Η συνενοχή του Ελευθερίου Βενιζέλου στην δικαστική δολοφονία των "εξι"

Στην επικαιρότητα βρίσκεται για άλλη μια φορά η "δίκη των έξι", λόγω της δικαστικής εκκρεμότητας της υπόθεσης στον Άρειο Πάγο και της αγωγής που κατέθεσαν Μικρασιατικοί και Ποντιακοί σύλλογοι ως έχοντες έννομο συμφέρον από το κλείσιμο άλλης μιας πληγής στην εθνική συλλογική μνήμη. Εμείς τις θέσεις μας για την προαποφασισμένη δολοφονία των έξι τις έχουμε καταθέσει σε δύο προηγούμενα κείμενα μας (Η δίκη των "εξ" (μια κριτική θεώρηση της δίκης, 87 χρόνια μετά την εκτέλεση των "εξ", και Αντίλογος στα επιχειρήματα των υποστηρικτών της νομιμότητας της "δίκης των εξ") και μάλλον δεν χρειάζεται να επανέλθουμε εκ νέου.

Στο σημερινό μας άρθρο θα ασχοληθούμε με μια άλλη πτυχή της τραγωδίας αυτής. Η δικαστική δολοφονία των "έξι" δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την σιωπηρή επιδοκιμασία του μεγάλου πολιτικού τους αντιπάλου Ελευθέριου Βενιζέλου. Τις κρίσιμες μέρες του Οκτωβρίου και Νοεμβρίου του 1922 που λάμβανε χώρα η παρωδία δίκης της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας από τους στρατιωτικούς που ηττήθηκαν στα υψίπεδα της Μικράς Ασίας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε οριστεί από την "Επαναστατική Επιτροπή" ως αντιπρόσωπος της, στις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία στην Λωζάννη.



Καθώς η παρωδία δίκης έβαινε προς το τέλος της και φαινόταν ότι οι εκβιασμοί του Θεόδωρου Πάγκαλου, του Οθωναίου και του Χατζηκυριάκου στον Πλαστήρα, θα πετύχαιναν την τελική δολοφονία των κατηγορούμενων, ο Βενιζέλος δέχτηκε πιέσεις από στενούς του συνεργάτες να μεσολαβήσει στον Πλαστήρα για να αναβληθούν οι δολοφονίες. Η πρώτη πίεση ασκήθηκε από τον παλαιό συνεργάτη του Βενιζέλου σε πολλές κυβερνήσεις του, Εμμανουήλ Ρέπουλη ο οποίος πήγε στην Λωζάννη μόνο και μόνο για να πείσει τον Κρητικό πολιτικό για το απάνθρωπο των εκτελέσεων.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του ίδιου του Ρέπουλη είπε στον Βενιζέλο ότι "αν οι πολιτικοί θανατωθούν, και εσείς και εγώ και κάθε Έλλην πρέπει να θεωρεί όνειδος ότι ανήκει εις την Ελληνικήν φυλήν". Ο Βενιζέλος όμως αρνήθηκε κατηγορηματικά να προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια που μπορεί να έσωζε τους "έξι". Ακούγοντας μάλιστα τον Ρέπουλη να μιλά με συγκατάβαση σηκώθηκε όρθιος στην αίθουσα φωνάζοντας ότι δεν θέλει να ακούσει ούτε κουβέντα για το θέμα. Από τις αντιδράσεις αυτές ο Ρέπουλης λυπήθηκε τόσο, ώστε να μείνει κλεισμένος 20 μέρες στο ξενοδοχείο του, χωρίς να βλέπει κανέναν.

Το δεύτερο παλαιό βενιζελικό στέλεχος που πίεσε τον Βενιζέλο προς την κατεύθυνση της βοήθειας προς αυτούς που δικάζονταν από τους εχθρούς τους, ήταν ο διπλωμάτης Νικόλαος Πολίτης. Ο Πολίτης δέχθηκε αφόρητες πιέσεις από ξένους διπλωμάτες να μετριαστούν οι εκτελέσεις εκδίκησης που είχαν σχεδιαστεί. Έστειλε λοιπόν επιστολή στον Βενιζέλο στην Λωζάννη προτείνοντας να μετριασθούν οι προαποφασισμένες εκτελέσεις σε δύο μόνο, ώστε να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι. Ο Βενιζέλος όμως αρνήθηκε και πάλι να προβεί σε συστάσεις προς την "επανάστασιν". Μάλιστα δήλωσε χαρακτηριστικά στο περιβάλλον του συζητώντας το θέμα "και αν πρόκειται να αναστηθούν πάλι πρέπει να εκτελεσθούν!".

Αργότερα ο ίδιος ο Βενιζέλος σε επιστολή του στον Παναγή Τσαλδάρη το 1929, θα χαρακτηρίσει σφάλμα την εκτέλεση των "έξι" που όμως "είχε εξουδετερωθεί από τας υπηρεσίας που πρόσφερε η "επανάστασις" στο Έθνος". Στην αναφορά των Μικρασιατικών συλλόγων προς τον Άρειο Πάγο για την υπόθεση της επανάληψης της "δίκης", αναφέρεται πως ο Βενιζέλος δεν εννοούσε όσα έλεγε στην εν λόγω επιστολή για την αθωότητα των "έξι", αλλά η αυτοκριτική του είχε ως στόχο να κατασιγάσουν τα πολιτικά πάθη της εποχής. Εμείς με την σειρά μας θα λέγαμε στους εκπροσώπους των Μικρασιατικών συλλόγων να παραδειγματίζονται περισσότερο από τις προθέσεις του Αρχηγού τους και να τον μιμούνται λιγότερο στις πράξεις του...

ΠΗΓΕΣ

Δαφνή Γρηγορίου, Η Ελλάς μεταξύ 2 πολέμων, εκδόσεις Κάκτος

Κοτζιά Αλεξάνδρου, Η δίκη των "εξ", εκδόσεις Φυτράκη

Σχόλια

  1. Επειδή δεν είχα δει το προηγούμενο άρθρο θα ήθελα να διατυπώσω μερικές γενικές σκέψεις σχετικά με τη δίκη των 6.
    1. Αφού η κύβερνηση Γούναρη είχε εκλεγεί με προεκλογική αναγγελία της απεμπλοκής από τη Μ. Ασία γιατί τελικά δεν το έκανε;
    2. Η πολιτική ηγεσία είναι τελικά υπεύθυνη ή όχι για την επιλογή της Στρατιωτικής ηγεσίας; Αν ναι μέχρι σε ποιο βαθμό είναι υπεύθυνη και για τις επιλογές της στρατιωτικής ηγεσίας στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων;
    3. Ποιος καθορίζει τους στρατηγικούς στόχους του πολέμου και ποιος αποφασίζει αν αυτοί έχουν επιτευχθεί;
    Φυσικά τις ευθύνες της Μικαρσιατικής καταστροφής μπορούμε να "ρίξουμε" στους Άγγλους, στους Σοβιετικούς, στους Ιταλογάλλους κλπ. Αυτό φυσικά δεν εξαφανίζει τις ευθύνες της ντόπιας στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας, ευθύνες που πιθανόν θα εξαφανίζονταν στους λαβύρινθους της δικαιοσύνης και όλοι στο τέλος θα αθωώνονταν, αφού οποιαδήποτε κατηγορία θα ήταν σχεδόν αδύνατο να στηριχθεί νομικά. Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι η συγκεκριμένη δίκη ικανοποίησε το αίσθημα της δικαιοσύνης των προσφύγων και των πολεμιστών της Μ.Ασίας (έχω προσωπική μαρτυρία για το θέμα) ενώ ήταν η μόνη φορά που κάποιος 'πλήρωσε' για μια τόσο μεγάλη καταστροφή (σ'αντίθεση μ' όσα έγιναν για την Κύπρο και τα Ίμια)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Φίλε τζώρτζ

    Δεν τίθεται θέμα ότι η πολιτική ηγεσία που στήθηκε στα 10 βήματα στο γουδί είχε μεγάλες ευθύνες για την μικρασιατική καταστροφή.

    Αυτό είναι σίγουρο.

    λάθος επιλογή στρατιωτικής ηγεσίας (παπούλας), επιστροφή του Βασιλιά, εκστρατεία στην Άγκυρα, καθήλωση στρατευμάτων σε τόσο ευρύ μέτωπο κτλ

    Το νόημα της δίκης όμως ήταν άλλο. Δεν τουφεκίζεις κάποιον που έκανε λάθη αλλά έκανε ότι μπορούσε. Τους έξι τους τουφέκισαν ως προδότες, ως συνειδητούς προδότες της πατρίδας καταπατώντας όλα τα προσωπικά τους στοιχειώδη προσωπικά δικαιώματα (δεν δικάστηκαν από τους φυσικούς τους δικαστές, δεν είχαν πρόσβαση σε κεατικά έγγραφα, δεν είχαν δικαίωμα έφεσης!! ποιά δίκη αλήθεια δεν είναι εφέσιμη;)

    Κατά δεύτερον οι έξι έφταιγαν αλλά όχι μόνο αυτοί. Τι στάση τήρησαν οι βενιζελικοί αξιωματικοί που εγκατέλειψαν τις θέσεις τους εν καιρώ πολέμου; ο τομέας του Γονατά κατέρρευσε αλλά αυτός θεώρησε πως δεν είχε προσωπικές ευθύνες σε σημείο να τουφεκίζει άλλους.

    πόσες χιλιάδες φυγόστρατοι δεν πολέμησαν; πόσοι μικρασιάτες δεν πολέμησαν;

    Στο τέλος συμφωνούμε. η εκτέλεση των εξι ηρέμησε τον εξαγριωμένο κόσμο. Στην θυσία των έξι που χρησιμοποιηθηκαν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι στηρίχθηκε η κοινωνική ειρήνη.

    Σήμερα λοιπόν οφείλουμε να αποκαταστήσουμε την μνήμη τους....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Του αητού ο γιος26 Μαΐ 2010, 12:07:00 π.μ.

    Οι βενιζελικοί... «δημοκράτες» το είχαν συνήθεια να δολοφονούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, φορτώνοντάς τους τα στραβά για τις περιπέτειες στις οποίες έριχναν οι ίδιοι την χώρα. Μην ξεχνούμε ότι την αρχή την έκαναν δολοφονώντας τον Ίωνα Δραγούμη. Ας μας πουν όμως όσοι Μικρασιάτες και λοιποί έχουν φάει το βενιζελικό παραμύθι τόσα χρόνια, πότε θα γίνει δίκη για τον εθνικό διχασμό, τον χωρισμό της Ελλάδος σε δύο κράτη, το πραξικόπημα με την συνδρομή αγγλογαλλικών στρατευμάτων, την βενιζελική δικτατορία και τις εκτελέσεις αντιφρονούντων, την συκοφάντηση της Ελλάδος και του ανωτάτου άρχοντος στους «συμμάχους», την πρόταση για παράδοση της Καβάλας στους Βουλγάρους, την υπονόμευση κάθε διαπραγματευτικής δυνατότητος της Ελλάδος (και της κυβερνήσεώς της) δίνοντας υποσχέσεις στους «συμμάχους» ότι αν έριχναν τον Κωνσταντίνο και έβαζαν τον Βενιζέλο στην εξουσία θα μπαίναμε στον πόλεμο χωρίς κανένα αντάλλαγμα και καμμία εγγύηση, την εγκατάλειψη του εμπολέμου στρατού μετά τις εκλογές του 1920 και την φυγή στην Πόλη από όπου υπονόμευαν τον Ελληνικό Στρατό διοχετεύοντας αντικυβερνητικές προκηρύξεις και στον Κεμάλ ακόμη, και όλα αυτά γιατί; Για να ρίξουν την Ελλάδα διά της βίας σε μια περιπέτεια, υπό συνθήκες μάλιστα (διχασμός, εμφύλιος πόλεμος, και υπονομευμένη θέση της Ελλάδος διεθνώς) οι οποίες εξάλειφαν οποιαδήποτε πιθανότητα επιτυχίας, περιπέτεια για την οποία ο Μεταξάς ορθώς είχε εκτιμήσει τα αντικειμενικά στρατιωτικά δεδομένα εξ αρχής, για να τον συκοφαντούν ανεύθυνα οι βενιζελικοί στους αγγλογάλλους ως πράκτορα των Γερμανών. Α ναι, ξέχασα, επίσης την πρόταση του Βενιζέλου το 1914, πριν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, για ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδος-Τουρκίας. Ναι, τότε, ο μέγας φίλος των Μικρασιατών Βενιζέλος, πριν τα σπάσει με τον βασιλέα και αρχίσει να το παίζει στρατηλάτης επίδοξος κατακτητής της κόκκινης μηλιάς, είχε προτείνει από μόνος του το ξεσπίτωμα των Μικρασιατών. Λοιπόν ας μην ψάχνουν αποδιοπομπαίους τράγους οι φίλοι Μικρασιάτες (και ειδικώς κάτι φαιδροί «αριστεροί πόντιοι» μπλόγκερ) και ας τολμήσουν να αγγίξουν κριτικά τον διακομματικό σύγχρονο «εθνικό μύθο», το τοτέμ-Βενιζέλος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. είναι αδύνατον να τοποθετηθώ σε τόσα θέματα που θέτετε, αλλά οφείλω να πω πως με πολλά δεν συμφωνώ.

    Σε αυτό που συμφωνώ όμως είναι ότι θεωρώ ανεξήγητο τον θαυμασμό των Ποντίων στον Ελευθέριο Βενιζέλο, όταν όλοι γνωρίζουμε ότι φέρει την μεγαλύτερη ευθύνη για την καταστροφή του Ποντιακού Ελληνισμού.

    Την ίδια στιγμή πρότεινε στον Μεσοπόλεμο τον κεμάλ για νόμπελ ειρήνης, ενώ ξεπούλησε και τις μικρασιατικές περιουσίες για την ελληνοτουρκική φιλία που κράτησε ακριβώς 25 χρόνια.........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. το μονο που εχω να πω ειναι οτι περα απο διαφορα ορθα που λεει ο "γιος του αητου", πασχει απο τη βαρια νοσο που ονομαζεται "μπαρμπιτιδα"! Ελπιζω να την ξεπερασεις οπως την ξεπερασα κι εγω...αλλιως θα παραληρεις περι Μπενι Σελον, περι αψογης στασης του Κωνσταντινου απεναντι στην Ανταντ κλπ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγαπητέ Φιλήστωρα,
    η δίκη των 6, ήταν δίκη που έγινε και βασίστηκε σε επαναστατική διακαιοσύνη οπότε Θα συμφωνήσω μαζί σου ότι η δίκη δεν ήταν δίκαιη και ότι αυτοί δεν ήταν οι μόνοι υπεύθυνοι, αλλά παράλληλα συνεχίζω να μη βλέπω τους λόγους της αναψιλάφησης της δίκης. Θα προτιμούσα να έβλεπα να δικάζονταν μερικοί βενιζελικοί - βασιλικοί στρατηγοί (Τρικούπης - Πρίγκηπας Ανδρέας κα) το ΚΚΕ (που για χρόνια μετά υπερηφανεύονταν ότι με τη δράση πέτυχε τη κατάρευση του Στρατού κλπ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ξέρεις το θέμα με έχει απασχολήσει αρκετά. δεν υπάρχει ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ θεωρούμενος σοβαρός ιστορικός που να μην υποστηρίζει ότι η δίκη αυτή ήταν δίκη αποδιοπομπαίων τράγων (αναφέρω ενδεικτικά Ρήγος, Βερέμης, Δαφνής κτλ) για τον απλούστατο λόγο ότι ως ανίκανοι μπορεί να είχαν καταδικαστεί. Ως προδότες με τίποτε.
    Η αναψηλάφιση εξυπηρετεί αρκετά καλά τον σκοπό αυτό.
    Να είμαι όμως ειλικρινής θα ήθελα η αναψηλάφιση αυτή να ενώνει και όχι να δικάζει.
    Υπάρχουν διάφοροι που υποδαυλίζουν τα πάθη αποκρύπτοντας απλές αλήθειες...
    όσο για το επαναστατικό δίκαιο υπάρχει ένα μικρό προβληματάκι.
    Οι ηγέτες της "επανάστασης" υποστήριζαν ότι σέβονται απολύτως την νομιμότητα του θεμελιωμένου κράτους (άλλωστε δεν άλλαξαν τίποτε).

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας