Βασίλης Τζανακάρης, Φώτης Γιαγκούλας ο απέθαντος, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2014, σσ. 582


γράφει ο Γαβριήλ Μιχαήλ Δημητριάδης


Ο Βασίλης Τζανακάρης, βραβευμένος με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας (2007), καταπιάνεται στο βιβλίο του αυτό με τη δράση, τον μύθο και τους θρύλους που συνόδευσαν τους ληστές οι οποίοι έδρασαν μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν από τις Αρχές ή υποστηρίχθηκαν από τον κατά τόπους πληθυσμό.


Πρόκειται για μια γοητευτική αφήγηση που ξεκινάει από τη μεγάλη διάδοση που είχαν τον 19ο αιώνα τα λαϊκά φυλλάδια με τις ιστορίες ληστών (ίσως γιατί πάντα, σε κάθε εποχή, έχουν πέραση οι κάθε λογής «ασυμβίβαστοι», που γίνονται ταυτόχρονα και «τιμωροί» των κακώς κειμένων), αλλά και από μερικές γενικές πληροφορίες για την καθημερινότητα και τον άγραφο κώδικα που καθόριζε τις μεταξύ τους σχέσεις. Όταν το 1926 ο Θεόδωρος Πάγκαλος κήρυσσε τη δικτατορία του, κυκλοφορούσαν σε φυλλάδια διάφορα λαϊκά αναγνώσματα για τους περίφημους ληστές των ορέων. Ένα από αυτά είχε τίτλο «Ο ασύλληπτος ληστής Γιαγκούλας» και τιράζ τον απίστευτο αριθμό των 50.000 τευχών ανά φυλλάδιο!


Χρησιμοποιώντας στοιχεία από τα επίσημα αρχεία, από τις λαϊκές αφηγήσεις, τις ευφάνταστες εξιστορήσεις σε συνέχειες για τη ζωή των ληστών σε εφημερίδες και σε πολύ δημοφιλείς εκδόσεις της εποχής, καθώς και τις μαρτυρίες ανθρώπων που τους συνάντησαν τυχαία ή έπεσαν θύματα απαγωγής από τις συμμορίες τους, ο συγγραφέας συνθέτει μία αιματοβαμμένη τοιχογραφία της Ελλάδας των χρόνων 1910-1936, με πρωταγωνιστές τους τελευταίους ληστές και λήσταρχους (δεν λείπουν πάντως από το βιβλίο και λησταρχίνες όπως η Μαρία η Πενταγιώτισσα, η Αγγέλω, η Καπετάνισσα Βασιλική κ.ά). 


Αυτή η Ελλάδα δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από την Άγρια Δύση, καθώς ήταν γεμάτη από παράνομους και επικηρυγμένους με μεγάλα χρηματικά ποσά οι οποίοι διαφέντευαν τα ελληνικά βουνά και τους λόγγους. Ήταν ένα σκηνικό τρόμου και φρίκης. με πρωταγωνιστές τους ληστές Λιόλιο, Σκαρτσώρα, Γκαντάρα, Καραθανάση, Μπασμπάνη, Μπλαντέμη, Κοτσαδάμ, Περικλή Παπαγεωργίου, τους αδελφούς Μπαμπάνη, Τσαμήτα, Τζατζά (πατέρα και γιο), Λόλα, καπετάν Γιάννη Καρατζοβάλη και τις πολυάριθμες και άγριες συμμορίες τους. Ο κορυφαίος όλων ήταν ο θρυλικός και φοβερός λήσταρχος Φώτης Γιαγκούλας, ο πλέον "ωραίος των ορέων", ο "βασιλέας" όλων των ληστών του Μεσοπολέμου, με αδιαμφισβήτητο βασίλειό του τον Όλυμπο, στη ζωή του οποίου είναι αφιερωμένο και το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου


Με το έργο αυτό ο αναγνώστης θα γνωρίσει, εκτός από τον βίο και την πολιτεία των ληστών, την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας εκείνη την εποχή. Με αυτό τον τρόπο το βιβλίο αποτελεί στο σύνολό του ένα ταξίδι στον χρόνο, το οποίο θα απολαύσουν όσοι πιστεύουν ότι Ιστορία είναι κυρίως ό,τι δεν καταγράφεται στα επίσημα ιστορικά βιβλία αλλά επιζεί και μεταφέρεται μέσα από τις αφηγήσεις των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα. Αυτή η ανεπίσημη ιστορία είναι το ακατέργαστο αλλά ζωντανό υλικό, το οποίο πρέπει να μελετήσει όποιος πραγματικά θέλει να κατανοήσει το παρελθόν ενός τόπου. Η εποχή του Γιαγκούλα και των άλλων ληστών που αναφέρονται στο έργο ήταν μια εποχή άγνωστη, σκληρή, ηρωική και ταυτόχρονα δόλια, μια εποχή φτώχειας και λεβεντιάς, προδοσίας και μίσους, έρωτα και θανάτου, με τους πολιτικούς χαμένους στη διαπλοκή και τη διαφθορά της εξουσίας και τους ληστές δυνάστες της ζωής των ανθρώπων. Ήταν μια εποχή κατά την οποία κυριαρχούσε η ελπίδα για το ξημέρωμα μιας καλύτερης και πιο δίκαιης μέρας, μιας καλύτερης ζωής. 


Το βιβλίο συνοδεύεται από 35 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ελληνική και ξένη βιβλιογραφία.

Σχόλια

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας