Νικόλαος Στράτος: μια σύντομη βιογραφία (1872-1922)

Ο Νικόλαος Στράτος (Αθήνα, 1872 Γουδί, 1922) υπήρξε πολιτικός, πρόεδρος βραχύβιας κυβέρνησης (Μάιος 1922) στα τέλη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, επανειλημμένα βουλευτής και υπουργός και ένα από τα θύματα της «Δίκης των Εξ)) πατέρας του Ανδρέα Στράτου και της Δόρας Στράτου. Γόνος της ιστορικής οικογένειας των αγωνιστών Στράτων, γιος του στρατηγού και πολιτικού Ανδρέα Στράτου (1834 -1915), σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά την αποφοίτησή του (1894), άσκησε τη δικηγορία, ενώ παράλληλα αναμίχθηκε στην πολιτική ζωή. Πρωτοεκλέχτηκε βουλευτής το 1902 στην επαρχία Βάλτου (από όπου καταγόταν η οικογένειά του) ως ανεξάρτητος, διακρίθηκε για τις γνώσεις, το πρακτικό πνεύμα και το πολιτικό του ήθος. Το 1909 ανέλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών στη βραχύβια κυβέρνηση του Δ. Ράλλη, επί της οποίας εκδηλώθηκε το Κίνημα στο Γουδί και στους κρίσιμους μήνες που ακολούθησαν υποστήριξε την ανάγκη γρήγορης απεμπλοκής του δημόσιου βίου από στρατιωτικές παρεμβάσεις. Στο πνεύμα αυτό, συμφώνησε με τις γενικές κατευθύνσεις του Ελ. Βενιζέλου και αφού προσχώρησε στο κόμμα του, αναδείχτηκε βουλευτής των Φιλελευθέρων στις εκλογές του Νοεμβρίου 191Ο. Τον επόμενο χρόνο χρημάτισε πρόεδρος της Β' Αναθεωρητικής Βουλής και κατόπιν διαδέχτηκε τον Βενιζέλο στο αξίωμα του υπουργού Ναυτικών (Μάιος 1912). Από τη θέση αυτή εργάστηκε με ζήλο για τη συγκρότηση αξιόμαχου πολεμικού στόλου και -κατά γενική αναγνώριση- συνέβαλε στις ναυτικές επιτυχίες της Ελλάδας στους Βαλκανικούς Πολέμους.


Το Νοέμβριο του 1913 ο Στράτος παραιτήθηκε από την κυβέρνηση και στράφηκε εναντίον του Βενιζέλου, τηρώντας όμως απόσταση από τις άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Ακολούθησαν οι μεγάλες πολιτικές αναστατώσεις του 1915 (αρχές Εθνικού Διχασμού), κατά τις οποίες εμφανίστηκε ως οπαδός της ουδετερότητας της χώρας στον Α· Παγκόσμιο Πόλεμο και «θέσει» σύμμαχος της κωνσταντινικής παράταξης. Πήρε μάλιστα μέρος ως υπουργός Ναυτικών και στην πρώτη κυβέρνηση του Δ. Γούναρη, που παραιτήθηκε μετά την εκλογική νίκη των Φιλελευθέρων (Μάιος 1915). Στη συνέχεια ίδρυσε το «Εθνικόν Συντηρητικόν Κόμμα» (1916), το οποίο αντιτάχθηκε με σφοδρότητα στην ένταξη της Ελλάδας στην ανταντική συμμαχία, χωρίς όμως και να ταυτιστεί με τις ακραίες φιλογερμανικές απόψεις του φιλοβασιλικού χώρου. Στα χρόνια της πολιτικής παντοδυναμίας του Βενιζέλου (1917 - 20) ως μέλος της Βουλής του 1915 (της γνωστής ως «Βουλής των Λαζάρων») και -παρά τις σφοδρές διαφωνίες του με τις κυβερνητικές επιλογές- ο Στράτος επέδειξε πνεύμα πολιτικής μετριοπάθειας. Μετά τις εκλογές της 1 ης Νοεμβρίου του 1920, την πτώση του Βενιζέλου και την παλινόρθωση του βασιλιά Κωνσταντίνου, εξέφρασε επανειλημμένα τη διαφωνία του με την πολιτική που ακολουθούσε ο πρωθυπουργός Γούναρης και άσκησε έντονη αντιπολίτευση στην κυβέρνησή του, υποστηρίζοντας κυρίως ότι για την επίτευξη ελληνικής νίκης στη διεξαγόμενη τότε Μικρασιατική Εκστρατεία απαιτούνταν αποφασιστικότεροι στρατιωτικοί και διπλωματικοί χειρισμοί.

Το Μάιο του 1922 ο Στράτος συνέβαλε στην πτώση του Γούναρη από την πρωθυπουργία και στη συνέχεια σχημάτισε ο ίδιος κυβέρνηση, η οποία, παρά την ανοχή της βενιζελικής παράταξης, δεν μπόρεσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Βουλής και γρήγορα υποχρεώθηκε να παραιτηθεί. Ακολούθησαν διαβουλεύσεις ανάμεσα σ' αυτόν και τον Γούναρη, που απέληξαν στη συμβιβαστική λύση σχηματισμού «συμμαχικής» κυβέρνησης υπό τον Π. Πρωτοπαπαδάκη, επί της οποίας και συντελέστηκε η κατάρρευση του μετώπου και η Καταστροφή. Ο ίδιος ο Στράτος, συμμετείχε στην κυβέρνηση εκείνη ως υπουργός Εσωτερικών. Μετά τις καταλυτικές πολιτικοστρατιωτικές εξελίξεις που ακολούθησαν τη Μικρασιατική Καταστροφή (επικράτηση κινήματος των Πλαστήρα και Γονατά, νέα εκθρόνιση Κωνσταντίνου κ.ό.), ο Στράτος συνελήφθη, μαζί με άλλους ως υπεύθυνος, και παραπέμφθηκε σε Στρατοδικείο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Στην "δίκη" το πιο χτυπητό θέμα που αφορούσε τον Στράτο, ήταν ότι από τα 13 σημεία του κατηγορητηρίου τον αφορούσαν άμεσα μόνο 2 η 3 καθώς ήταν γνωστό ότι αντιπολιτευόταν ανοιχτά τον Γούναρη ως τις αρχές του 1922. Η προσχώρηση του στον κυβερνητικό συνασπισμό έγινε στην πιο δύσκολη στιγμή της Μικρασιατικής εκστρατείας, την στιγμή που θα μπορούσε κάλλιστα να διαχωρίσει την θέση του και να μην αναλάβει τόσο μεγάλες ευθύνες, που πιθανώς δεν του αναλογούσαν.

Κατά την διάρκεια της δίκης, ο Στράτος πίστευε ότι θα αθωωνόταν, αφ΄ενός επειδή πίστευε ότι ήταν αθώος, αφ΄ετέρου γιατί είχε πολλούς φίλους στο κόμμα των Φιλελευθέρων που πίστευε ότι θα τον έσωζαν. Οι φίλοι του, του πρότειναν να παραστήσει τον άρρωστο ώστε να μεταφερθεί σε νοσοκομείο και από εκεί να τον φυγαδεύσουν, κάτι που ο Στράτος αρνήθηκε κατηγορηματικά. Πολιτικοί φίλοι και δικηγόροι, του πρότειναν να διαχωρίσει την θέση του από τους υπόλοιπους κατηγορούμενους για να γλυτώσει, κάτι που επίσης απέρριψε. Στην απολογία του ζήτησε από το στρατοδικείο να κριθεί αυστηρά αλλά δίκαια και υπερασπίστηκε σθεναρά όλες τις επιλογές του. Τουφεκίστηκε το πρωί της 15ης Νοεμβρίου 1922 στο Γουδί, μαζί με τους άλλους 5 καταδικασθέντες (Γούναρη, Πρωτοπαπαδάκη, Θεοτόκη, Μπαλτατζή και Χατζανέστη. Σημειώνεται ότι η μακρότατη απολογία του στη «Δίκη των Εξ» -με την οποία απέκρουσε τις εναντίον του κατηγορίες- περιέχει πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες και εκτιμήσεις για το πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό παρασκήνιο της περιόδου του Μικρασιατικού Πολέμου. 

Πηγή 


http://www.epoxi.gr/

Σχόλια

  1. ενδιαφερον εχει το γεγονος οτι ο Στρατος αντιπολιτευοταν τον Γουναρη ως προς το χειρισμο της μικρασιατικης εκσταρατειας(οποτε προφανως και αναγνωριζε λαθη στην τακτικη του), ενω ο "πρυτανης" της βασιλικης ιστοριογραφιας, ψευδολογος Μπαρμπης, παρουσιαζει την πολιτικη των Εξι, ως κατι ενιαιο και δεν βρισκει και κανενα λαθος σε αυτην...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κατ΄αρχάς αποδοκιμάζω τον όρο "ψευδολόγος" για το κ. Μπαρμπή, τον οποίο σέβομαι και ο οποίος, κατά την γνώμη μου, κάλυψε ένα σημαντικό κενό στην σύγχρονη βιβλιογραφία αντιπροσωπεύοντας όψεις της Ιστορίας που κόντευαν να εξαφανισθούν. Το ότι είναι βασιλόφρων προσωπικά δεν το θεωρώ μίασμα, αντιθέτως θεωρώ πως είναι τίμιος και ειλικρινής έναντι των αναγνωστών του, κάτι που δεν μπορώ να πω για πολλούς άλλους μεγαλόσχημους ακαδημαικούς που κάνουν το μαύρο-άσπρο και αυτοχρίζονται και "αντικειμενικοί".

    Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θεωρώ τον κ. Μπαρμπή αλάνθαστο, η τα βιβλία του δεν είναι προκατειλλειμένα. Τελικώς άλλωστε, κάθε ιστορικό βιβλίο κομίζει τις ευαισθησίες και τις θέσεις του συγγραφέα του.

    Τώρα για το συγκεκριμένο που αναφέρεις δεν το γνωρίζω, πάντως είναι γεγονός πως ο Στράτος προσπάθησε με τις αδιαμφισβήτητες ικανότητες του να φτιάξει έναν τρίτο δρόμο ανάμεσα στις δύο παρατάξεις. Συνεθλίβει όμως ανάμεσα στις συμπλιγάδες τους. Από αυτοθυσία και μόνο ανέλαβε κυβερνητικές ευθύνες το 1922, για να τον τουφεκίσουν οι "επαναστατές" για την στενοκεφαλιά του να μην "λουφάξει" και να γίνει υπουργός τους, λίγους μήνες μετά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Με συγχωρεις Φιλιστορα, αλλα θα επιμεινω στους χαρακτηρισμους μου για τον Μπαρμπη! Εχω διαβασει αρκετα βιβλια, αρθρα, αλλα και συνεντευξεις του και μαλιστα στην αρχη, με πολυ ευνοικη διαθεση απεναντι του, αλλα ψαχνοντας καλυτερα, διαπιστωσα οτι προκειται καθαρα για στρατευμενο ιστορικο! Το οτι ειναι βασιλοφρων, δεν ειναι κατι μεμπτο, αλλα το οτι ειναι στρατευμενος, ειναι μεμπτο! Ουτε ισχυριζομαι πως ολα αυτα που γραφει δεν ισχυουν(και ο Βουρνας το ιδιο εκανε και ακομα χειροτερα, απο αλλη οπτικη βεβαιως, αλλα αυτο δεν σημαινει οτι δεν εχω βρει και καποια αξιολογα στοιχεια στα βιβλια του Βουρνα). Οπως ειχες παραδεχτει κι εσυ σε παλαιοτερη συζητηση μας γι'αυτο το θεμα, ο Μπαρμπης εχει μια γραμμικη θεωρηση στα πραγματα, φροντιζοντας να αποκρυπτει τα στοιχεια που δεν συμφωνουν με αυτη την θεωρηση(δεν μιλαμε για στοιχεια που αγνοει, αλλα για στοιχεια που αποκρυπτει συνειδητα)! Κατι παρομοιο ειχες γραψει προσφατα για τον Αγτζιδη, π.χ.
    Ο Μπαρμπης παταει στο γεγονος οτι οι μεταπολιτευτικοι ιστορικοι, φορτωσαν καλως η κακως(κακιστα κατα τη γνωμη μου), ολα τα δεινα της προ-χουντας εποχης, στη βασιλικη δυναστεια! Ο Μπαρμπης παρουσιαζεται ως αντισυμβατικος ιστορικος, που αμφισβητει το μεταπολιτευτικο κατεστημενο, πηγαινοντας το στο αλλο ακρο!! Ο,τι και να ειπαν, ο,τι και να επραξαν ολοι ανεξαιρετως οι βασιλεις μας, κατα τον Μπαρμπη, ηταν τιμιο, σωστο, πατριωτικο, ντομπρο κλπ! Οποτε συγκρουστηκαν με πολιτικους, παντα οι βασιλεις ειχαν δικιο. Ειτε μιλαμε για τον Τρικουπη, το Στρατιωτικο Συνδεσμο, το Βενιζελο, τον Παπαγο, τον Καραμανλη, τον Παπανδρεου και τη χουντα! Ενδεικτικα αναφερω περιπτωσεις εξεζητημενων αποψεων του
    1)Εβραικη καταγωγη Βενιζελου! Δεν το αναφερει ως μια ακομα εκδοχη, αλλα ως κατι το κατηγορηματικα αληθες, αλλα στοιχεια μηδεν, περα απο τη γνωστη ιστορια την οποια πρωτοεγραψε ο Παπαδακης, τη συνεχισε ο Αντωνακεας και την αναπαραγουν διαφοροι, απο τοτε...
    2)Καταγωγη της δυναστειας του Γεωργιου Α', απο τον Κωνσταντινο Παλαιολογο...
    3)Καμια ευθυνη των Εξι για τη μικρασιατικη καταστροφη! Οποιον φιλοβασιλικο συγγραφεα και να εχω διαβασει, κανει στους Εξι, εστω και μια ηπια κριτικη! Ο Μπαρμπης οχι!
    4)Ελληνικης καταγωγης Χριστος...
    5)Αψογη σταση του Κωνσταντινου απεναντι στην Ανταντ και πραγματικη του προθεση να βγει στον πολεμο μαζι τους...
    6) Αγνοια του Κωνσταντινου Β' περι του σχεδιαζομενου κινηματος των στρατηγων το '67(τα αμερικανικα αρχεια τον διαψευδουν)
    7)Κινημα 21ης Απριλιου, σχεδιασμενο απο αμερικανικες μυστικες υπηρεσιες(επισης τον διαψευδουν τα αμερικανικα αρχεια)
    8)Αναπαραγωγη των τουλαχιστων αμφισβητουμενων(για να μην πω σιγουρα πλαστων), συμφωνων Πετριτσιου και Μελισσοχωριου, μεταξυ ΕΛΑΣ και Βουλγαρων, καθως και του λογου του Βελουχιωτη στη Δεσφινα
    Περιμενω τον αντιλογο συ Φιλιστορα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Οι παρατηρήσεις σου είναι σωστές και θα μπορούσα να αναφέρω και άλλες. Μάλιστα αν θυμάμαι καλά, κάποια από τα σημεία αυτά τα έχω αναλύσει και στο μπλογκ. Είναι άδικο όμως να απομονώνεις και να μην αναγνωρίζεις ότι παρέχει και σημαντικές πληροφορίες στις χιλιάδες σελίδες που έχει γράψει.

    άλλωστε, όπως καταλαβαίνεις, μετά τους χαρακτηρισμούς του κ Αγτζίδη, ως γνήσιος "φιλομοναρχικός" οφείλω να υπερασπιστώ τον κ. Μπαρμπή...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Οπως ανεφερα και παραπανω, ακομα και στον αρχιψευδολογο Βουρνα, εχω συναντησει καποια αξιολογα στοιχεια, οποτε προφανως και δεν θεωρω τα βιβλια του Μπαρμπη για πεταμα, αλλα αφορμη για περαιτερω ψαξιμο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. «εν κρυπτώ»: ...Γιατί αυτοί νίκησαν και εμείς ηττηθήκαμε;
    www.enkripto.gr/2012/09/blog-post_3.html
    1.
    3 Σεπ 2012 - Σε περίπτωση που η Ελληνική Στρατιά θα συνέχιζε τις επιχειρήσεις προς ανατολάς ..... των εκλογών "ψηφίστε μας, να φέρουμε τα παιδιά σας πίσω!!" ..... Ελληνισμό της Μικράς Ασίας, είμαι σίγουρος δε πως θα αναγκαζόταν και η ...
    Οι "Μεγάλες Ιδέες" δεν μπορούν να περάσουν... - PRESS-GR Η δύναμη ...
    www.press-gr.com/2008/02/blog-post_7093.html
    18 Φεβ 2008 - Θα κρατήσω την ασπίδα του πολεμιστή, αν και δεν θέλω να είμαι πολεμιστής, .... "Ψηφίστε μας και θα σας φέρουμε τα παιδιά σας πίσω" κέρδισαν τον ..... και στην Ιμβρο και Τενεδο, αλλα και στην Μικρα Ασια γενικως, με τον δικαιο ...
    Με αυτά τα συνθήματα κέρδισαν οι βασιλικοί του Γούναρη τις εκλογές, που κακώς έκανε ο Βενιζέλος. Αυτοί όμως εκτελέστηκαν γιατί ανάμεσα στα άλλα δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους. Αυτούς που έλεγαν λεφτά υπάρχουν και τους άλλοις που θα έπαιζαν ζουρνάδες και οι ευρωπαίοι θα χόρευαν, ξέρετε αυτούς με το πρόγραμμα Θεσσαλονίκης, τι θα τους κάνουμε; Εκ του αποτελέσματος κρίνοντας πιστεύω πως επειδή σκόπευαν συνειδητά να προδώσουν και να μας καταστρέψουν οικονομικά, φρόντισαν να αθωώσουν μετά από 80 χρόνια τους 6, για να έχουν άλλοθι και δεδικασμένο για τον εαυτό τους, γιατί φοβήθηκαν πως θα έχουν την ιδία κατάληξη και έκαναν το έγκλημα εκ προμελέτης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Κάποτε πρέπει να σταματήσει αυτή η προπαγάνδα πως δήθεν οι Βασιλόφρονες έλεγαν πως θα γυρίσουν πίσω τον στρατό από την Μικρά Ασία. Μπορεί κάποιοι βουλευτές να το έκαναν αλλά όχι ο Γούναρης η κάποιος από τα ηγετικά στελέχη. Σε αντίθεση με τους βενιζελικούς που έδρασαν συνειδητά αντιεθνικά, με την οργάνωση της Κωνσταντινούπολης, την προπαγάνδα στο στράτευμα ( το επιβεβαίωνε και ο μητροπολίτης Σμύρνης που δεν ήταν βασιλόφρων) και το μοίρασμα προκηρύξεων που τους έλεγαν να ανατρέψουν τον Βασιλιά και να επαναφέρουν τον Βενιζέλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τελικά, γιατί παραιτήθηκε ο Στράτος από Υπουργός Ναυτικών μόλις λίγους μήνες μετά τη - νικηφόρα για την Ελλάδα - λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και την συνθήκη του Βουκουρεστίου, που την επιστέγασε; Στο κείμενο δεν αναφέρονται οι λόγοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας