβιετικά σχέδια ανατράπηκαν από την εκδήλωση της
επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, με την οποία ο Χίτλερ πρόλαβε τον μέχρι τότε σύμμαχό
του Στάλιν, εισβάλλοντας πρώτος εκείνος στα εδάφη του έως τότε συμμάχου του.
Το βιβλίο αυτό γνώρισε μεγάλη επιτυχία στη
Σοβιετική Ένωση, φθάνοντας σε πωλήσεις τα
1.000.000 αντίτυπα. Στη Δύση όμως δεν
έγινε τόσο γνωστό (παρότι μεταφράστηκε στα αγγλικά). Αργότερα, ο συγγραφέας
επεξέτεινε τη συναφή επιχειρηματολογία του και σε άλλα βιβλία του, καθώς και
στο πλαίσιο ομιλιών και διαλέξεών του (μια από αυτές μπορούν να παρακολουθήσουν
οι ενδιαφερόμενοι στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.youtube.com/watch?v=SbBnRZoTHFs).
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 συγκέντρωσε όλο το μέχρι τότε επεξεργασμένο
υλικό του σε ένα νέο βιβλίο, την ελληνική έκδοση του οποίου παρουσιάζουμε εδώ. Πρόκειται
για ένα έργο το οποίο εντυπωσιάζει κατ’ αρχήν με τον όγκο και την έκτασή του
(630 σελίδες, κατανεμημένες σε 44 κεφάλαια που συμπληρώνονται από πρωτότυπη
βιβλιογραφία).
Βίκτωρ Σουβόρωφ |
Σε αυτό ο συγγραφέας παρακολουθεί την εξέλιξη της στρατιωτικής
τεχνολογίας και των πολεμικών δογμάτων της Σοβιετικής Ένωσης την περίοδο του
Μεσοπολέμου και έως τα τέλη του 1941 (στο τελευταίο πάντως κεφάλαιο αναλύονται
τα σχέδια του Στάλιν για τον πόλεμο της ΕΣΣΔ εναντίον της Ιαπωνίας, ο οποίος
τελικά πραγματοποιήθηκε μόλις τον Αύγουστο του 1945). Παρά τον όγκο του, το
βιβλίο διαβάζεται αρκετά εύκολα, καθώς κάθε κεφάλαιο έχει τη δική του
αυτοτέλεια, εξετάζοντας ένα διαφορετικό θέμα. Κοινός τόπος όλων, πάντως, είναι
η ανάδειξη του Στάλιν ως κυνικού και αδίστακτου ηγέτη με βάση τις προδιαγραφές
του Μακιαβέλι, όχι μόνο στην εσωτερική πολιτική σκηνή της ΕΣΣΔ (όπου η πολιτική
συμπεριφορά και οι μέθοδοί του είχαν αναλυθεί και στο παρελθόν) αλλά και στη
διεθνή σκακιέρα, σε σχέση με την οποία οι πολιτικοί σχεδιασμοί του δεν είχαν
τύχει της δέουσας προσοχής.
Ο συγγραφέας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δεν είμαι ιστορικός
αλλά πιστεύω ότι πως υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στην Ιστορία και στις
υπηρεσίες πληροφοριών. Τόσο ο ιστορικός όσο και ο άνθρωπος των πληροφοριών
πρέπει να κοιτάνε πράγματα για τα οποία κανείς δεν γνωρίζει τίποτα. Η διαφορά
είναι πως ο ιστορικός θα αντιμετώπιζε την Σοβιετική Ένωση ως κανονική χώρα, σαν
οποιαδήποτε άλλη. Γι’ αυτό και θα χρησιμοποιούσε παραδοσιακές μεθόδους
ιστορικής έρευνας. Εγώ θεωρώ την Σοβιετική Ένωση ως ένα εγκληματικό συνδικάτο.
Οι Σοβιετικοί ηγέτες έχουν διαπράξει αμέτρητες πράξεις ωμοτήτων εις βάρος του
ίδιου του λαού τους και σε βάρος γειτονικών εθνών. Γι’ αυτό η ιστορία της
Σοβιετικής Ένωσης θα έπρεπε κατά την γνώμη μου να μελετάται χρησιμοποιώντας
μεθόδους εγκληματολογίας και πληροφοριών παρά με την κλασική επιστημονική
έρευνα… Ένας αστυνομικός θα καταλάβαινε και θα μπορούσε να προβλέψει όλες τις
κινήσεις και τις ενέργειες των ηγετών του Κρεμλίνου» (σελ. 34-35).
Καταληκτικά, όσοι αναγνώστες αναζητούν
εναλλακτικές προσεγγίσεις της Ιστορίας, είναι βέβαιο ότι σε αυτό το βιβλίο θα
βρουν πολλές, και μάλιστα σε σημεία και για ιστορικά ζητήματα που δεν
φαντάζονται!
Μη διαθέσιμο βίντεο
ΑπάντησηΔιαγραφή