"Δύσκολη μέρα: η αυτοβιογραφία ενός Navy Seal" του Mark Owen, εκδόσεις Πάπυρος

γράφει ο Νίκος Νικολούδης, Διδάκτωρ Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου

Αναμφίβολα, ο εντοπισμός και η εξόντωση του Οσάμα μπιν Λάντεν αποτελούν ένα από τα γεγονότα-σταθμούς της, προς το παρόν σύντομης, ιστορίας του 21^ου αιώνα. Ο άνθρωπος που άλλαξε τον ρου της παγκόσμιας Ιστορίας με τη διπλή αεροπορική επίθεση αυτοκτονίας στο Διεθνές Κέντρο Εμπορίου, στη Νέα Υόρκη, στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, τέθηκε από εκείνη την ημέρα στο στόχαστρο της Δύσης. Απαιτήθηκαν όμως δύο αναποτελεσματικοί πόλεμοι (στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν) που αναδιαμόρφωσαν την παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή, δεκάδες ακόμη τρομοκρατικές επιθέσεις ανά την υφήλιο διαφόρων ισλαμιστών τρομοκρατών που υιοθέτησαν το «όραμα» της Αλ Κάιντα, καθώς και μια δεκαετία αναζητήσεων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών στη Μέση Ανατολή για να εντοπισθεί και τελικά να σκοτωθεί με μια επιχείρηση χειρουργικής ακρίβειας ο εμβληματικός τρομοκράτης-φόβητρο του διεθνούς status quo. 

Ως γνωστόν, την επιχείρηση της εξόντωσής του στην επικράτεια του Πακιστάν, όπου κρυβόταν επιμελώς, εκτέλεσε σχεδόν άψογα στις 2 Μαϊου 2011 μια ομάδα ειδικά εκπαιδευμένων κομμάντος του αμερικανικού Ναυτικού, γνωστών ως SEALS. Οι λεπτομέρειες της επιχείρησης προφανώς δεν πρόκειται να αποκαλυφθούν για πολλά χρόνια, το ευρύτερο κοινό όμως έχει ήδη στη διάθεσή του δύο αρκετά αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης γι’ αυτήν, με τη μορφή μιας κινηματογραφικής ταινίας και μιας αυτοβιογραφίας. Παρότι αναπόφευκτα και οι δύο κυκλοφόρησαν μετά από έγκριση των αμερικανικών αρχών, παρουσιάζοντας μια ημιεπίσημη και λογοκριμένη εκδοχή των γεγονότων, είναι και οι δύο αρκετά κατατοπιστικές, ώστε να μπορούν να θεωρηθούν γενικά αξιόπιστες. Η ταινία, με τίτλο Zero Dark Thirty, παρουσιάζει την πολύχρονη, μοναχική αναζήτηση μιας Αμερικανίδας πράκτορος της CIA για τον εντοπισμό του κρησφύγετου του Άραβα τρομοκράτη. Αντίθετα, το βιβλίο, το οποίο παρουσιάζουμε εδώ, ξεκινά από μια διαφορετική αφετηρία. 

Ο αυτοβιογραφούμενος, ο οποίος για ευνόητους λόγους παρουσιάζεται με το ψευδώνυμο Mark Owen, καταγράφει με τη βοήθεια του δημοσιογράφου Kevin Maurer τις εμπειρίες του από τη συμμετοχή του σε μονάδα των SEALS η οποία είχε ως επιστέγασμα την επιχείρηση εξόντωσης του διαβόητου τρομοκράτη. Το βιβλίο είναι γραμμένο σε δημοσιογραφικό ύφος, με ρέουσα αφήγηση που συμπαρασύρει τον αναγνώστη στον ρυθμό της καθημερινής ζωής των μελών των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων. Συμμετέχοντας νοερά στην  αναπόφευκτη κούραση, μονοτονία και τριβή μεταξύ των ανδρών, ο αναγνώστης σταδιακά αντιλαμβάνεται ότι το πραγματικό νόημα  της πολύχρονης σταδιοδρομίας του αφηγητή έγκειται στη μία και μοναδική επιχείρηση, η εκτέλεση της οποίας επρόκειτο να δικαιώσει τους κόπους και την ένταση των προσπαθειών τόσο του ιδίου όσο και των συμπολεμιστών του. Η επιχείρηση αυτή περιγράφεται ιδιαίτερα παραστατικά, με βάση όσα έζησε ο αφηγητής, συνοδευόμενη με εξίσου κατατοπιστικά σχεδιαγράμματα των χώρων της έπαυλης στην οποία κρυβόταν επιμελώς η ομάδα που περιστοίχιζε τον μπιν Λάντεν. Εξάλλου, από τα σχόλια του συγγραφέα, ο οποίος αποστρατεύτηκε οικειοθελώς  περίπου ένα έτος μετά από την «επιχείρηση νέμεση», προκύπτει ότι η «ανταμοιβή» του για τη συμμετοχή του στην παράτολμη επιχείρηση ήταν ο δεσμός που δημιούργησε με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του, και όχι κάποιο υλικό όφελος. Για τον φιλίστορα αναγνώστη όμως, είναι βέβαιο ότι το ουσιαστικό κέρδος θα είναι η εκ των ένδον «συμμετοχή» του σε ένα γεγονός που άλλαξε την πορεία της Ιστορίας!