Γεώργιος Βλάχος και Ιωάννης Μεταξάς


Αφορμή για την αναφορά αυτή, αποτελεί η δημοσίευση στο φιλικό και εγκυρότατο ιστολόγιο infognomonpolitics δύο άρθρων του μεγάλου ιδρυτή και δημοσιογράφου της "Καθημερινής" Γεώργιου Βλάχου για τον Ιωάννη Μεταξά και την άρνηση του να συμμετάσχει στην Μικρασιατική εκστρατεία (http://infognomonpolitics.blogspot.com/2009/10/1922_30.html). Η προβολή των δύο κειμένων έχει πρόσθετη σημασία καθώς περιέχονταν και στο βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ λυκείου που ήταν το βασικό εγχειρίδιο για τις πανελλήνιες εξετάσεις. Το ιστορικό αυτό θέμα, αποτελεί και αντικείμενο ευρύτερης δημόσιας συζήτησης (http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=167401&sid=212147b1bad7dd5691d1b67a53d14aac).

Κατ΄ αρχάς οφείλουμε να συμφωνήσουμε με την ουσία και το περιεχόμενο των δύο συγκεκριμένων άρθρων. Ο Ιωάννης Μεταξάς όφειλε να παράσχει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα, ασχέτως αν είχε (ορθώς όπως αποδείχθηκε) αντιρρήσεις για την εκστρατεία και την ακολουθούμενη στρατιωτική τακτική. Ένας στρατιώτης μάχεται υπέρ πατρίδος ακόμη και όταν ο αγώνας φαίνεται χαμένος. Η αποχή του Μεταξά από την Μικρασιατική εκστρατεία προκάλεσε την βαθιά αντιπάθεια του Βλάχου, που επεκτάθηκε κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου όταν ο Μεταξάς ήταν αρχηγός πολιτικού κόμματος (των "ελευθεροφρόνων") και ο Βλάχος στήριζε το Λαϊκό κόμμα του Τσαλδάρη.


Η απροκάλυπτη αυτή εχθρότητα αμβλύνθηκε στις αρχές του 1936. Μετά την παλινόρθωση της Βασιλείας και την αδυναμία των αστικών κομμάτων ("Λαϊκοί" και "Φιλελεύθεροι")να συνεννοηθούν και να δώσουν σταθερή κυβέρνηση στην βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της ίδιας χρονιάς, ο Γεώργιος Βλάχος με άρθρα του στις 12 Μαΐου και 24 Ιουνίου 1936 ("κρίσιμος στιγμή" και "μια θέσις μια πολιτική"), στήριξε την υπηρεσιακή κυβέρνηση Μεταξά που είχε εξασφαλίσει την ψήφο ανοχής της βουλής.

Συγκεκριμένα έγραφε ".."έχει λοιπόν ο κ. Μεταξάς περιουσίαν εις τας χείρας του. Δύναται με αυτήν να κλείσει την θύραν του γραφείου του, να σκεφτεί, να αποφασίσει και να οικοδομήσει την νέαν Ελλάδα..." και αλλού "...θεωρούμεν τον κ. Μεταξάν ως ένα από τα τελευταία ερείσματα της παλαιάς αντιβενιζελικής παράταξης, η οποία και αν έπαψε να είναι "αντιβενιζελική" είναι όμως πάντοτε συντηρητική, αστική και συνεπώς σπουδαία και χρήσιμος..."

"ούτω επανερχόμενοι εις τον κ. Μεταξάν και την τύχην του, θέλωμεν να επαναλάβωμεν ότι ενδιαφερόμεθα δι΄ αυτόν και αυτήν ζωηρώς και ότι θα θεωρώμεν κέρδος κοινόν, κέρδος της Ελλάδος, αν ο κ. Μεταξάς εξεκαθάριζεν την θέσιν του απέναντι των Βενιζελικών και αναλάμβανε αρχηγός του Λαϊκού κόμματος...".

Και όχι μόνο αυτό. Με άρθρο του στις 7 Αυγούστου 1936. ο Γεώργιος Βλάχος τάσσεται ανοιχτά πλέον υπέρ της δικτατορικής διακυβέρνησης του Μεταξά. Συγκεκριμένα αναφέρει "Η από της παρελθούσης τρίτης επιβλήθεισα νέα τάξις πραγμάτων εις την Ελλάδαν, δεν ευρίσκει απλώς σύμφωνον την εφημερίδαν αυτήν. Την ευρίσκει εν μέρει υπευθυνον!". Με τον ευγλωττο τίτλο άρθρου "Αι ευθύναι των" στις 9 Αυγούστου 1936, ο Γεώργιος Βλάχος κατηγορεί ευθέως τα τότε αστικά πολιτικά κόμματα για την πολιτική τους ασυνεννοησία που κατέστησε την δικτατορία αναπόφευκτη.

Κατά την διάρκεια της τετραετίας της Μεταξικής δικτατορίας, ο Γεώργιος Βλάχος και η εμβληματική εφημερίδα της δεξιάς "Καθημερινή", αποτέλεσαν ένα σταθερό και σημαντικό στήριγμα της Μεταξικής δικτατορίας. Ο Βλάχος με σειρά άρθρων του ("ανωνυμογράφοι", "περί ελευθερίας", "εις τα όρη", "ειρήνη", "εις στήλας μαρμάρων") υπερασπίστηκε την 4η Αυγούστου με σθένος και επιμονή. Δεν θα παραθέσουμε εδώ αποσπάσματα για λόγους οικονομίας. τα άρθρα αυτά υπάρχουν αυτούσια στην συλλογή κειμένων του Γεώργιου Βλάχου "άρθρα στην καθημερινή 1919-1951" εκδόσεις Ζήδρος.

Αυτό που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι ενώ ο Γεώργιος Βλάχος αποτέλεσε πολιτικός αντίπαλος του Μεταξά για πολλά χρόνια επικρίνοντας την απόφαση του να απόσχει από την εκστρατεία που έκρινε την μοίρα του σύγχρονου Ελληνισμού, κατέληξε να είναι ο συνεπέστερος υπερασπιστής τόσο του δικτατορικού καθεστώτος του, όσο και του ιδίου. Στις 8 Δεκεμβρίου 1940 στην νεκρολογία του Βλάχου "Ο Ιωάννης μεταξάς, ιστορία, Αναμνήσεις, Απολογία", υμνείται ο Μεταξάς και η απόφαση του να αντισταθεί στο ιταμό τελεσίγραφο του Ιταλού πρεσβευτή. Πιστεύω ότι η ιστορική αλήθεια δεν καταγράφεται, χωρίς να αναφερθούμε στην εξέλιξη αυτή......

Σχόλια

  1. Ὡς πρὸς τὴν προταθεῖσα ἐμπλοκὴ τοῦ Μεταξᾶ στὴν Μικρασιατικὴ Ἐκστρατεία, θὰ διαφωνήσω, γιὰ τὸν ἐξῆς λόγο. Εἶναι δόγμα τῆς στρατηγικῆς ὅτι ποτὲ δὲν ἀνατίθεται ἡ ἀρχηγία ἐκστρατείας σὲ ἡγήτορα ποὺ δὲν πιστεύει σὲ αὐτήν. (Ἐπιπλέον, ὁ Μεταξᾶς εἶχε ἤδη ἀποστρατευθεῖ.)

    Ὡς πρὸς τὰ ὑπόλοιπα, ὅπως πάντοτε ἡ κρίσις σας βασίζεται σὲ ψύχραιμη ἐκτίμησι τῶν πηγῶν καὶ δὲν μπορῶ παρὰ νὰ συμφωνήσω. Μεταφέρω τὸ σχόλιό μου ἀπὸ τὸ infognomonpolitics, μαζὶ μὲ τὸν σύνδεσμο πρὸς τὸ ἄρθρο τοῦ Βλάχου τῆς 8ης Δεκ. 1940 (νὰ ἐλπίζουμε ὅτι θὰ τὸ δοῦμε καὶ αὐτὸ σὲ σχολικὸ βιβλίο; καλά, ἀνέκδοτο εἶπα τώρα!), τὸ ὁποῖον εἶχα δακυλογραφήσει ἀπὸ τὸ βιβλίον ποὺ ἀναφέρατε:

    Πράγματι, αὐτὰ ἔγραφε ὁ Βλάχος. Διαβᾶστε ἐν συνεχείᾳ καὶ τὴν «ἀπολογία» του, ὅπως ὁ ἴδιος τὴν ὀνόμασε, ἀργότερα:

    Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ - Ἱστορία, Ἀναμνήσεις, Ἀπολογία («Ἡ Καθημερινή», 8 Δεκεμβρίου 1940)

    (Ὡς πρὸς τὰ ἄρθρα τοῦ 1922, τὸ μὲν πρῶτον θὰ ἔλεγα ὅτι δὲν ἀντέχει σὲ κριτική (βλ. τὴν καταγεγραμμένη συνομιλία τοῦ Ἰ. Μεταξᾶ μὲ τοὺς Γούναρη, Πρωτοπαπαδάκη, Θεοτόκη, Ἑξαδάκτυλο στὶς 25-3-1921, γιὰ τὴν ἄρνησι τοῦ Μεταξᾶ νὰ ἀναλάβῃ τὴν ἀρχιστρατηγία), ὅσο γιὰ τὸ «Οἴκαδε», ὅταν γράφτηκε, δυστυχῶς, γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ εἶχαν ἤδη ὅλα τελειώσει... Δὲν ἔπαιξε, δηλαδή, ρόλο στὴν καταστροφή, καὶ θεωρῶ ὅτι κακῶς κατηγορήθηκε ὁ Βλάχος γι᾿ αὐτό. Ἀφοῦ τὸ μέτωπο εἶχε ἤδη καταρρεύσει.)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. φίλε Καλλίμαχε ο Μεταξάς όφειλε να πολεμήσει. Σην δραματική του συζήτηση με τον γούναρη τον πρωτοπαπαδάκη και τον εξαδάκτηλο πρότεινε ένα σωρό γόνιμες ιδέες (οπισθοχώρηση σε οχυρές θέσεις, ελλάτωση στρατού, εκπαίδευση, ενοποίηση διοίκησης, μικρότερο μέτωπο κτλ) που αν εφαρμόζονταν η οικονομική και στρατιωτική κατάρρευση θα ερχόταν πολύ αργότερα. η παρουσία του και μόνο, θα εξύψωνε το ηθικό του μετώπου....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητέ Φιλίστωρ, ο Μεταξάς ουδέποτε αρνήθηκε να πολεμήσει. Αρνήθηκε την αρχηγία και είχε κάθε δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να το κάνει. Η συνομιλία του με Γούναρη και λοιπούς που αναφέρει παραπάνω ο Καλλίμαχος είναι αποκαλυπτικότατη.

      Διαγραφή
    2. Συγνώμη για την καθυστερημένη απάντηση.
      Προφανώς όφειλε να πολεμήσει ως αρχιστράτηγος και όχι ως διοικητής μεραρχίας όπως πρότεινε. Άλλωστε μάλλον το πρότεινε γιατί γνώριζε πως αποκλείεται να γινόταν αποδεκτό. Δεν λέει κανείς ότι θα αναλάμβανε μια απλή υπόθεση, αλλά ήταν υποχρέωση του απέναντι στην πατρίδα του που έδινε των υπέρ πάντων αγώνα. Δεν υποστηρίζω ότι έτσι θα παραμέναμε στη Μικρά Ασία, αλλά αν ο Μεταξάς ήταν στη θέση του Παπούλα η του Χατζηανέστη, σίγουρα το αποτέλεσμα θα ήταν λιγότερο καταστροφικό. Ως διοικητής μονάδας θα μπορούσε πολύ λίγο να επηρεάσει τη κατάσταση.

      Διαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Ο σχολιασμός του αναγνώστη (ενημερωμένου η μη) είναι το καύσιμο για το ιστολόγιο αυτό, έτσι σας προτρέπουμε να μας πείτε την γνώμη σας. Τα σχόλια οφείλουν να είναι κόσμια, εντός θέματος και γραμμένα με Ελληνικούς χαρακτήρες (όχι greeklish και κεφαλαία).

Καλό είναι όποιος θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του να χρησιμοποιεί ένα ψευδώνυμο έτσι ώστε σε περίπτωση διαλόγου, να γίνεται αντιληπτό ποιος είπε τι. Κάθε σχόλιο το οποίο είναι υβριστικό η εμπαθές, θα διαγράφεται αυτομάτως.

"Encompass worlds but do not try to encompass me..."

Walt Whitmann

Αναγνώστες

Συνολικές προβολές σελίδας